گنجور

بخش ۹ - جواب دادن بلبل باز را و استغنا نمودن او

جوابش داد هشیار سخنگوی
مگو ما را از این معنی بر این روی
برو ما را سر و سودای کس نیست
ز عشقم یک نفس پروای کس نیست
تو هرگز بر کسی عاشق نبودی
هنوز آتش نهٔ مانند دودی
تو نادر بی خودی بیخود نمانی
تو قدر عاشقان هرگز ندانی
شراب عاشقی آن کس کند نوش
که یاد غیر را سازد فراموش
مرا معذور می‌دار ای خداوند
که عاشق نشنود از عاقلان پند
مقام عاشقان بالای عقل است
طریق عاقلی در عشق جهل است
سلیمان را بگو ای نور یزدان
عنان حکم خود از ما بگردان
ترا بر ما از آن دست ستم نیست
که بر دیوانه و عاشق قلم نیست

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جوابش داد هشیار سخنگوی
مگو ما را از این معنی بر این روی
هوش مصنوعی: جوابش را با تفکر و دقت داد، اما فرمود که ما را از این موضوع به شکل صریح نگو.
برو ما را سر و سودای کس نیست
ز عشقم یک نفس پروای کس نیست
هوش مصنوعی: برو، ما به هیچ کس وابسته نیستیم. تنها به عشق خود فکر می‌کنیم و هیچ نگرانی از هیچ‌کس نداریم.
تو هرگز بر کسی عاشق نبودی
هنوز آتش نهٔ مانند دودی
هوش مصنوعی: تو هرگز به کسی عشق نورزیدی، هنوز آتش دل تو مانند دودی به شکل پراکنده و ضعيف است.
تو نادر بی خودی بیخود نمانی
تو قدر عاشقان هرگز ندانی
هوش مصنوعی: تو هرگز نمی‌توانی بدون دلیلی بی‌دلیل در این دنیا بمانی و هیچ وقت ارزش و جایگاه عاشقان را درک نخواهی کرد.
شراب عاشقی آن کس کند نوش
که یاد غیر را سازد فراموش
هوش مصنوعی: عشق به گونه‌ای است که تنها کسی می‌تواند از آن لذت ببرد که بتواند خاطرات و یاد دیگران را فراموش کند.
مرا معذور می‌دار ای خداوند
که عاشق نشنود از عاقلان پند
هوش مصنوعی: ای خداوند، مرا ببخش که عاشق هستم و هیچگاه از خردمندان نصیحت نمی‌شنوم.
مقام عاشقان بالای عقل است
طریق عاقلی در عشق جهل است
هوش مصنوعی: عاشقان در مقام و مرتبه‌ای بالاتر از عقل قرار دارند، زیرا عقل در عشق نمی‌تواند راهگشا باشد و در این زمینه ناآگاه است.
سلیمان را بگو ای نور یزدان
عنان حکم خود از ما بگردان
هوش مصنوعی: به سلیمان بگویید، ای روشنایی الهی، فرمانروایی خود را از دست ما دور کن.
ترا بر ما از آن دست ستم نیست
که بر دیوانه و عاشق قلم نیست
هوش مصنوعی: بر ما تو با ظلم و ستمی که بر دیوانه و عاشق می‌شود، رفتار نمی‌کنی.