گنجور

شمارهٔ ۹۵۳

دریغ از گردش دوران و دور بی‌ثبات او
که هر لحظه به شویی رام می‌گردد بنات او
چه حرمان‌خیز این صحرا چه آتش‌زاست این بیدا
که زاید تشنگی در کام جان‌ها از فرات او
به جم هم عهد جام وی سریرش خوابگاه کی
از این دو بر دوصد پرداخته بنگر ثبات او
عجوزی عشوه‌گر دوران و خواهانش بود اعمی
بتی سیمین بود دنیا و دل‌ها سومنات او
الا ای آنکه محصولی درودی اندر این مزرع
به مسکینان ببخشا تا که بتوانی زکات او
اسیر چار طبع مختلف تا کی در این دِیْری؟
مجو عهد از موالید ثلاث امّهات او
جهان فانی بود آشفته و لابد فنا گردد
نماند هیچ باقی غیر وجه حق و ذات او

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دریغ از گردش دوران و دور بی‌ثبات او
که هر لحظه به شویی رام می‌گردد بنات او
هوش مصنوعی: حسرت می‌خورم به خاطر تغییرات بی‌ثبات زمان، که هر لحظه به گونه‌ای متفاوت و جالب توجه می‌شود و نوه‌های او هم تحت تأثیر این تغییرات قرار می‌گیرند.
چه حرمان‌خیز این صحرا چه آتش‌زاست این بیدا
که زاید تشنگی در کام جان‌ها از فرات او
هوش مصنوعی: این دشت چقدر بی‌رحم و سوزان است که تشنگی را در جان‌ها زنده می‌کند، گویی در فارغ‌التحصیلش به خشک‌سالی و حسرت دامن می‌زند.
به جم هم عهد جام وی سریرش خوابگاه کی
از این دو بر دوصد پرداخته بنگر ثبات او
هوش مصنوعی: به جمشید، که بر تخت سلطنت نشسته است، و خوابگاه او که در آن آرام گرفته، نگاهی بینداز. آیا می‌توانی ثبات و استحکام او را درک کنی که به دو تصمیم بزرگ برای دو صد جا فکر کرده است؟
عجوزی عشوه‌گر دوران و خواهانش بود اعمی
بتی سیمین بود دنیا و دل‌ها سومنات او
هوش مصنوعی: زن سالخورده‌ای که در دوران خود جذبه و فریبندگی داشت، دلباخته‌ی او مردی نابینایی بود. این دنیا مانند بت سیمینی است و دل‌ها به سوی او گرایش دارند.
الا ای آنکه محصولی درودی اندر این مزرع
به مسکینان ببخشا تا که بتوانی زکات او
هوش مصنوعی: ای کسی که در این زمین زراعت می‌کنی، محصولی که به دست آوردی را به فقیران ببخش تا بتوانی زکات آن را بدهی.
اسیر چار طبع مختلف تا کی در این دِیْری؟
مجو عهد از موالید ثلاث امّهات او
هوش مصنوعی: هرگز نتوانی از تأثیرات و ویژگی‌های مختلف طبیعت خود رهایی یابی. پس از وفاداری به اصول و بنیان‌های اصلی زندگی دست مکش، چرا که این اصول همانند مادران سه‌گانه‌ای هستند که وجودت را شکل داده‌اند.
جهان فانی بود آشفته و لابد فنا گردد
نماند هیچ باقی غیر وجه حق و ذات او
هوش مصنوعی: جهان ناپایدار و بی‌نظم است و حتماً روزی از بین خواهد رفت. چیزی جز چهره و ذات حق باقی نمی‌ماند.