گنجور

شمارهٔ ۵۶۶

زینهار ای معاشران زنهار
زآن دو آهوی مست شیر شکار
ساحر و ترک و مست و عربده جوست
کافر و دل سیاه و نیزه گذار
خوانمش چشم یا که فتنه دهر
یا که رم کرده آهوان تتار
نرگس باغ یا که بادامی
حیرتم سرخوشی تو یا بیمار
هوشیاری ندانمت یامست
خفته خوانم تو را و یا بیدار
مردم عاقل از تو رو بگریز
ساغر باده ای و یا خمار
تیر در کیشت و کمان درچنگ
گاه خونریزی و گهی خونخوار
لیلیی گرد تو نشسته حشم
یاغیی لشکرت بگرد حصار
هندو و جادوو و ستم پیشه
شب رو و دزد و رهزن و عیار
تو سپهدار لشکر ترکی
شخ کمانی و چابک و غدار
چکند با فسونت آشفته
داوری میبرد بر دادار
تا پناهش دهد بدار امان
خاک درگاه حیدر کرار

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زینهار ای معاشران زنهار
زآن دو آهوی مست شیر شکار
هوش مصنوعی: ای دوستان، مراقب باشید و حواس‌تان جمع باشد؛ چراکه آن دو آهوی سرمست که در پی شکار شیر هستند، خطرناک‌اند.
ساحر و ترک و مست و عربده جوست
کافر و دل سیاه و نیزه گذار
هوش مصنوعی: ساحر و جوان ترک و کسی که مست است و دنبال جنجال می‌گردد، بی‌باک و دل سیاه و نیزه به دست است.
خوانمش چشم یا که فتنه دهر
یا که رم کرده آهوان تتار
هوش مصنوعی: چشمان او را می‌خوانم یا این که زیبایی‌های دنیا را، یا فرار آهوهای تاتار را.
نرگس باغ یا که بادامی
حیرتم سرخوشی تو یا بیمار
هوش مصنوعی: من در تردید هستم که زیبایی تو مانند نرگس باغ است یا مثل بادام. آیا خوشحالی تو من را سر ذوق آورده یا در من حالتی بیمارگونه به وجود آورده؟
هوشیاری ندانمت یامست
خفته خوانم تو را و یا بیدار
هوش مصنوعی: من نمی‌توانم تشخیص دهم که تو در حال خواب هستی یا بیدار.
مردم عاقل از تو رو بگریز
ساغر باده ای و یا خمار
هوش مصنوعی: افراد فهمیده از تو دوری می‌کنند، چه بنوشی و چه مست باشی.
تیر در کیشت و کمان درچنگ
گاه خونریزی و گهی خونخوار
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شرایطی می‌پردازد که در آن انسان‌ها در مواقعی به نبرد و جنگ مشغول‌اند و گاهی به خشونت و خونریزی متوسل می‌شوند. در واقع، نشان‌دهنده دو جنبه از رفتار انسانی است: گاهی در حالت دفاع و با سلاح آماده هستند و گاهی خود به خشونت و ستم متوسل می‌شوند.
لیلیی گرد تو نشسته حشم
یاغیی لشکرت بگرد حصار
هوش مصنوعی: لیلی در کنار تو نشسته و یاغیانی که لشکرت را احاطه کرده‌اند، در اطراف دیوار دیده می‌شوند.
هندو و جادوو و ستم پیشه
شب رو و دزد و رهزن و عیار
هوش مصنوعی: این متن به توصیف افرادی می‌پردازد که در تاریکی شب به کارهای زشت و ناپسند مشغول‌ هستند. این افراد شامل کسانی هستند که با جادوگری و حقه‌بازی به دیگران آسیب می‌زنند؛ ستمگران و دزدان که در پی خنجر زدن به دیگران هستند و به طور کلی به نوعی شرارت و خیانت متهم می‌شوند.
تو سپهدار لشکر ترکی
شخ کمانی و چابک و غدار
هوش مصنوعی: تو فرمانده لشکر ترکی، با کمانی شجاع و چابک و خیانتکار هستی.
چکند با فسونت آشفته
داوری میبرد بر دادار
هوش مصنوعی: با جاذبه و سحر چهره‌ات، داوری را به هم می‌زنی و باعث می‌شوی که عدالت از مسیرش خارج شود.
تا پناهش دهد بدار امان
خاک درگاه حیدر کرار
هوش مصنوعی: خاک درب خانه حیدر کرار می‌تواند به او پناه دهد و از او محافظت کند.