گنجور

شمارهٔ ۶۶۷

بنشست بتا نقش تو تا در حرم دل
نقش حرم دیر بدیده شده باطل
فکر دهن تنگ تو در وهم محال است
حل شد زلبت گرچه بدل عقده مشگل
زاهد نگشاید گره از کار تو روزه
افطار زمی کن که شود حل مسائل
روحی تو و در آینه عکست نتوان دید
عاجز بودت وهم بتصویر شمایل
در مزرعه دل بجز از عشق نکویان
هر تخم که کشتیم ندامت شده حاصل
چون روح که اندر همه اعضا شده ساری
عشق تو روانست بشریان و مفاصل
یکحرف الف بس بود از دفتر عشقت
یکعمر حکیما چکنی کسب فضایل
در خیل عرب لیلی اگر میر قبیله است
نازم به بت خود که بود میر قبایل
آشفته خم زلف بتان حبل متین است
از جمله جهان بگسل و زین سلسله مگسل
عالم همه طوفانی و دنیاست یکی بحر
کشتی است علی نوح نبی میکده ساحل
آن میکده وحدت و آن کوثر تحقیق
کامد زدم او اثر از فاعل و قایل

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بنشست بتا نقش تو تا در حرم دل
نقش حرم دیر بدیده شده باطل
هوش مصنوعی: بت زیبایی نشسته است و تصویر تو در دل من جا گرفته است، به طوری که دیدن حرم دیر در مقابل این زیبایی بی‌معنی شده است.
فکر دهن تنگ تو در وهم محال است
حل شد زلبت گرچه بدل عقده مشگل
هوش مصنوعی: فکر کردن به تنگ نظری تو، خیالی بیهوده است. هرچند حرف‌های تو گویای درد و مشکلاتی هستند که در دل داری، اما به هم ریختگی آن‌ها از لبانت آشکار می‌شود.
زاهد نگشاید گره از کار تو روزه
افطار زمی کن که شود حل مسائل
هوش مصنوعی: زاهد به تو کمکی نخواهد کرد و نمی‌تواند مشکلاتت را حل کند. پس بهتر است روزه‌ات را در افطار بشکنی تا مسائل زندگی‌ات آسان‌تر شود.
روحی تو و در آینه عکست نتوان دید
عاجز بودت وهم بتصویر شمایل
هوش مصنوعی: تو روحی هستی که نمی‌توان در آینه تصویرش را دید، چرا که در این تصویر به هیچ وجه نمی‌توان به تمام زیبایی‌های وجودت پی برد.
در مزرعه دل بجز از عشق نکویان
هر تخم که کشتیم ندامت شده حاصل
هوش مصنوعی: هر چیزی که در دل کاشته‌ایم جز عشق به افراد خوب، نتیجه‌اش پشیمانی بوده است.
چون روح که اندر همه اعضا شده ساری
عشق تو روانست بشریان و مفاصل
هوش مصنوعی: عشق تو مانند روحی است که در تمام اعضای بدن منتشر شده است و در رگ‌ها و مفاصل جریان دارد.
یکحرف الف بس بود از دفتر عشقت
یکعمر حکیما چکنی کسب فضایل
هوش مصنوعی: یک حرف از الفبا کافی است تا از دفتر عشق تو به اندازه یک عمر، حکمت و دانش فرا بگیرم و فضایل را کسب کنم.
در خیل عرب لیلی اگر میر قبیله است
نازم به بت خود که بود میر قبایل
هوش مصنوعی: اگر در میان عرب‌ها، لیلی رئیس قبیله باشد، من به بت خود می‌نازم که او هم رئیس قبایل است.
آشفته خم زلف بتان حبل متین است
از جمله جهان بگسل و زین سلسله مگسل
هوش مصنوعی: در هم بودن و پیچیدگی موهای زیبای معشوق، نماد استواری و پایداری است. از میان تمام مشکلات و دشواری‌های زندگی، خود را رها کن و به این پیوند و ارتباط قوی ادامه نده.
عالم همه طوفانی و دنیاست یکی بحر
کشتی است علی نوح نبی میکده ساحل
هوش مصنوعی: در دنیا هرج و مرج و آشفتگی وجود دارد و حالتی پرهیاهو حاکم است. اما در این میان، عالم و دانشمندانی چون علی مثل کشتی نوح هستند که در این طوفان می‌توانند انسان‌ها را نجات دهند. میکده یا محل عرفان و عشق نیز مانند ساحل امنی است که در برابر این طوفان، پناه و آرامش می‌دهد.
آن میکده وحدت و آن کوثر تحقیق
کامد زدم او اثر از فاعل و قایل
هوش مصنوعی: در آن مکانی که وحدت وجود دارد و حقیقت ناب نمایان شده است، من به آنجا قدم گذاشتم و اثر آن را در خود دیدم، بدون آنکه تفاوتی بین فاعل و قائل احساس کنم.