گنجور

بخش ۱۰ - در بیان ایمان و اسلام

از ایمانست اصل جمله ای یار
تو را همچو جان در دل نگهدار
بسان بیخ باشد اصل ایمان
بود اسلام شاخش میوه احسان
چو بیخ اندر دلت ایمان قوی کرد
توانی در دو عالم رهروی کرد
از آن بیخ قوی شاخی کشد سر
که اسلامش بود نام ای برادر
ز جوی شرع آبش ده تو زنهار
که تا می‌روید و می‌آورد بار
فرو گیرد تمامت سینه‌ات را
دهد شادی غم دیرینه‌ات را
درخت بارور گردد با یام
که از بارش ترا شیرین شود کام
مزین کن باقرارش زبان را
مسجل کن بدان اقرار جان را
چو خواهی میوه‌ات بی بر نگردد
جدا باید ز یکدیگر نگردد
اگر اسلامت از ایمان شود دور
نماند هیچ ایمان ترا نور
چو ایمان تو بی اسلام باشد
حقیقت دان که کارت خام باشد
در اسلامت چو ایمان نیست یاور
سیه رو باشی اندر پیش داور
نه هرگز شاخ بی برگی کشد سر
نه هرگز بیخ بی شاخی دهد بر
مقارن باشدت اسلام و ایمان
که تا پیدا شود از هر دو انسان
چو حاصل گشت احسان دو گانه
توان گفتن ترا مرد یگانه

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از ایمانست اصل جمله ای یار
تو را همچو جان در دل نگهدار
هوش مصنوعی: اصلی‌ترین موضوع این است که ایمان، نگهدارنده‌ی یار توست و او را همانند جانت در دل خود حفظ می‌کنی.
بسان بیخ باشد اصل ایمان
بود اسلام شاخش میوه احسان
هوش مصنوعی: ایمان مانند ریشه‌ای است که درخت اسلام را می‌سازد و احسان مانند میوه‌ای است که از این درخت می‌روید.
چو بیخ اندر دلت ایمان قوی کرد
توانی در دو عالم رهروی کرد
هوش مصنوعی: زمانی که ایمان ریشه‌دار و قوی در دل انسان به وجود بیاید، او قادر خواهد بود در هر دو جهان، چه دنیا و چه آخرت، به خوبی و با موفقیت پیش برود.
از آن بیخ قوی شاخی کشد سر
که اسلامش بود نام ای برادر
هوش مصنوعی: از ریشهٔ محکم و قوی، شاخه‌ای برمی‌خیزد که نامش اسلام است، ای برادر.
ز جوی شرع آبش ده تو زنهار
که تا می‌روید و می‌آورد بار
هوش مصنوعی: از نهر دین و قوانین الهی به او آب بده، و مواظب باش که تا زمانی که رشد می‌کند و ثمر می‌دهد، به آن بی توجه نباشی.
فرو گیرد تمامت سینه‌ات را
دهد شادی غم دیرینه‌ات را
هوش مصنوعی: تمام وجودت را دربرمی‌گیرد و شادی را به تو بازمی‌گرداند تا از غم‌های کهنه‌ات رهایی یابی.
درخت بارور گردد با یام
که از بارش ترا شیرین شود کام
هوش مصنوعی: درختی که بار می‌دهد، زمانی به ثمر می‌رسد که با بارش باران، میوه‌های شیرین به دست آید.
مزین کن باقرارش زبان را
مسجل کن بدان اقرار جان را
هوش مصنوعی: زبانت را با وجود او زینت بخش و با این اعتراف، جانت را هم ثابت کن.
چو خواهی میوه‌ات بی بر نگردد
جدا باید ز یکدیگر نگردد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی میوه‌ات به دور از بر باشد، باید یاد بگیری که در کنار هم زندگی کنید و از هم فاصله نگیرید.
اگر اسلامت از ایمان شود دور
نماند هیچ ایمان ترا نور
هوش مصنوعی: اگر از ایمان دور شوی، اسلام تو نیز از تو جدا خواهد شد و بدون ایمان، نور و روشنی نخواهی داشت.
چو ایمان تو بی اسلام باشد
حقیقت دان که کارت خام باشد
هوش مصنوعی: اگر ایمانت بدون اسلام باشد، بدان که اعمالت ناپخته و نادرست است.
در اسلامت چو ایمان نیست یاور
سیه رو باشی اندر پیش داور
هوش مصنوعی: اگر در ایمان به اسلام نیستی، به هم‌راهی کسی با شخصیت تاریک و بدی می‌پردازی، وقتی که در پیشگاه داور قرار می‌گیری.
نه هرگز شاخ بی برگی کشد سر
نه هرگز بیخ بی شاخی دهد بر
هوش مصنوعی: درختی که برگ ندارد، هرگز سرسبز و بزرگ نمی‌شود و بی‌ریشه نیز نمی‌تواند شکوفا شود.
مقارن باشدت اسلام و ایمان
که تا پیدا شود از هر دو انسان
هوش مصنوعی: زمانی که اسلام و ایمان با قوت و شدت وجود داشته باشند، انسان واقعی و کامل به وجود می‌آید.
چو حاصل گشت احسان دو گانه
توان گفتن ترا مرد یگانه
هوش مصنوعی: وقتی که نتیجه احسان و خوبی دو طرف روشن شود، می‌توان گفت که تو تنها و بی‌نظیر هستی.