گنجور

بخش ۲۹ - حکایت

شنیدستم من از پیر فتوت
به مکتب خانهٔ شهر مروت
زبان حال و رأی کسوت قال
بیاموزد نبی از عقل فعال
مثال خوش ترا خواهم نمودن
که صد دولت ترا خواهد گشودن
بفرما تا بیارند مرد استاد
یکی آیینهٔ سازند ز پولاد
ز هندوستان بیارند طوطیان را
پر از شکر بریزند آشیان را
به گرد آینه طوطی بیاورد
بخلوتخانهٔ شاه جهان برد
پس آیینه شد زیر گلیمی
چو موسی کرد با طوطی کلیمی
گمان بردش دل کژ بین طوطی
که طوطی می‌کند تلقین طوطی
بدین تصنیف شد طوطی سخندان
ملک زینسان کند تلقین انسان
ز سیمرغ وز بلبل و ز چکاوک
همین یک مرغ دارد طبع زیرک
ز جنس آدمی پیغمبرانند
که استعداد آن دارند و دانند
همی آید ملک تا حدانسان
نشیند از پس آیینهٔ جان
بیاموزد نبی را علم انسان
نبی آن علم را آرد بگفتار

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شنیدستم من از پیر فتوت
به مکتب خانهٔ شهر مروت
هوش مصنوعی: شنیده‌ام از استاد دانا که در مکتب‌خانه‌ای در شهر مروت، آموزش‌هایی داده می‌شود.
زبان حال و رأی کسوت قال
بیاموزد نبی از عقل فعال
هوش مصنوعی: زبان حال و نظر هر کسی به ما می‌آموزد که مانند پیامبر از عقل فعال بهره‌مند شویم.
مثال خوش ترا خواهم نمودن
که صد دولت ترا خواهد گشودن
هوش مصنوعی: می‌خواهم به گونه‌ای زیبا تو را توصیف کنم که باعث شود درهای زیادی به روی تو باز شود.
بفرما تا بیارند مرد استاد
یکی آیینهٔ سازند ز پولاد
هوش مصنوعی: بیا تا برایت یک آینه بسازند که از فولاد تهیه شده است.
ز هندوستان بیارند طوطیان را
پر از شکر بریزند آشیان را
هوش مصنوعی: از هندوستان طوطی‌هایی می‌آورند که پر از شکر هستند و آشیانه‌شان را با sweetness پر می‌کنند.
به گرد آینه طوطی بیاورد
بخلوتخانهٔ شاه جهان برد
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که طوطی، به گرد آینه‌ای می‌آید و به محلی خصوصی و خاص از شاه جهان برده می‌شود. این تصویر ممکن است نمادهایی از زیبایی و تجمل را به ذهن بیاورد، جایی که توجه و زیبایی طبیعی در کنار قدرت و مقام قرار دارد.
پس آیینه شد زیر گلیمی
چو موسی کرد با طوطی کلیمی
هوش مصنوعی: پس از آنکه آیینه زیر گلیم قرار گرفت، مانند داستان موسی که با طوطی کلیمی صحبت کرد، به حالت خاصی درآمد.
گمان بردش دل کژ بین طوطی
که طوطی می‌کند تلقین طوطی
هوش مصنوعی: دل کژبین او فکر کرد که طوطی فقط طوطی را تکرار می‌کند و چیز دیگری نمی‌فهمد.
بدین تصنیف شد طوطی سخندان
ملک زینسان کند تلقین انسان
هوش مصنوعی: با این شعر، طوطی باهوش و سخنگو به پیروان خود آموختن و راهنمایی می‌کند که چگونه به زندگی بهتر و آگاهی بیشتر برسند.
ز سیمرغ وز بلبل و ز چکاوک
همین یک مرغ دارد طبع زیرک
هوش مصنوعی: از میان سیمرغ، بلبل و چکاوک، تنها همین پرنده‌ی خاص است که دارای عقل و درک زیرکانه‌ای است.
ز جنس آدمی پیغمبرانند
که استعداد آن دارند و دانند
هوش مصنوعی: پیامبران از نوع انسان هستند و آن قابلیت و دانش را دارند که رسالت الهی را دریافت کنند.
همی آید ملک تا حدانسان
نشیند از پس آیینهٔ جان
هوش مصنوعی: فرشته‌ها می‌آیند تا در حالی که در پس آئینهٔ وجود انسان نشسته‌اند، با او در ارتباط باشند.
بیاموزد نبی را علم انسان
نبی آن علم را آرد بگفتار
هوش مصنوعی: نبی آنچه از علم انسان آموخته است را به بیان کلمات خود منتقل می‌کند.

حاشیه ها

1400/06/16 03:09
میــــرِ سلطان احمـــد

بگرد آینه طوطی بیاورد

بخلوتخانۀ شاه جهان برد

1400/12/21 12:02
مریم آشوری

بیت اول شنیدستم صحیح است. شنید و ستم را جدا از هم تایپ کرده اید که غلط است. این یک کلمه است شنیدستم یعنی شنیده ام