گنجور

بخش ۲

درنگر ای عارف صاحب نظر
پاک مردان را جهان آمد بسر
ای وصالت روشنائی در جهان
ای وصالت هم عیان و هم نهان
ای وصالت غمگسار مفلسان
ای وصالت شمع جان بی‌کسان
ای وصالت رهنمای سالکان
ای وصالت درگشای طالبان
ای وصالت سر مشتاقان شده
ای وصالت وصل عشاقان شده
ای وصالت صدق صدیق آمده
ای وصالت عین تحقیق آمده
ای وصالت ترک تجرید آمده
ای وصالت گنج تفرید آمده
ای وصالت اولین و آخرین
ای وصالت باطنی و ظاهرین
ای وصالت وصل در بن تاخته
لاجرم در عشق جان در باخته
ای وصالت گشته بر ما آشکار
سالکی گشتم ز فضلت نامدار
ای وصالت کرد رندان مردمان
ای وصالت هست گشته در جهان
بار دیگر سالک حق حق شدم
سالکی رفته تمامی حق شدم
من خدایم من خدایم من خدا
فارغم از کبر و کینه وز هوا
سر بی سر نامه را پیدا کنم
عاشقان را در جهان شیدا کنم
گفت احمد خواند یار آن امام
انبیا و اولیا او را غلام
وان نموده سر اسرار قدم
آوریده در معنی از عدم
راه را بنموده آن بحر صفا
خواجهٔ دنیا و دین خیرالورا
سر حق بنمود او در سر حق
در ره حق داد مردان را سبق
عارفان این معرفت دریافتند
سالکان مرکب در این ره تاختند
طالبان در جستجوی او بدند
عالمان در گفتگوی او بدند
زاهدان یک شمهٔ از وی یافتند
سالها در سوختن در ساختند
عاشقان دیدند روی او عیان
دست‌ها شستند با ساعد زجان
رهبر عالم محمد(ص) آمده است
اسم او محمود(ص) احمد آمده است
ره از او جو گر تو مرد رهبری
تا نمانی در بلای کج روی
راه راه مستقیم دنیا و دین
سر حق است رحمة للعالمین
هر که در راه محمد راه یافت
سر حق را از دل آگاه یافت
احمد است اینجا احد ای مرد کار
سر حق را با تو گفتم آشکار
میم را بردار احمد شد احد
فهم کن معنی الله الصمد
هست این اسرار از جای دگر
سر این را کی شناسد گاو و خر
کور را از حور رخ زیبا چه سود
گرچه داند تا چه بانگ آمد چه عود
خودپرستی راه شیطان آمده
بت شکستن کار مردان آمده
راه مردان راه توحید آمده
کار ما تجرید و تفرید آمده
من طریق عشق احمد داشتم
تخم دین در راه احمد کاشتم
اسب را در راه احمد تاختم
جان خود در راه احمد یافتم
من شراب از جام احمد خورده‌ام
گوی را از خلق عالم برده‌ام
مصطفی شیخ من است در راه دین
او مرا بنموده است راه یقین
من نه عطارم تو عطارم همین
در ره حق راز اسرارم به بین
من خدایم من خدایم من خدا
فارغم از کبر و کینه وز هوا
سر بی سر نامه را پیدا کنم
عاشقان را در جهان شیدا کنم

