گنجور

بخش ۱۹ - ملامت کردن سلیمان مرغان را و ستایش بلبل بر جملۀ مرغان

سلیمان چون ز بلبل قصه بشنید
بسی اندر فراق گل بنالید
پس آنگه گفت مرغان هوا را
که غیبت بود از بلبل شما را
هر آنکس کو رود تنها به قاضی
ز قاضی خرم آید گشته راضی
سخن گفت برابر اتفاق است
به غیبت ماجرا کردن نفاقست
حدیث ماجرا چون هست معقول
بگو با هر که باشد هست مشغول
چو بلبل حاضر آمد وقت غیبت
نمی‌جنبد یکی اکنون ز هیبت
به غیبت بوده هر یک از شما شیر
به خون بلبلان آلوده شمشیر
مثالش با شما مشت پیاده
مثال گربه و موش است و باده

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سلیمان چون ز بلبل قصه بشنید
بسی اندر فراق گل بنالید
هوش مصنوعی: سلیمان که داستان بلبل را شنید، به شدت در غم فراق گل ناله کرد.
پس آنگه گفت مرغان هوا را
که غیبت بود از بلبل شما را
هوش مصنوعی: سپس به پرندگان آسمان گفت که غیبت کردن از بلبل شما ناپسند است.
هر آنکس کو رود تنها به قاضی
ز قاضی خرم آید گشته راضی
هوش مصنوعی: هر کسی که به تنهایی به دادگاه برود، از قاضی خوشنود برگشته و راضی می‌شود.
سخن گفت برابر اتفاق است
به غیبت ماجرا کردن نفاقست
هوش مصنوعی: اگر کسی در مورد یک موضوع صحبت کند در حالی که در آنجا حضور ندارد، این نشان‌دهنده‌ی عدم صداقت و نفاق است.
حدیث ماجرا چون هست معقول
بگو با هر که باشد هست مشغول
هوش مصنوعی: موضوع داستان ما به اندازه‌ای منطقی و قابل فهم است که می‌توانی آن را با هر کسی که درگیر این قضیه است، بیان کنی.
چو بلبل حاضر آمد وقت غیبت
نمی‌جنبد یکی اکنون ز هیبت
هوش مصنوعی: زمانی که بلبل در حضور و جلوه است، در زمان غیبتش هیچ جنبشی ندارد؛ اکنون یکی از شدت هیبت و ترس، هیچ حرکتی نمی‌کند.
به غیبت بوده هر یک از شما شیر
به خون بلبلان آلوده شمشیر
هوش مصنوعی: هر یک از شما که غایب هستید، همچون شیری هستید که به خون بلبلان آلوده شده‌اید.
مثالش با شما مشت پیاده
مثال گربه و موش است و باده
هوش مصنوعی: یکی از مثال‌های مشابه شما، نمونه‌ای از رابطه پیاده و گربه و موش است که نشان‌دهندهٔ تضاد و کشمکش بین دو طرف است. در این حالت، رفتار و تعامل آن‌ها همچون رقابتی و درگیری توصیف می‌شود.

حاشیه ها

1396/03/13 20:06
پژمان رضایی

"سخن گفت برابر اتفاق است"
صحیح : سخن گفتن برابر اتفاق است. یعنی: سخن گفتن رو در روی درست است