گنجور

شمارهٔ ۲

یا غایة المقاصد یا منتهی المنی
یا اجمل المجامل یا اکمل الوری
کان المراد ذاتک من خلق عالم
لو لم تکن لما خلق الارض و السما
مقصود هر دو کون تو بودی از ابتدا
لولاک شاهدست بدین دعوی از خدا
مجموعه صفات کمالست ذات تو
معنی و صورتت شده مبدا و منتها
تشریف اصطفا ز خدا گر بآدم است
مقصود اصطفا نبود غیر مصطفی
شرح علو مرتبه ات لی مع اله است
یعنی ز خود فنا شده دیدم بحق بقا
دست تو بوددست خدا دریبایعون
منکر مگر که فهم نکرد اذ رمیت را
شیدای تاب حسن تو جان پیمبران
روشن ز مهر روی تو دل های اولیا
مرات حق نما بحقیقت تویی و بس
آئینه جمال تو باقی انبیاء
ظاهر به بی است حرف الف نزد عارفان
باقی حروف مظهر بی شد علی الولا
حرف الف بذات اشارت بود ولی
بی احمدی که نیست جز او خلق حق نما
از آفتاب روی تو روشن جهان عقل
وز پرتو جمال تو عالم پر از ضیا
در شأن زلفت آیة واللیل نازلست
آمد قسم بروی تو والشمس والضحی
آنها که ساکنان مقام ولایتند
در زاه فقر گشته بشرع تو رهنما
تا دیده دلم بجمال تو باز شد
با بحر نور جان اسیریست آشنا
بادا هزار جان گرامی فدای تو
ای بحر صدق و کوه صفا معدن وفا

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یا غایة المقاصد یا منتهی المنی
یا اجمل المجامل یا اکمل الوری
هوش مصنوعی: ای هدف نهایی آرزوها، ای زیباترین زیبایی‌ها، ای کامل‌ترین موجودات، ای برترین مقصدها.
کان المراد ذاتک من خلق عالم
لو لم تکن لما خلق الارض و السما
هوش مصنوعی: هدف از خلق این جهان، وجود خود توست، اگر تو نبودید، نه زمین خلق می‌شد و نه آسمان.
مقصود هر دو کون تو بودی از ابتدا
لولاک شاهدست بدین دعوی از خدا
هوش مصنوعی: مقصود هر دو جهان از ابتدا تو بودی، و برای این ادعا، لولاک (به معنای "به خاطر تو") شاهدی از جانب خداوند وجود دارد.
مجموعه صفات کمالست ذات تو
معنی و صورتت شده مبدا و منتها
هوش مصنوعی: تمام ویژگی‌های کمال در ذات تو جمع شده است و وجود و شکل تو همه چیز را آغاز و پایان می‌دهد.
تشریف اصطفا ز خدا گر بآدم است
مقصود اصطفا نبود غیر مصطفی
هوش مصنوعی: اگر انتخاب و برگزیده شدن از سوی خداوند به آدم اختصاص دارد، پس هدف از این انتخاب به جز پیامبر (مصطفی) نیست.
شرح علو مرتبه ات لی مع اله است
یعنی ز خود فنا شده دیدم بحق بقا
هوش مصنوعی: من به مقام والای تو اشاره می‌کنم، زیرا در حقیقت، خود را از دست داده و در بقا و ثبات تو مشاهده کردم.
دست تو بوددست خدا دریبایعون
منکر مگر که فهم نکرد اذ رمیت را
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان‌ها معمولاً در کارهایشان بر اساس نیرویی بزرگتر از خودشان عمل می‌کنند. وقتی کسی در تلاش است و به نوعی تحت تاثیر اراده الهی قرار دارد، ممکن است دیگران کار او را نادرست یا منفی تصور کنند، در حالی که واقعیت آنطور که به نظر می‌رسد نیست. انسان‌ها باید عمیق‌تر فکر کنند و درک بهتری از شرایط و نیات دیگری داشته باشند.
شیدای تاب حسن تو جان پیمبران
روشن ز مهر روی تو دل های اولیا
هوش مصنوعی: عاشق زیبایی تو، جان پیامبران را روشن کرده و دل‌های اولیا را با نوری که از چهره تو می‌تابد، پر کرده است.
مرات حق نما بحقیقت تویی و بس
آئینه جمال تو باقی انبیاء
هوش مصنوعی: تو حقیقت و اساس همه چیز هستی و هیچ کس جز تو نیست. آینهٔ زیبایی تو، انبیاء را نیز در خود دارد.
ظاهر به بی است حرف الف نزد عارفان
باقی حروف مظهر بی شد علی الولا
هوش مصنوعی: ظاهر به بی نشان دهندهٔ این است که حرف «الف» به عارفان ارتباطی ندارد، در حالی که سایر حروف تجلی‌گر وجود هستند و در ابتدا (علی الولا) به آن اشاره شده است. این به معنای آن است که شناخت عارفان از حقیقت فراتر از ظواهر است و درک عمیق‌تری از وجود و عدم دارند.
حرف الف بذات اشارت بود ولی
بی احمدی که نیست جز او خلق حق نما
هوش مصنوعی: حرف الف در اصل به معنای نشانه و نماد است، اما بدون وجود احمد، هیچ‌چیز از خلق حق نمایان نیست.
از آفتاب روی تو روشن جهان عقل
وز پرتو جمال تو عالم پر از ضیا
هوش مصنوعی: نور خورشید چهره تو باعث روشنایی و فهم دنیا است و زیبایی تو جهانی پر از نور و روشنی را ایجاد کرده است.
در شأن زلفت آیة واللیل نازلست
آمد قسم بروی تو والشمس والضحی
هوش مصنوعی: زلف تو به قدری زیبا و دل‌فریب است که نمی‌توان زیبایی‌اش را نادیده گرفت. همچنان که شب و روز به زیبایی خود اشاره دارند، زلف تو نیز درخششی خاص دارد که همه چیز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آنها که ساکنان مقام ولایتند
در زاه فقر گشته بشرع تو رهنما
هوش مصنوعی: افرادی که در جایگاه ولایت و رهبری قرار دارند، در مسیر فقر و نقص، بر اساس قوانین و راهنمایی‌های تو، به دیگران هدایت می‌کنند.
تا دیده دلم بجمال تو باز شد
با بحر نور جان اسیریست آشنا
هوش مصنوعی: وقتی چشمان دل من به زیبایی تو گشوده شد، در دریای نور جانم، عاشقی را شناختم.
بادا هزار جان گرامی فدای تو
ای بحر صدق و کوه صفا معدن وفا
هوش مصنوعی: باشد که هزار جان گرانبها فدای تو شود، ای دریای صداقت و کوه صفا، تو معدن وفا هستی.