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

درنگر ای عارف صاحب نظر
پاک مردان را جهان آمد بسر
هوش مصنوعی: نگاه کن ای عارف با درک و بینش، که چه بر سر مردان پاک و با فضیلت این دنیا آمده است.
ای وصالت روشنائی در جهان
ای وصالت هم عیان و هم نهان
هوش مصنوعی: وجود تو در زندگی مانند نوری است که همه‌جا را روشن می‌کند؛ وجودت هم در جلوه‌های آشکار زندگی دیده می‌شود و هم در جنبه‌های پنهان آن حس می‌شود.
ای وصالت غمگسار مفلسان
ای وصالت شمع جان بی‌کسان
هوش مصنوعی: وصال تو، تسکین‌دهنده دردهای بی‌پول‌هاست و همانند شمعی در تاریکی، نور جان بی‌کس‌ها را می‌افروزید.
ای وصالت رهنمای سالکان
ای وصالت درگشای طالبان
هوش مصنوعی: ای وصال تو، راهنمایی برای سالکان و کسانی که در جستجوی تو هستند، تو دروازه‌ای هستی که به جستجوی تو می‌انجامد.
ای وصالت سر مشتاقان شده
ای وصالت وصل عشاقان شده
هوش مصنوعی: تو به دلیل وصالت، دل‌های مشتاقان را شگفت‌زده کرده‌ای و وصل تو، عشق عاشقان را کامل کرده است.
ای وصالت صدق صدیق آمده
ای وصالت عین تحقیق آمده
هوش مصنوعی: ای یار وفاداری که حقیقت را به وضوح نشان می‌دهی، تو به حقیقت پیوند عشق آمده‌ای.
ای وصالت ترک تجرید آمده
ای وصالت گنج تفرید آمده
هوش مصنوعی: ای محبوب، تو با وصال خود، حالت بی‌نظیری را باز کردی و به من نمایاندی که چه گنجی از یگانگی و تنهایی را به من تقدیم کرده‌ای.
ای وصالت اولین و آخرین
ای وصالت باطنی و ظاهرین
هوش مصنوعی: ای وصال تو نخستین و پایانی هستی، و تو به معنای باطنی و ظاهری وجود داری.
ای وصالت وصل در بن تاخته
لاجرم در عشق جان در باخته
هوش مصنوعی: ای محبوب، وصال تو مانند تیری است که به عمق جانم نفوذ کرده و به همین دلیل در عشق، زندگی‌ام را فدای تو کرده‌ام.
ای وصالت گشته بر ما آشکار
سالکی گشتم ز فضلت نامدار
هوش مصنوعی: ای معشوق، دیدن زیبایی‌هایت برای ما آشکار شده است و به برکت لطف تو، در مسیر عشق و دوستی پیشرفت کرده‌ام و در این راه نامی شده‌ام.
ای وصالت کرد رندان مردمان
ای وصالت هست گشته در جهان
هوش مصنوعی: ای beloved تو، ارتباطی که با رندان و مردمان داری، باعث شده است که وصالت در سراسر جهان شناخته شود و وجود داشته باشد.
بار دیگر سالک حق حق شدم
سالکی رفته تمامی حق شدم
هوش مصنوعی: بار دیگر در جستجوی حقیقت قرار گرفتم و مانند کسی شدم که تمام وجودش را وقف حقیقت کرده است.
من خدایم من خدایم من خدا
فارغم از کبر و کینه وز هوا
هوش مصنوعی: من بزرگ و بی‌نیازم و از غرور و دشمنی و هوا و هوس آزاد هستم.
سر بی سر نامه را پیدا کنم
عاشقان را در جهان شیدا کنم
هوش مصنوعی: می‌خواهم نامه‌ای بی‌سر و بی‌نام را پیدا کنم و عاشقان را در این دنیا سرشناس و شاداب سازم.
گفت احمد خواند یار آن امام
انبیا و اولیا او را غلام
هوش مصنوعی: احمد گفت: یار آن امام بزرگ و پیامبر، او را خدمتگزار خود می‌داند.
وان نموده سر اسرار قدم
آوریده در معنی از عدم
هوش مصنوعی: او سرّ و راز وجود را به ما نشان داده و با قدم گذاشتن در دنیای معنا، از هیچ به هستی راستین رسیده است.
راه را بنموده آن بحر صفا
خواجهٔ دنیا و دین خیرالورا
هوش مصنوعی: راه روشن را آن بزرگوار که در دنیا و دین بهترین است، مشخص کرده است.
سر حق بنمود او در سر حق
در ره حق داد مردان را سبق
هوش مصنوعی: حق در دل کسانی که در راهش قدم می‌گذارند، خود را نشان می‌دهد و به آن‌ها برتری و فضیلت می‌بخشد.
عارفان این معرفت دریافتند
سالکان مرکب در این ره تاختند
هوش مصنوعی: عارفان به این حقیقت پی بردند که سالکان با شتاب و تلاش، در این مسیر پیش می‌روند.
طالبان در جستجوی او بدند
عالمان در گفتگوی او بدند
هوش مصنوعی: در جستجوی او، طالبان و عاشقان در تلاش بودند و عالمان نیز در حال گفت‌وگو و بحث درباره او بودند.
زاهدان یک شمهٔ از وی یافتند
سالها در سوختن در ساختند
