بخش ۳ - فی فضیلت امیرالمؤمنین عثمان رضی الله عنه
امیر اهل دین استاد قرآن
امیرالمؤمنین عثمان عفان
گزین خواجه کونین بوده
بدامادیش ذوالنورین بوده
اگر حلم و حیا گشتی مصور
ز ذوالنورین بودندی منور
حیا ایمانست یا جزوی ز ایمانست
بهر وجهی که هست از نور عثمانست
نگین حلقهٔ حلم و حیا اوست
سر احرار و تاج اسخیا اوست
چو دیوان الهی با هم انداخت
ز قدمت شمهٔ درعالم انداخت
همه درجمع او مهمان اوییم
همه اجری خور دیوان اوییم
دراول عمر در قرآن حق کرد
در آخر خویشتن قربان حق کرد
ز بس کو خون قرآن خورد از آغاز
مگر زان خورد قرآن خون او باز
رسیده بود پیش صبغه الله
که خونش صبغه الله گشت ناگاه
که کرد آن را ز پی دنیای غدار
ندانم تا که بود آن را روادار
نه میل دنیای غدار کردند
که با مردان دین این کار کردند
یکی را بر سر قرآن بکشته
یکی را در نماز آسان بکشته
یکی را زهر دل از بر فکنده
یکی در کربلابی سر فکنده
ازین بگذر خدا را باش کاصل اوست
دگر سر برنه و در سرکش ای دوست
بخش ۲ - فی فضیلت امیرالمؤمنین عمر رضی الله عنه: سپهر دین عمر خورشید خطاببخش ۴ - فی فضیلت امیرالمؤمنین علی رضی الله عنه: سوار دین پسر عم پیمبر
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
امیر اهل دین استاد قرآن
امیرالمؤمنین عثمان عفان
هوش مصنوعی: امیر اهل دین و پیشوای مسلمانان، عثمان عفان، به عنوان معلم قرآن شناخته میشود.
گزین خواجه کونین بوده
بدامادیش ذوالنورین بوده
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به این که شخصی از خانوادهای بزرگ و معتبر به همسری کسی در آمده که خود نیز از شخصیتهای مهم و با ارزش است. به طور کلی میتوان گفت که این شخص در انتخاب همسر خود به سراغ فردی رفته که ویژگیهای ممتاز و برجستهای دارد.
اگر حلم و حیا گشتی مصور
ز ذوالنورین بودندی منور
هوش مصنوعی: اگر صفتهای بردباری و متانت به صورت تصویری تجسم پیدا میکردند، قطعاً مانند نورانیترین موجودات میدرخشیدند.
حیا ایمانست یا جزوی ز ایمانست
بهر وجهی که هست از نور عثمانست
هوش مصنوعی: حیا نشانهای از ایمان است، یا بخشی از آن به حساب میآید. به هر دلیلی که باشد، این صفت از نور عثمان نشأت میگیرد.
نگین حلقهٔ حلم و حیا اوست
سر احرار و تاج اسخیا اوست
هوش مصنوعی: او همچون نگینی در حلقهٔ صبر و شرافت درخشان است و بر سر آزادگان جایگاه ویژهای دارد و چون تاج بر سر بخشندگان میدرخشد.
چو دیوان الهی با هم انداخت
ز قدمت شمهٔ درعالم انداخت
هوش مصنوعی: وقتی که خداوند سرنوشتها را رقم زد و آنها را با هم مقایسه کرد، بخشی از وجود تو را بر عالم آشکار ساخت.
همه درجمع او مهمان اوییم
همه اجری خور دیوان اوییم
هوش مصنوعی: ما همه در کنار او مثل مهمانهایی هستیم و همه چیزهایی که داریم از اوست.
دراول عمر در قرآن حق کرد
در آخر خویشتن قربان حق کرد
هوش مصنوعی: در آغاز زندگیاش، بر راه حق و حقیقت گام برداشت و در پایان عمرش نیز به خاطر حق و حقیقت، خود را فدای آن کرد.
ز بس کو خون قرآن خورد از آغاز
مگر زان خورد قرآن خون او باز
هوش مصنوعی: به خاطر پرخوری و استفاده نادرست از معانی قرآن، از ابتدا، اکنون قرآن به خاطر آن، خون او را میگیرد.
رسیده بود پیش صبغه الله
که خونش صبغه الله گشت ناگاه
هوش مصنوعی: او به پیشگاه خداوند رسیده بود، و ناگهان خونش رنگی الهی پیدا کرد.
که کرد آن را ز پی دنیای غدار
ندانم تا که بود آن را روادار
هوش مصنوعی: کسی که برای رسیدن به دنیای فریبنده و بیوفا، کار و تلاشی کند، نمیشناسم، تا زمانی که بدانم که آن دنیا برایش قابل تحمل بوده است.
نه میل دنیای غدار کردند
که با مردان دین این کار کردند
هوش مصنوعی: آنها نه به خواستههای دنیا فریبنده توجهی نشان دادند و نه با مردان دین همکاری کردند.
یکی را بر سر قرآن بکشته
یکی را در نماز آسان بکشته
هوش مصنوعی: یک نفر به خاطر قرآن جان خود را از دست داده و دیگری در حین نماز به راحتی از دنیا رفته است.
یکی را زهر دل از بر فکنده
یکی در کربلابی سر فکنده
هوش مصنوعی: یک نفر، زهر در دلش را از خود دور کرده است و دیگری در میدان کربلا، سرش را به زمین انداخته است.
ازین بگذر خدا را باش کاصل اوست
دگر سر برنه و در سرکش ای دوست
هوش مصنوعی: از این موضوع بگذر و به خداوند فکر کن، زیرا اصل و بنیاد اوست. دیگر بر سر مسائل کوچک نته کن و دوست من، از این پیچیدگیها دوری کن.