قصیدهٔ شمارهٔ ۳
مورچهٔ خط تو، کرد چو موری مرا
کی کند ای مشک مو مور تو چندین جفا
روی تو با موی و خط مور و سلیمان به هم
موی تو هندو لقب مور تو طوطی لقا
چون به بر مه رسید مورچه بر روی تو
گر رسن مه بدید مورچه موی تو را
ماه از آن موی زلف تیره شود همچو مور
مشک از آن مور شب موی برد بر خطا
موی میانم چو مور لاجرم اندر هوات
یک یک مویم چو مور بست کمر بر وفا
سستتر از موی مور نیستمی گر ز تو
با سر مویی رسید با بر موری به ما
ز آرزوی موی تو هست مرا حرص مور
موی بدین مور ده تا برهد از بلا
چبود اگر موی تو در کف موری فتد
موی به من ده که نیست قوت موری مرا
گر من چون مور را دست به مویت رسید
مور کنم پیل را موی کشان در هوا
موی تو این مور را قوت پیلی دهد
مور ضعیف توام موی به من کن رها
کرد دلم موی تو تنگتر از چشم مور
کور شود چشم مور موی تواش در قفا
سر چه کشی همچو موی از من چون مورچه
موی به موری سپار پیش سلیمان بیا
شاه محمد که مور بست نطاقش به موی
زانکه ازو مور را نیست به مویی عنا
مور نیازرد ازو یک سر موی ای عجب
زانکه به موری نداد مالش موری رضا
مور اگر بندگیش یک سر مو یافتی
موی بکندی ز سر مور شدی اژدها
مور و ملخ دیدهای موی شکافان به جنگ
مور و ملخ جنگ اوست موی شکاف از دغا
هر که کند کش چو موی در حق مور رهش
دانه کشد هم چو مور از سر موی آن گدا
گر به جهان در چو مور حاسد جویی چو مو
موی کشانش کند مور صفت مبتلا
ور سر مویی کشد دشمن چون مور سر
پی سپر آید چومور از سر موی از قضا
خصم که مورش شمرد زانکه چو مویی نیافت
هر بن موییش کرد خانهٔ موری فنا
ای تو سلیمان مور چند که در شرح مو
موی شکافی ز مور خوش بود اندر ثنا
قامت عطار شد در صفت موی تو
راست چو موری نحیف گوژ چو مویی دو تا
تا که بود پای مور چون سر مویی ضعیف
خصم تو را باد موی خانهٔ موریش جا
اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مورچهٔ خط تو، کرد چو موری مرا
کی کند ای مشک مو مور تو چندین جفا
هوش مصنوعی: مورچهٔ خط تو مرا مانند مور کوچک کرد، ای خوشبو، موهای تو با این همه بیانصافی چه خواهد کرد؟
روی تو با موی و خط مور و سلیمان به هم
موی تو هندو لقب مور تو طوطی لقا
هوش مصنوعی: چهرهی تو با موها و خطهایی که بر چهرهات است، به زیبایی و شکوه سلیمان است. موهایت چون مویی هندو، و زیبایی تو چون طوطیای که در محفل میدرخشد، دلنواز و دلربا است.
چون به بر مه رسید مورچه بر روی تو
گر رسن مه بدید مورچه موی تو را
هوش مصنوعی: زمانی که مورچه به نزدیکی ماه رسید، اگر به مشاهدهی چهرهی تو بپردازد، انگار که فقط موهای تو را میبیند.
ماه از آن موی زلف تیره شود همچو مور
مشک از آن مور شب موی برد بر خطا
هوش مصنوعی: ماه به خاطر تاریکی و زیبایی موی زلف، میدرخشد و مانند مورچهای که به خاطر بوی مشک، به سمت آن میرود، از جذابیت و زیبایی آن محو میشود.
موی میانم چو مور لاجرم اندر هوات
یک یک مویم چو مور بست کمر بر وفا
هوش مصنوعی: موهای من مثل موریانه در حال فروریختن است و به همین دلیل در عشق تو، هر کدام از موهایم را به وفا و صداقت محکم کردهام.
سستتر از موی مور نیستمی گر ز تو
با سر مویی رسید با بر موری به ما
هوش مصنوعی: هیچ چیز شکنندهتر از موی مور نیست. اگر از تو خبری به ما برسد، حتی اگر به نازکی یک مو باشد.
ز آرزوی موی تو هست مرا حرص مور
موی بدین مور ده تا برهد از بلا
هوش مصنوعی: از آرزوی زیبایی تو دل من بسیار میتپد، مانند مورچهای که به آرزوی یک دانه غذا میدود. به این آرزو پاسخ بده تا از مشکلات و گرفتاریهایم رهایی یابم.
چبود اگر موی تو در کف موری فتد
موی به من ده که نیست قوت موری مرا
هوش مصنوعی: اگر موی تو به دست مورچهای بیفتد، به من مویی بده که من توانایی نداشته و کوچکتر از آن هستم.
