گنجور

بخش ۱۳ - در بیان نمایش و روش و کشش

کسی کو صاحب این درد باشد
درونش از دو عالم فرد باشد
هر آنکو طالب این کار نبود
مقامش اندرین ره یار نبود
نمایش باشد از اول قدمگاه
پس آنگه گردشش باشد بناگاه
چو گردید او روش پیدا کند زود
چنان کاندر طریقت شرع فرمود
پس آنگاهی کشش در پیش آید
ز پیش مال و جاه خود برآید
چو صدیقان ره درویش گردد
عدو مال و جاه خویش گردد
شریعت را شعار خویش سازد
دوای درد و کار خویش سازد
بیک سنت مخالف چون نگردد
ز دست نفس خود در خون نگردد
روش از راه شرع آید فرا دید
کشش زان اصل و فرع آید فرادید
حقیقت راه حق میدان که شرعست
اساس بندگی زان اصل و فرع است
چو او در راه حق هشیار باشد
کشش خود دایماً در کار باشد
شریعت را چو شد منقاد و بنده
شود معلوم آن هر دو رونده
که یک جذبه ورا چندین کشش کرد
که در صد قرن نتوان آن روش کرد
چو او را در شریعت پرورش بود
یقین دان اوّل و آخر کشش بود

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کسی کو صاحب این درد باشد
درونش از دو عالم فرد باشد
هوش مصنوعی: کسی که این درد را در درونش احساس کند، از دیگران متمایز و بی‌نظیر است.
هر آنکو طالب این کار نبود
مقامش اندرین ره یار نبود
هوش مصنوعی: هر کسی که خواهان این مسیر نباشد، در این راه همسفر و هم‌راهی نخواهد داشت.
نمایش باشد از اول قدمگاه
پس آنگه گردشش باشد بناگاه
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در ابتدا، نشانه‌ها و جلوه‌ها آغاز می‌شود و سپس به‌طور ناگهانی اوضاع تغییر می‌کند یا به سمت دیگری می‌رود. به عبارت دیگر، نخستین نشانه‌ها و آغاز یک مسیر مشخص است و بعد از آن، وضعیت به طور غیرمنتظره‌ای دگرگون می‌شود.
چو گردید او روش پیدا کند زود
چنان کاندر طریقت شرع فرمود
هوش مصنوعی: زمانی که او به روش طبیعی خود برگردد، به سرعت می‌تواند درک کند که در مسیر حقیقی چه حکمی وجود دارد.
پس آنگاهی کشش در پیش آید
ز پیش مال و جاه خود برآید
هوش مصنوعی: پس از آن زمانی که جذبه و کشش روحی ایجاد می‌شود، فردی به دنبال مال و مقام خود برمی‌خیزد.
چو صدیقان ره درویش گردد
عدو مال و جاه خویش گردد
هوش مصنوعی: وقتی که مردان راستین و صادق به صف درویشان بپیوندند، دشمنان به دنبال مال و مقام خود خواهند رفت.
شریعت را شعار خویش سازد
دوای درد و کار خویش سازد
هوش مصنوعی: شخصی به اصول و قوانین دین خود پایبند می‌شود و به عنوان راهی برای درمان دردهایش و انجام کارهایش از آن استفاده می‌کند.
بیک سنت مخالف چون نگردد
ز دست نفس خود در خون نگردد
هوش مصنوعی: اگر کسی به اصول و عقاید خود پایبند باشد، نمی‌تواند به آسانی تحت تأثیر نفسانیات و وسوسه‌های خود قرار گیرد و به بی‌راهه برود.
روش از راه شرع آید فرا دید
کشش زان اصل و فرع آید فرادید
هوش مصنوعی: راه و روش زندگی از دستورات دینی به دست می‌آید، زیرا آنچه که از اصول و جزئیات دین گرفته می‌شود، روشنایی و هدایت را به همراه دارد.
حقیقت راه حق میدان که شرعست
اساس بندگی زان اصل و فرع است
هوش مصنوعی: حقیقت را در مسیر درست بدان که اصول دین، مایه و پایهٔ عبادت و بندگی است و از همین اصول، فروع و شاخه‌های دیگر به وجود می‌آیند.
چو او در راه حق هشیار باشد
کشش خود دایماً در کار باشد
هوش مصنوعی: وقتی او در مسیر حقیقت هوشیار باشد، دایماً تلاش و کوشش خود را در این راه ادامه می‌دهد.
شریعت را چو شد منقاد و بنده
شود معلوم آن هر دو رونده
هوش مصنوعی: وقتی شریعت مطیع و پیرو شود، مشخص می‌شود که هر دو به یک هدف و مسیر می‌رانند.
که یک جذبه ورا چندین کشش کرد
که در صد قرن نتوان آن روش کرد
هوش مصنوعی: یک نیروی قوی او را به خود جذب کرد، به طوری که در صد سال هم نمی‌توان چنین تاثیری را ایجاد کرد.
چو او را در شریعت پرورش بود
یقین دان اوّل و آخر کشش بود
هوش مصنوعی: کسی که در چارچوب قوانین و اصول اخلاقی تربیت شده باشد، بی‌تردید می‌توان دریافت که او به سوی هدف نهایی و کمال حرکت می‌کند.