گنجور

شمارهٔ ۶۲۷

ایکه با عشق آشنائی از خرد بیگانه باش
سوزدت گر شمع سان در سوختن مردانه باش
آتشی خواه از جنون و عقلرا خرمن بسوز
گوشه گیر از مردمان و با پری همخانه باش
قبله من ابروی جانانه دیر و حرم
خوهی اندر کعبه ای بت خواه در بتخانه باش
خضر و ابلیس اند با هم اندر این ره هوشدار
چشم بگشا راه رو چاهست تو فرزانه باش
زینت معموره جز فرش و چراغی بیش نیست
آفتاب و گنج گر خواهی برو ویرانه باش
دوست جویان را زخود بیرون شدن لابد بود
طالب شمعی اگر بالی بزن پروانه باش
عشق لیلا ورز شو تیر ملامت را هدف
بعد از این مجنون صفت درعاشقی افسانه باش
تا بکی درویش جوئی کیمیا از این و آن
همچو آشفته بیا خاک در میخانه باش
پیر میخانه علی دارای اکسیر وجود
خاک پای او ببوس و از همه بیگانه باش

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ایکه با عشق آشنائی از خرد بیگانه باش
سوزدت گر شمع سان در سوختن مردانه باش
هوش مصنوعی: اگر با عشق آشنا هستی، از عقل و خرد فاصله بگیر. چون اگر عشق را تجربه کنی، مانند شمعی خواهی سوخت، پس باید با شجاعت در این راه پیش بروی و به سوختن تن بدهی.
آتشی خواه از جنون و عقلرا خرمن بسوز
گوشه گیر از مردمان و با پری همخانه باش
هوش مصنوعی: آتش جنون و عقل را در زندگی خود برافروز و در تنهایی از مردم دور شو، و با خیال و رویا هم‌نشین باش.
قبله من ابروی جانانه دیر و حرم
خوهی اندر کعبه ای بت خواه در بتخانه باش
هوش مصنوعی: محور عشق و علاقه من، ابروهای زیبای محبوبم است. دیر و حرم عشق را در کعبه می‌بینم، پس در پرستش معشوق و زیارت بت‌خانه او قرار دارم.
خضر و ابلیس اند با هم اندر این ره هوشدار
چشم بگشا راه رو چاهست تو فرزانه باش
هوش مصنوعی: در این مسیر، مراقب باش زیرا خضر (شخصی دانا) و ابلیس (نماد شر) در کنار هم حضور دارند. باید بیدار و هوشیار باشی و راه را درست تشخیص دهی، زیرا ممکن است در این راه تله‌ها و چاه‌هایی وجود داشته باشد. تو باید با خرد و دانایی قدم برداری.
زینت معموره جز فرش و چراغی بیش نیست
آفتاب و گنج گر خواهی برو ویرانه باش
هوش مصنوعی: زینت و زیبایی یک مکان تنها به فرش و چراغ آن خلاصه نمی‌شود؛ اگر به دنبال حقیقت و ثروت واقعی هستی، به ویرانی و خالی بودن آن مکان برو.
دوست جویان را زخود بیرون شدن لابد بود
طالب شمعی اگر بالی بزن پروانه باش
هوش مصنوعی: دوستانی که در جستجوی عشق و دوستی هستند، باید از خود گذشتگی و فداکاری نشان دهند. اگر کسی خواهان روشنی و عشق است، باید مانند پروانه‌ای باشد که با بال زدن به سمت شمع می‌رود و جانش را در این راه می‌دهد.
عشق لیلا ورز شو تیر ملامت را هدف
بعد از این مجنون صفت درعاشقی افسانه باش
هوش مصنوعی: عشق لیلا را بپذیر و هدف تیرهای سرزنش‌گر باش. پس از این، مانند مجنون در عاشقی، افسانه‌ای بساز.
تا بکی درویش جوئی کیمیا از این و آن
همچو آشفته بیا خاک در میخانه باش
هوش مصنوعی: برای چه مدت هنوز دنبال گنج و ثروت از این و آن می‌گردی؟ مانند کسی که درهم‌ریخته و سردرگم است، بی‌خیال شو و به دنیای عیش و نوش بپرداز.
پیر میخانه علی دارای اکسیر وجود
خاک پای او ببوس و از همه بیگانه باش
هوش مصنوعی: از پیر میخانه خواسته شده که به او معرفت و wisdom بیاموزد. او از سر تواضع می‌گوید که باید خاک پای او را ببوسید و از همگان بی‌نیاز باشید. در واقع، این جمله به معنای ارزش والای انسان و دوری از خودپسندی است. این بدان معناست که با درک حقیقت و معرفت، انسان باید از تعلقات دنیوی بگذرد و به شناخت عمیق‌تری از خود و جهان دست یابد.