گنجور

شمارهٔ ۶۵۷

بده ای ساقی آتشی سیال
که لب جام از او زند تبخال
میزند جوش خون صراحی را
از رگ چشم او بزن قیفال
بده آن می که عمر خضر دهد
تا بتأخیر افکنی آجال
جام لبریز کن مکن غفلت
قولایزد که ذره مثقال
بده آن باده ام که در رمضان
افکند مست بلکه تا شوال
بده آن می که صعوه چون نو شد
او زشهباز برکند شه بال
بده آن می که گر خورد پشه
پیل را زیر پا کند پا مال
بده آن می که از ازل چو کشی
تا ابد مستیش نکرده زوال
بده آن باده ام که چون موسی
برکنم بیخ جاوی محتال
ساغر چون هلال را برگیر
بده آن آب آفتاب مثال
تا شوی ماه آفتاب بدست
تا زنده آفتاب سر زهلال
بده آن داروی سلیمانی
بده آن اهرمن کش قتال
آن شرابی که چون کنی بقدح
جام جم سازد ار چه هست سفال
زآن شراب خم فلاطونی
که شود ناطق ار بنوشد لال
زآن شرابی که گر خورد درویش
پادشه را دهد قبای جلال
تا بنوشد از آن می آشفته
تا رسد نقص او باوج کمال
چیست اوج کمال درگه شاه
شاه که شیر ایزد متعال

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بده ای ساقی آتشی سیال
که لب جام از او زند تبخال
هوش مصنوعی: ای ساقی، آتش جاریی به من بده که لب جام به خاطر آن، داغ و ملتهب شود.
میزند جوش خون صراحی را
از رگ چشم او بزن قیفال
هوش مصنوعی: خون غلیظی از چشمان او به بیرون می‌زند و مانند شراب از شیشه‌ای بیرون می‌ریزد.
بده آن می که عمر خضر دهد
تا بتأخیر افکنی آجال
هوش مصنوعی: این بیت به خواسته‌ای اشاره دارد که فرد درخواست می‌کند که جرعه‌ای از شراب به او داده شود تا بتواند عمر طولانی‌تر و بی‌پایانی را تجربه کند و اینگونه بتواند زمان را به تعویق بیندازد. در واقع، فرد می‌خواهد با نوشیدن این شراب، به نوعی از محدودیت‌های زمانی رهایی یابد و زندگی‌اش را延延 دهد.
جام لبریز کن مکن غفلت
قولایزد که ذره مثقال
هوش مصنوعی: پیش از اینکه غفلت کنی، لیوانت را پر کن، زیرا هر ذره‌ای که جمع کنی از اهمیت زیادی برخوردار است.
بده آن باده ام که در رمضان
افکند مست بلکه تا شوال
هوش مصنوعی: باده‌ای به من بده که در ماه رمضان مستم کند، تا زمانی که به شوال برسیم.
بده آن می که صعوه چون نو شد
او زشهباز برکند شه بال
هوش مصنوعی: به من شرابی بده که مانند پرنده‌ای کوچک تازه از خواب بیدار شده است، زیرا او از شاهین زندگی و قدرت بالاتر خواهد رفت.
بده آن می که گر خورد پشه
پیل را زیر پا کند پا مال
هوش مصنوعی: به من آن نوشیدنی را بده که اگر پشه‌ای هم آن را بنوشد، بتواند فیل را زیر پا له کند.
بده آن می که از ازل چو کشی
تا ابد مستیش نکرده زوال
هوش مصنوعی: به من آن شرابی بده که از زمان آغاز هستی تا همیشه مرا مست نگه دارد و اثرش هرگز کم نشود.
بده آن باده ام که چون موسی
برکنم بیخ جاوی محتال
هوش مصنوعی: بده آن شرابی به من که مثل موسی بتوانم ریشه مشکلات و موانع را از بین ببرم.
ساغر چون هلال را برگیر
بده آن آب آفتاب مثال
هوش مصنوعی: لیوان را مانند هلال ماه بگیر و آن آبی را که مانند تابش آفتاب است به من بده.
تا شوی ماه آفتاب بدست
تا زنده آفتاب سر زهلال
هوش مصنوعی: برای اینکه همچون ماه باشی و نور خورشید را در دست داشته باشی، باید زنده و درخشان مانند آفتاب باشی.
بده آن داروی سلیمانی
بده آن اهرمن کش قتال
هوش مصنوعی: بده آن دارویی که خاصیت سلیمان را دارد، بده آن قدرتی که می‌تواند شیطان را شکست دهد.
آن شرابی که چون کنی بقدح
جام جم سازد ار چه هست سفال
هوش مصنوعی: هر شرابی که در ظرفش ریخته شود، می‌تواند به زیبایی و شکوه جام جم تبدیل شود، حتی اگر خود آن ظرف تنها از سفال ساخته شده باشد.
زآن شراب خم فلاطونی
که شود ناطق ار بنوشد لال
هوش مصنوعی: اگر کسی از شراب خم فلاطونی بنوشد، حتی اگر لال باشد، به حرف می‌آید و می‌تواند سخن بگوید.
زآن شرابی که گر خورد درویش
پادشه را دهد قبای جلال
هوش مصنوعی: اگر درویشی از آن شراب بنوشد، می‌تواند به پادشاه نیز جمال و زیبایی ببخشد.
تا بنوشد از آن می آشفته
تا رسد نقص او باوج کمال
هوش مصنوعی: برای آنکه از آن شراب آشفته بنوشد و نقص او به کمال برسد.
چیست اوج کمال درگه شاه
شاه که شیر ایزد متعال
هوش مصنوعی: اوج کمال و بهترین حالت در درگاه شاه شاهان چیست؟ آنجا که قدرت و عظمت ایزد متعال تجلی می‌یابد.