گر من چون مور را دست به مویت رسید
مور کنم پیل را موی کشان در هوا
هوش مصنوعی: اگر مانند یک مور به موهایت دست بزنم، میتوانم فیل را هم با موهایم در هوا بلند کنم.
موی تو این مور را قوت پیلی دهد
مور ضعیف توام موی به من کن رها
هوش مصنوعی: موهای تو به این مور قدرتی مانند قدرت فیل میدهد. من که مور ضعیفی هستم، لطفاً موهایت را به من بده تا رها شوم.
کرد دلم موی تو تنگتر از چشم مور
کور شود چشم مور موی تواش در قفا
هوش مصنوعی: دل من برای تو به اندازهای تنگ شده که حتی چشم مور هم از تنگی چشمش کور میشود، زیرا موی تو را در پشت سرش میبیند.
سر چه کشی همچو موی از من چون مورچه
موی به موری سپار پیش سلیمان بیا
هوش مصنوعی: چرا خود را به زحمت میاندازی و به دردسر میافتی؟ مانند اینکه مویی را به یک مورچه بسپاری. بهتر است که به سلیمان نزدیک شوی و از او کمک بخواهی.
شاه محمد که مور بست نطاقش به موی
زانکه ازو مور را نیست به مویی عنا
هوش مصنوعی: شاه محمد که گیسوانش را با بچهموری درهم بافته است، به این دلیل که برای مور، در برابر او هیچ اهمیتی قائل نیست.
مور نیازرد ازو یک سر موی ای عجب
زانکه به موری نداد مالش موری رضا
هوش مصنوعی: مور به خاطر یک تار مو از او ناراحت نشد، علی رغم اینکه موجب شگفتی است که او حتی یک مور را از داراییاش بینصیب نگذاشت.
مور اگر بندگیش یک سر مو یافتی
موی بکندی ز سر مور شدی اژدها
هوش مصنوعی: اگر مورچهای به اندازه یک مو هم قدرت سلطه پیدا کند، میتواند به قدری شرور شود که همچون اژدها خطرناک گردد.
مور و ملخ دیدهای موی شکافان به جنگ
مور و ملخ جنگ اوست موی شکاف از دغا
هوش مصنوعی: در این شعر به مبارزه بین مور و ملخ اشاره شده است. موهای شکافان نماد پیروزی و فریب است و در نتیجه نشان میدهد که این جنگ با دقت و ترفندهای خاصی برگزار میشود. در واقع، جنگی که به ظاهر ساده به نظر میرسد، عمق و پیچیدگیهای خود را دارد.
هر که کند کش چو موی در حق مور رهش
دانه کشد هم چو مور از سر موی آن گدا
هوش مصنوعی: هر کس که مانند موری، از مو فقط یک تار را در حق دیگران را ببیند، خودش نیز مانند آن مور از سر یک تار مو، دانهای را مییابد.
گر به جهان در چو مور حاسد جویی چو مو
موی کشانش کند مور صفت مبتلا
هوش مصنوعی: اگر در دنیا مانند موری حاسد و بدخواه باشی، دچار مشکلات و سختیها خواهی شد، زیرا همانند موری که در جستجوی مو است، گرفتار زحمت و رنج خواهی گردید.
ور سر مویی کشد دشمن چون مور سر
پی سپر آید چومور از سر موی از قضا
هوش مصنوعی: اگر دشمن بخواهد کوچکترین آسیب را به من بزند، من همچون موری که از سر موی کسی میگذرد، نیازی به نگرانی ندارم و به راحتی از او عبور میکنم.
خصم که مورش شمرد زانکه چو مویی نیافت
هر بن موییش کرد خانهٔ موری فنا
هوش مصنوعی: خصم که قدرتی ندارد و از چیزی نمیتواند علیه او استفاده کند، چون حتی موهایش را هم نتوانسته بشمارد، به سادگی باعث نابودی او میشود.
ای تو سلیمان مور چند که در شرح مو
موی شکافی ز مور خوش بود اندر ثنا
هوش مصنوعی: ای تو سلیمان، مانند موری که در شرح موها حرکت میکند، تو نیز در ستایش و توصیف به اندازهی آن مور کوچک و چابک هستی که در سر و صدای زندگی، زیباییها و نکات ریز را مییابد.
قامت عطار شد در صفت موی تو
راست چو موری نحیف گوژ چو مویی دو تا
هوش مصنوعی: قد عطار به زیبایی موی تو راست است، مانند موری کوچک و نحیف که به صورت خمیدهای است.
تا که بود پای مور چون سر مویی ضعیف
خصم تو را باد موی خانهٔ موریش جا
هوش مصنوعی: تا زمانی که پای مور به اندازهی سر مویی ضعیف است، دشمن تو به راحتی میتواند از تغییرات و نوسانات زندگیات بهرهبرداری کند.
حاشیه ها
1398/04/16 02:07
یاسمن
منظور از میان در بیت سوم در اصطلاح صوفیه وجود سالک است وقتی که دیگر هیچ حجابی نباشد