عطاربخش ۳ - الحکایه و التمثیل
یکی پرسید از آن دیوانه در ده
که از کار خدا ما را خبر ده
چنین گفت او که تا گشتم من آگاه
خدا را کاسه گردیدم درین راه
بحکمت کاسهٔ سر را چو بربست
ببادش داد و آنگه خرد بشکست
اگر از خاک برگیری کفی خاک
بپرسی قصهٔ از خاک غمناک
بصد زاری فرو گرید چو میغی
ز یک یک ذره برخیزد دریغی
ز اول روز این چرخ دل افروز
دریغ خلق می‌ساید شب و روز
تو گویی بر زمین هر ذرهٔ خاک
ز فان حال بگشادند بی باک
که ما را زیر خاک افکندی آخر
تو هم زود این کمر بربندی آخر
الا یا غافلان تا کی پسندید
که ما را زیر پای خود فکندید
در اول چون شما بودیم ما هم
چو ما گردید در آخر شما هم
بخش ۲ - الحکایه و التمثیل: مگر می‌رفت استاد مهینهبخش ۴ - الحکایه و التمثیل: یکی دیوانه‌ای را دید شاهی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یکی پرسید از آن دیوانه در ده
که از کار خدا ما را خبر ده
هوش مصنوعی: شخصی از آن دیوانه در روستا پرسید که آیا می‌تواند از کارهای خداوند به ما بگوید؟
چنین گفت او که تا گشتم من آگاه
خدا را کاسه گردیدم درین راه
هوش مصنوعی: او گفت که هنگامی که به آگاهی خدا رسیدم، در این مسیر به مانند کاسه‌ای گرد شدم.
بحکمت کاسهٔ سر را چو بربست
ببادش داد و آنگه خرد بشکست
هوش مصنوعی: با حکمت چون کاسه‌ی سر را بربست، آن را به باد داد و سپس خرد را شکست.
این عبارت به طور کلی به این معناست که با دقت و زیرکی، انسان کنترل خود را بر روی افکار و دانشش حفظ می‌کند، اما وقتی که این کنترل از دست برود، عواقب ناگواری به دنبال دارد.
اگر از خاک برگیری کفی خاک
بپرسی قصهٔ از خاک غمناک
هوش مصنوعی: اگر از زمین خاکی برداری و از آن بپرسی، داستانی غم‌انگیز دربارهٔ خاک به تو می‌گوید.
بصد زاری فرو گرید چو میغی
ز یک یک ذره برخیزد دریغی
هوش مصنوعی: با اندوه و گریه فراوان، مانند ابری که بر اثر گرمی خورشید اشک می‌ریزد، می‌نالد و به خاطر هر ذره‌ای که از دست می‌دهد، افسوس می‌خورد.
ز اول روز این چرخ دل افروز
دریغ خلق می‌ساید شب و روز
هوش مصنوعی: از آغاز عمر، این دنیا با زیبایی‌هایش دل‌ها را شاد می‌کند، اما افسوس که مردم را در غم و اندوه خود می‌سوزاند.
تو گویی بر زمین هر ذرهٔ خاک
ز فان حال بگشادند بی باک
هوش مصنوعی: هر ذره‌ای از خاک روی زمین به نظر می‌رسد که به طور بدون ترس و با جرأت از وضعیت موجود پرده‌برداری می‌کند.
که ما را زیر خاک افکندی آخر
تو هم زود این کمر بربندی آخر
هوش مصنوعی: تو ما را به زیر خاک فرستادی، حالا خودت هم زودتر این کمربند را ببند تا بروی.
الا یا غافلان تا کی پسندید
که ما را زیر پای خود فکندید
هوش مصنوعی: ای کسانی که غافل هستید، تا کی می‌خواهید ما را زیر پا قرار دهید و نادیده بگیرید؟
در اول چون شما بودیم ما هم
چو ما گردید در آخر شما هم
هوش مصنوعی: در ابتدا مانند شما بودیم و در انتها نیز به حالتی مشابه شما خواهیم رسید.
حاشیه ها
1391/01/28 18:03
شروین پاداش‌پور
با سلام:)
فکر می کنم بیت هفتم در مصراع دوم یک اشتباه تایپی موجوده:
"زبان "حال بگشادند بی باک
همچنین در بیت آخر(مصراع اول) :
در اول چون شما بودیم ما "هم"
البته من دستنویس این شعر رو دارم ومتاسفانه منبع چاپی در دسترسم نیست .با احترام
1392/03/05 12:06
شروین پاداش‌پور
ظاهرا" کسی خونه نیست !!
:)
1392/03/05 15:06
امین کیخا
شروین کاسه در عربی هم راه برده است ولی کاس معنی گراز هم دارد چون کاس موی که موی گراز بوده برای دوختن کفش ها ، کاس کردن عاصی کردن است به لری عامیانه ولی در فارسی در فرهنگ ها هست
1392/03/05 15:06
امین کیخا
لت نخست از بیت اخر همه باید هم باشد
1393/04/28 17:06
شروین پاداش پور
آقا یکی تحویل بگیره !!!!
________________________
بله امین گرامی .در مورد "کاس" و "هم" با شما هم عقیده م ولی صابخونه انگار نیست !