بخش ۱۱
محمد چون ز پیش خلق برخاست
امامت خلق عالم را ازو راست
ز بعد مصطفی حیدر امام است
ترا ایمان و دین از وی تمام است
امام است مرتضی و آل یاسین
طریق راه ایشانست در دین
علی اندر جهان مقصود راهست
سراسر رهروان را او پناهست
دلیل راه حق دان مرتضی را
براه او شناسا شو خدا را
چراغ مهر او در دل برافروز
طریق دین حق از وی بیاموز
امامان ره دین را یکی دان
که این باشد طریق اهل ایمان
بظاهر گرده و دو هادیانند
ز بعد مصطفی صاحب زمانند
ولی فرمود احمد اصل ایجاد
فدای جان او جانهای ما باد
که ما را اول و آخر محمد
محمد دان وسط از حکم سرمد
بظاهر چارده معصوم مائیم
همه یک نور از نور خدائیم
ز اول هم ز اوسط تا بآخر
یکی باشیم ما اندر مظاهر
امامان ره دین را یکیدان
که این باشد طریق اهل ایمان
بحق در سلسله میرو در این راه
که تا گردی ز اصل کار آگاه
یکی میدان ز روی ذات انوار
بظاهر گرچه میبینی تو بسیار
ظهوری دارد اندر هر زمانی
مقامی دارد اندر هر مکانی
گهی طفل و گهی پیرو جوانست
گهی درویش و گه شاه جهانست
گهی در مصر و گاهی در عراقست
بدو خود مؤمنان را اشتیاقست
زمین و آسمان را او ستونست
تو در ظاهر نمیدانی که چونست
بباطن دانمش اندر همه جا
نباشد منزلی او را و مأوا
بدین معنی همیشه در جهان است
گهی پیدا و گاهی در نهان است
ازین رو گفتهاند مظهر عجایب
که ظاهر سازد آثار غرایب
به دنیا نایب او رهبرانند
محبان علی جمله برآنند
شناسا شو بدو تا راه یابی
بمعنی مظهر الله یابی
اگر بشناسی او را ای برادر
چه میپرسی ز ترسا و ز کافر
بگویم نام آن سلطان سرمد
که پا بنهاد بر دوش محمد
امیرالمؤمنین شاه معظم
امیرالمؤمنین اسرار آدم
امیرالمؤمنین ورد زبانم
امیرالمؤمنین روح وروانم
طفیل اوست از مه تا بماهی
بجو او را بهر جائی که خواهی
خدا را در جهان مقصود او بود
همیشه عابد و معبود او بود
اگر دانی به غیر او امامی
نیابی در مسلمانی تو نامی
یکی دان نور حیدر را و احمد
بود هم اول و آخر محمد
سخن کوتاه کن عطار میدان
مگو با ناکسان اسرار پنهان
معاد خلق دان او را به عالم
سخن کوتاه کن والله اعلم
دگر پرسی که ناجی کیست در راه
درین ره کیست از اسرار آگاه
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
محمد چون ز پیش خلق برخاست
امامت خلق عالم را ازو راست
هوش مصنوعی: وقتی محمد (ص) از میان مردم برخاست، رهبری و هدایت همه انسانها به او سپرده شد.
ز بعد مصطفی حیدر امام است
ترا ایمان و دین از وی تمام است
هوش مصنوعی: پس از پیامبر، علی امام است و تو ایمان و دینات را از او کامل میکنی.
امام است مرتضی و آل یاسین
طریق راه ایشانست در دین
هوش مصنوعی: امام علی (ع) مقام بالایی دارد و اهل بیت پیامبر (ص) به عنوان راهنمایان اصلی در دین شناخته میشوند.
علی اندر جهان مقصود راهست
سراسر رهروان را او پناهست
هوش مصنوعی: علی در دنیا هدف اصلی راه است و به همگان که در مسیر هستند، پناه میدهد.