هوش مصنوعی: زاهدان سال‌ها در حال سوختن و اندوه کشیدن بودند، اما یک لحظه از حال و وضعیت او را درک کردند.
عاشقان دیدند روی او عیان
دست‌ها شستند با ساعد زجان
هوش مصنوعی: عاشقان چهره‌ی او را به وضوح مشاهده کردند و دست‌هایشان را از جان شستند.
رهبر عالم محمد(ص) آمده است
اسم او محمود(ص) احمد آمده است
هوش مصنوعی: پیشوای جهان، محمد (ص) به دنیا آمده است و نام او محمود (ص) و احمد است.
ره از او جو گر تو مرد رهبری
تا نمانی در بلای کج روی
هوش مصنوعی: اگر تو در جستجوی راه هستی، همچنان دنبال راهنما باش و به او تکیه کن تا از گرفتار شدن در مشکلات و انحرافات دور بمانی.
راه راه مستقیم دنیا و دین
سر حق است رحمة للعالمین
هوش مصنوعی: مسیر درست در زندگی دنیوی و معنوی، به حقیقتی می‌انجامد که رحمت برای همه موجودات است.
هر که در راه محمد راه یافت
سر حق را از دل آگاه یافت
هوش مصنوعی: هر کسی که در مسیر محمد قرار گیرد، به حقیقت و درک عمیق از حق دست می‌یابد.
احمد است اینجا احد ای مرد کار
سر حق را با تو گفتم آشکار
هوش مصنوعی: ای مرد، اینجا احمد وجود دارد و هیچ کس جز او نیست. حقایق را درباره کارهایت به وضوح و روشن با تو در میان گذاشتم.
میم را بردار احمد شد احد
فهم کن معنی الله الصمد
هوش مصنوعی: اگر حرف "میم" را برداریم، نام "احمد" به "احد" تبدیل می‌شود. این تغییر نشان‌دهنده مفهوم خداوند به عنوان "صمد" است، که به معنای بی‌نیاز و مستقل از همه چیز است.
هست این اسرار از جای دگر
سر این را کی شناسد گاو و خر
هوش مصنوعی: این رازها از جایی دیگر سرچشمه می‌گیرند و فقط انسان‌های فراتر از理解 معمولی می‌توانند آن‌ها را بشناسند، نه حیواناتی چون گاو و خر.
کور را از حور رخ زیبا چه سود
گرچه داند تا چه بانگ آمد چه عود
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت ظاهری برای کسی که نمی‌بیند، هیچ فایده‌ای ندارد. حتی اگر او بداند که چه صداهایی به گوشش می‌رسد و چه عطرهایی بو می‌کند.
خودپرستی راه شیطان آمده
بت شکستن کار مردان آمده
هوش مصنوعی: خودپسندی و خودخواهی، نشانه‌ای از گمراهی‌ است و شکستن بت‌ها، یعنی نمادهای دروغین، به کار مردان واقعی و قدرتمند مربوط می‌شود.
راه مردان راه توحید آمده
کار ما تجرید و تفرید آمده
هوش مصنوعی: راه کسانی که به خداوند ایمان دارند، مسیر توحید است و کار ما در این مسیر، جدا کردن و خالص کردن نیت و اندیشه‌هامان است.
من طریق عشق احمد داشتم
تخم دین در راه احمد کاشتم
هوش مصنوعی: من در مسیر عشق پیامبر، تلاش کردم و اصل دین را در این راه بنیاد گذاشتم.
اسب را در راه احمد تاختم
جان خود در راه احمد یافتم
هوش مصنوعی: در مسیر عشق و وفاداری به احمد، جان خود را فدای او کردم و در این راه، حقیقت وجود خود را پیدا کردم.
من شراب از جام احمد خورده‌ام
گوی را از خلق عالم برده‌ام
هوش مصنوعی: من از شراب عشق احمد نوشیده‌ام و گویِ مقام و منزلت را از همه‌ی مخلوق‌ها گرفته‌ام.
مصطفی شیخ من است در راه دین
او مرا بنموده است راه یقین
هوش مصنوعی: پیامبر اسلام، راهنما و پیشوای من در مسیر دین است و به وسیله او، راهی که به یقین و ایمان می‌رسد را به من نشان داده است.
من نه عطارم تو عطارم همین
در ره حق راز اسرارم به بین
هوش مصنوعی: من کسی نیستم که مثل عطارها از رازها و اسرار آگاه باشم، بلکه تو هستی که در مسیر حقیقت این اسرار را ببینی و درک کنی.
من خدایم من خدایم من خدا
فارغم از کبر و کینه وز هوا
هوش مصنوعی: من بزرگ و قدرت‌مند هستم و از خودخواهی، دشمنی و تمایلات دنیوی بالاتر و فارغ‌ام.
سر بی سر نامه را پیدا کنم
عاشقان را در جهان شیدا کنم
هوش مصنوعی: به دنبال کسی می‌گردم که بی‌سر و بی‌پناه باشد و بتوانم در این جهان، عاشقان را دیوانه و شیدا کنم.

حاشیه ها

1392/02/22 09:04
علیرضا

تفرید به معنی کرانه ،زیدن از مردم و گوشه گزینی....