گنجور

شمارهٔ ۵۸۵

تا چند نافه ریزی از آن زلف مشک بیز
بیمار شد دو چشم تو از بوی مشک خیز
از زلف و خال و عود سپندی به رخ بسوز
در جام و کام نقل میم زآن لبان بریز
عشق تو آمد و دو جهانش بلا ز پی
داماد دهر دیده عروسی به این جهیز؟
دانی کز آب بحر شود نار مشتعل
بر آتش دل آب تو ای چشمِ تر مریز
دیبای عشق را که در این کارگاه ساخت
کش تار و پود بافته از تیر و تیغ تیز
برخاستی ز جا و خرامان شدی به ناز
غوغا بود به شهر که برخاست رستخیز
نه علاقان ز خصم به پرهیز اندرند
ای دل ز نفس خویش بکن اندک احتریز
مهر علی به کعبه دل گر نباشدت
خواهی به سومنات رو و خواه در حجیز
آشفته در پناه تو خواهد گریختن
در روز رستخیز که نبود ره گریز

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا چند نافه ریزی از آن زلف مشک بیز
بیمار شد دو چشم تو از بوی مشک خیز
هوش مصنوعی: چند وقت باید از موی خوشبوی تو، خوشبو شدن دلم را تماشا کنم؟ چشمان من به خاطر عطر دل‌انگیز تو بیمار و مجذوب شده‌اند.
از زلف و خال و عود سپندی به رخ بسوز
در جام و کام نقل میم زآن لبان بریز
هوش مصنوعی: با زلف و خال و بوی خوش عود، خود را بسوزان و در پیاله‌ات بریز. خوشی و لذت را از لبان آن معشوق بچش.
عشق تو آمد و دو جهانش بلا ز پی
داماد دهر دیده عروسی به این جهیز؟
هوش مصنوعی: عشق تو به زندگی‌ام آمد و هر دو جهان را تحت تأثیر قرار داد. حالا دنیا مثل دامادی است که عروسی‌اش را با زیبایی و تجمل برپا کرده است.
دانی کز آب بحر شود نار مشتعل
بر آتش دل آب تو ای چشمِ تر مریز
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که آب دریا چطور باعث شعله ور شدن آتش می‌شود؟ این اشک‌های تو مانند آب است، آنها را بیهوده نریز.
دیبای عشق را که در این کارگاه ساخت
کش تار و پود بافته از تیر و تیغ تیز
هوش مصنوعی: عشق مانند یک پارچه زیبا و دلنشین بافته شده است که در آن از تار و پودهای تند و تیز استفاده شده است. این تصویر نشان می‌دهد که عشق می‌تواند هم زیبا باشد و هم باعث درد و چالش شود.
برخاستی ز جا و خرامان شدی به ناز
غوغا بود به شهر که برخاست رستخیز
هوش مصنوعی: تو از جایت بلند شدی و با ناز و غفلت به راه افتادی. به قدری شاداب و دل‌نشین بودی که در شهر غوغای شادی برپا شد و همه را تحت تاثیر قرار دادی.
نه علاقان ز خصم به پرهیز اندرند
ای دل ز نفس خویش بکن اندک احتریز
هوش مصنوعی: نه دوستان از دشمنان دوری نکنید، بلکه در برابر خودتان کمی از ترس‌ها و ضعف‌هایتان محافظت کنید.
مهر علی به کعبه دل گر نباشدت
خواهی به سومنات رو و خواه در حجیز
هوش مصنوعی: اگر عشق علی در دل انسان نباشد، نمی‌تواند به خانۀ کعبه دل ببندد؛ هر کجا که برود، در حقیقت به جایی نخواهد رسید.
آشفته در پناه تو خواهد گریختن
در روز رستخیز که نبود ره گریز
هوش مصنوعی: در روز قیامت، وقتی همه دچار آشفتگی و نگرانی خواهند بود، کسانی که به تو پناه می‌برند، نمی‌توانند فرار کنند، زیرا راهی برای دوری از این وضعیت وجود ندارد.