دلیل راه حق دان مرتضی را
براه او شناسا شو خدا را
هوش مصنوعی: برای شناختن مسیر درست، به شخصیت بزرگ مرتضی (علی) نگاه کن و او را راهنمای خود قرار بده، سپس با این شناخت به خدا نزدیک شو.
چراغ مهر او در دل برافروز
طریق دین حق از وی بیاموز
هوش مصنوعی: نور محبت او را در دل روشن کن و راه راست دین حقیقی را از او بیاموز.
امامان ره دین را یکی دان
که این باشد طریق اهل ایمان
هوش مصنوعی: امامان مسیر دین را به عنوان یک راه واحد بشناسید، زیرا این راه، راهی است که مؤمنان در آن گام برمیدارند.
بظاهر گرده و دو هادیانند
ز بعد مصطفی صاحب زمانند
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در ظاهر، هر کدام از آنها مهم و تاثیرگذار به نظر میرسند، اما در حقیقت، بعد از پیامبر اسلام، مولای زمان به شمار میآیند.
ولی فرمود احمد اصل ایجاد
فدای جان او جانهای ما باد
هوش مصنوعی: ولی فرمودند که اصل آفرینش به خاطر جان احمد است و جانهای ما نیز فدای آن جان میشود.
که ما را اول و آخر محمد
محمد دان وسط از حکم سرمد
هوش مصنوعی: ما را از ابتدا تا انتها محمد میدانند و در میان، از حکم جاودانی او بهرهمندیم.
بظاهر چارده معصوم مائیم
همه یک نور از نور خدائیم
هوش مصنوعی: ما به ظاهر چهارده معصوم هستیم، ولی در حقیقت همه ما از یک نور الهی هستیم و به هم متصل.
ز اول هم ز اوسط تا بآخر
یکی باشیم ما اندر مظاهر
هوش مصنوعی: از ابتدا تا انتها، در تمام جلوهها و شکلها، ما یکسان و یگانه هستیم.
امامان ره دین را یکیدان
که این باشد طریق اهل ایمان
هوش مصنوعی: امامان، راه دین را یکی میدانند و این همان راهی است که مؤمنان باید طی کنند.
بحق در سلسله میرو در این راه
که تا گردی ز اصل کار آگاه
هوش مصنوعی: درست است که در زندگی باید گام به گام پیش بروی و با آگاهی از هدف و اصول، در مسیرت تلاش کنی. از این رو، با دقت و حوصله در مسیر خود حرکت کن تا به اصل و حقیقت کار پی ببری.
یکی میدان ز روی ذات انوار
بظاهر گرچه میبینی تو بسیار
هوش مصنوعی: اگرچه به ظاهرسنگینی و کثرت وجود دارد، اما در حقیقت، همه اینها از ذات واحدی ناشی میشود.
ظهوری دارد اندر هر زمانی
مقامی دارد اندر هر مکانی
هوش مصنوعی: در هر زمان، نشانهای از وجود او نمایان است و در هر مکان، جایگاهی برای خود دارد.
گهی طفل و گهی پیرو جوانست
گهی درویش و گه شاه جهانست
هوش مصنوعی: در هر زمان انسان ممکن است به حالات و ویژگیهای مختلفی دچار شود؛ گاهی بیخبر و سادهدل است مانند یک کودک، گاهی جوان و بانشاط است، گاهی نیز درویش و بینیاز است و گاهی به مقام بلند و شاهی دست مییابد.
گهی در مصر و گاهی در عراقست
بدو خود مؤمنان را اشتیاقست
هوش مصنوعی: گاهی در مصر و گاهی در عراق، مؤمنان به او علاقهمند هستند.
زمین و آسمان را او ستونست
تو در ظاهر نمیدانی که چونست
هوش مصنوعی: زمین و آسمان به وسیله او استوار هستند، اما در ظاهر نمیتوانی ببینی که چگونه این وضعیت برقرار است.
