گنجور

بخش ۱۴ - آوردن باز بلبل را و خدمت نمودن او و مدح سلیمان گفتن و عذر آوردن او

چو باز آمد به درگاه سلیمان
صف اندر صف کشیده جمله مرغان
سر خود بر زمین بنهاد بلبل
کمر بسته زبان بگشاد بلبل
سپاس پادشه کرد و دعا گفت
سلیمان را بسی مدح و ثنا گفت
تو آن شاهی که مار و مور و انسان
دد ودام و پری داری به فرمان
ترا زیبد به عالم پادشاهی
که زیر حکم داری مرغ و ماهی
نباشد از تو بهتر شهریاری
کریمی تاج بخش تخت داری
رسول پادشاه بی زوالی
به همت برتر از نقص وکمالی
ز کویت تا گل بی خار روید
چو فراشان صبا خاشاک روید
تراکام و مرادت حاصل آمد
دلت از نور عزت کامل آمد
توئی مطلوب هر جا طالبی هست
دلت از سر معنی گشته سرمست
از آن از خدمتت دوری گزیدم
که خود را لایق خدمت ندیدم
اگر عمرم دهد یزدان ازین پس
غلام حضرتت باشم از این پس

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چو باز آمد به درگاه سلیمان
صف اندر صف کشیده جمله مرغان
هوش مصنوعی: وقتی که تمام پرنده‌ها به درگاه سلیمان برگشتند، به ترتیب و صف‌صف کنار هم ایستادند.
سر خود بر زمین بنهاد بلبل
کمر بسته زبان بگشاد بلبل
هوش مصنوعی: بلبل سر خود را بر زمین گذاشت و کمربند خود را محکم کرد و سپس زبانش را باز کرد.
سپاس پادشه کرد و دعا گفت
سلیمان را بسی مدح و ثنا گفت
هوش مصنوعی: شخصی از مقام پادشاه تقدیر و تشکر کرد و همچنین برای سلیمان دعا کرد و جمله‌های زیبایی درباره او بیان نمود.
تو آن شاهی که مار و مور و انسان
دد ودام و پری داری به فرمان
هوش مصنوعی: تو آن پادشاهی هستی که تمام موجودات، از مار و مور گرفته تا انسان و حیوانات وحشی و پریان، زیر فرمان تو هستند.
ترا زیبد به عالم پادشاهی
که زیر حکم داری مرغ و ماهی
هوش مصنوعی: شایسته توست که در جهان فرمانروایی کنی که زیر فرمانت پرنده و ماهی هستند.
نباشد از تو بهتر شهریاری
کریمی تاج بخش تخت داری
هوش مصنوعی: هیچ حاکم و پادشاهی همچون تو که بخشنده و کریم باشد و بر تخت سلطنت نشسته باشد، وجود ندارد.
رسول پادشاه بی زوالی
به همت برتر از نقص وکمالی
هوش مصنوعی: پیامبر بزرگ و همیشگی، با تلاش و کوشش، از هر گونه نقص و کمبودی برتر است.
ز کویت تا گل بی خار روید
چو فراشان صبا خاشاک روید
هوش مصنوعی: از آنجا که تو در کنار من نیستی، هر چیزی که زیبایی و صفایی دارد، همچون گل‌های بی خار، در حضور تو شکوفا می‌شود. اما در غیاب تو، تنها نازیبایی‌ها و چیزهای بی‌ارزش به وجود می‌آید.
تراکام و مرادت حاصل آمد
دلت از نور عزت کامل آمد
هوش مصنوعی: تو را می‌خواهم و آرزویت برآورده شده است، دلت از نور بزرگی و عزت پر شده است.
توئی مطلوب هر جا طالبی هست
دلت از سر معنی گشته سرمست
هوش مصنوعی: تو هدف هر کسی هستی که دنبال تو می‌گردد و دلت از درک حقیقت پر شده و شاداب شده است.
از آن از خدمتت دوری گزیدم
که خود را لایق خدمت ندیدم
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه خود را شایسته خدمت به تو نمی‌دیدم، از خدمت به تو فاصله گرفتم.
اگر عمرم دهد یزدان ازین پس
غلام حضرتت باشم از این پس
هوش مصنوعی: اگر خدا عمری به من بدهد، از این به بعد می‌خواهم خدمتگزار تو باشم.

حاشیه ها

1388/04/27 10:06
رسته

بیت: 3
غلط: سی
درست: بسی
نوع غلط : تایپی
دلیل تصحیح: وزنی
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

1396/03/13 12:06
پژمان رضایی

"چو فراشان صبا خاشاک روید" قطعاً روید نیست و روبد است. نه از نظرِ معنایی و نه در جایگاهِ ردیف. چرا که خار با خاشاک نمی تواند همقافیه باشد اگر روید ردیف قرار گیرد.

1402/06/20 09:09
یزدانپناه عسکری

9- دلت از نور عزت کامل آمد

***

[یزدانپناه عسکری]

نور عزت :
رفعت و بر پا داشتن‏ نور عزّت و آگاهی، و قدرت و اراده (أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً) ؛ (وَ آتَیْناهُ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ سَبَباً).
یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ ؛ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ‏ (خود اندیشی)؛ ثَمَناً قَلِیلًا ؛ (٨/ ١)؛ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ .
فاطر : ١٠ - مَنْ کانَ یُریدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمیعاً إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَ الَّذینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَدیدٌ وَ مَکْرُ أُولئِکَ هُوَ یَبُور
الکهف : ٨٤ - إِنَّا مَکَّنَّا لَهُ فِی الْأَرْضِ وَ آتَیْناهُ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ سَبَباً
البقرة : ١٦٥ - وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّهِ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَ لَوْ یَرَی الَّذینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَوْنَ الْعَذابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً وَ أَنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعَذاب‏
البقرة : ٢٠٦ - وَ إِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهاد
التوبة : ٩ - اشْتَرَوْا بِآیاتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلیلاً فَصَدُّوا عَنْ سَبیلِهِ إِنَّهُمْ ساءَ ما کانُوا یَعْمَلُون‏
البقرة : ١٦٦ - إِذْ تَبَرَّأَ الَّذینَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذینَ اتَّبَعُوا وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ‏
(الإسب: تارهای مرکز اراده و حرکت)

______