بباطن دانمش اندر همه جا
نباشد منزلی او را و مأوا
هوش مصنوعی: او را در عمق وجودش میشناسم، در هیچ کجا سکونت و جایگاهی ندارد.
بدین معنی همیشه در جهان است
گهی پیدا و گاهی در نهان است
هوش مصنوعی: این مفهوم به این صورت است که در هر زمان و مکانی حقیقت وجود دارد، گاهی آن حقیقت نمایان میشود و گاهی مخفی باقی میماند.
ازین رو گفتهاند مظهر عجایب
که ظاهر سازد آثار غرایب
هوش مصنوعی: به همین دلیل گفته شده است که او نمایانگر شگفتیهاست، زیرا میتواند نشانههای عجیب و غریب را به نمایش بگذارد.
به دنیا نایب او رهبرانند
محبان علی جمله برآنند
هوش مصنوعی: در دنیا نمایندگان او، رهبرانی هستند که همه عاشقان علی بر این عقیدهاند.
شناسا شو بدو تا راه یابی
بمعنی مظهر الله یابی
هوش مصنوعی: آشنا شو با او تا بتوانی راه را پیدا کنی و به درک مظهر خداوند برسی.
اگر بشناسی او را ای برادر
چه میپرسی ز ترسا و ز کافر
هوش مصنوعی: اگر او را بشناسی، ای برادر، دیگر چه نیازی به پرسش درباره ترسا و کافر داری؟
بگویم نام آن سلطان سرمد
که پا بنهاد بر دوش محمد
هوش مصنوعی: باید نام آن پادشاه جاودانی را بگویم که بر دوش پیامبر محمد قرار گرفته است.
امیرالمؤمنین شاه معظم
امیرالمؤمنین اسرار آدم
هوش مصنوعی: امیرالمؤمنین، مقام برجسته و مهمی دارد و به عنوان رهبر و پیشوای مؤمنان شناخته میشود. او کسی است که به عمق و رموز وجود انسان واقف است.
امیرالمؤمنین ورد زبانم
امیرالمؤمنین روح وروانم
هوش مصنوعی: امیرالمؤمنین همیشه در زبانم جاری است و او مانند روح و جان من است.
طفیل اوست از مه تا بماهی
بجو او را بهر جائی که خواهی
هوش مصنوعی: هر چیزی که در جهان وجود دارد، به نوعی در خدمت اوست. برای یافتن او، میتوانی به هر جایی که میخواهی بروی.
خدا را در جهان مقصود او بود
همیشه عابد و معبود او بود
هوش مصنوعی: خدا همیشه هدفش در جهان این بود که معبودی برای پرستش و عابدی برای عبادت داشته باشد.
اگر دانی به غیر او امامی
نیابی در مسلمانی تو نامی
هوش مصنوعی: اگر میخواهی بدانید که چه کسی را در دین اسلام به عنوان پیشوای واقعی در نظر بگیری، باید بفهمی که به غیر از او، هیچ رهبری وجود ندارد و در واقع، ارزش و صداقت ایمان تو به اوست.
یکی دان نور حیدر را و احمد
بود هم اول و آخر محمد
هوش مصنوعی: یکی از ویژگیهای خاص حیدر (علی) را بشناس، که احمد (پیامبر اسلام) هم در آغاز و هم در پایان، نام محمد را دارد.
سخن کوتاه کن عطار میدان
مگو با ناکسان اسرار پنهان
هوش مصنوعی: سخن را کوتاه کن و بیهوده با افراد نادان درباره رازهای پنهان صحبت نکن.
معاد خلق دان او را به عالم
سخن کوتاه کن والله اعلم
هوش مصنوعی: آفریدن او را در دنیا به طور خلاصه بیان کن و تنها خداوند بهتر میداند.
دگر پرسی که ناجی کیست در راه
درین ره کیست از اسرار آگاه
هوش مصنوعی: اگر بخواهی بدانی که نجاتدهنده کیست و در این مسیر چه کسی از اسرار آگاه است، میتوانی به جستجوی پاسخ بپردازی.