گنجور

شمارهٔ ۲۲

گر این کرشمه بود آن نگار ترسا را
سزد که سجده کنم بعد از این کلیسا را
کشان‌کشان ز حرم شیخ را به دیر آرد
دهد چه تاب خم طرهٔ چلیپا را
به حی چه جلوه کند با جمال جان‌افزا
به عشوه سازد مجنون خویش لیلا را
به مصر اگر گذرد با لب شکرافشان
ز مهر یوسف دل برکند زلیخا را
به پردهٔ دل وامق خیالش ار گذرد
ز خویشتن طلبد عذر عشق عذرا را
ز عکس رویش یک پرتو آتش موسی
ز لعل اوست دم جان‌فزا مسیحا را
شکست رونق اسلام ابروان کجش
چو ذوالفقار دو سرپشت خیل اعدا را
چو ذوالفقار همان تیغ آبدار که بود
به کف به روز دغا شیر دشت هیجا را
علی وصی رسول آنکه در صباح غدیر
نبی به شأنش فرمود کنت مولا را
از آن زمان که زمین حرم شدش مولد
شرق به گنبد خضراست سطح غبرا را

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر این کرشمه بود آن نگار ترسا را
سزد که سجده کنم بعد از این کلیسا را
هوش مصنوعی: اگر این زیبایی خاص باشد، سزاوار است که پس از این برای این کلیسا سجده کنم.
کشان‌کشان ز حرم شیخ را به دیر آرد
دهد چه تاب خم طرهٔ چلیپا را
هوش مصنوعی: کسی که با محبت و علاقه، فردی را از مکان مقدسی به دور می‌برد، چگونه می‌تواند به زیبایی و جذابیت موی کسی که به او عشق ورزیده، بی‌توجهی کند؟
به حی چه جلوه کند با جمال جان‌افزا
به عشوه سازد مجنون خویش لیلا را
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت جان‌افزای لیلا چگونه می‌تواند بر دل مجنون تأثیر نگذارد؟ او با ناز و عشوه خود، دل مجنون را می‌رباید.
به مصر اگر گذرد با لب شکرافشان
ز مهر یوسف دل برکند زلیخا را
هوش مصنوعی: اگر او به مصر برود و لبخند شیرینی بزند، دل زلیخا که عاشق یوسف است را زیر و رو خواهد کرد.
به پردهٔ دل وامق خیالش ار گذرد
ز خویشتن طلبد عذر عشق عذرا را
هوش مصنوعی: اگر خیال وامق به پرده دل نفوذ کند، شخص از خودش عذرخواهی می‌کند به خاطر عشق عذرا.
ز عکس رویش یک پرتو آتش موسی
ز لعل اوست دم جان‌فزا مسیحا را
هوش مصنوعی: نور و درخشندگی چهره او به قدری قوی و شگفت‌انگیز است که حتی می‌تواند آتش موسی را به یاد بیاورد و جان مسیحا را زنده کند.
شکست رونق اسلام ابروان کجش
چو ذوالفقار دو سرپشت خیل اعدا را
هوش مصنوعی: شکست رونق اسلام، به دلیل زیبایی های خاص او، مانند شمشیر دو لبه ذوالفقار، باعث شده است که دشمنان بسیاری را به خود جلب کند.
چو ذوالفقار همان تیغ آبدار که بود
به کف به روز دغا شیر دشت هیجا را
هوش مصنوعی: این جمله به اشاره به قدرت و شجاعت دارد و به خاصیتی از شمشیر ذوالفقار که نماد قدرت و شجاعت است اشاره می‌کند. در واقع، به مفهوم این اشاره دارد که همانطور که این شمشیر در روزهای سخت به دست حماسه‌سازان می‌افتد، شیر دشت هیجا نیز در زمان جنگ و نبرد با تمام قدرت و شجاعت به میدان می‌آید. این بیانگر روحیه و اراده‌ی قوی در مواجهه با چالش‌هاست.
علی وصی رسول آنکه در صباح غدیر
نبی به شأنش فرمود کنت مولا را
هوش مصنوعی: علی، جانشین و وصی پیامبر است و در روز غدیر، پیامبر به مقام و منزلت او اشاره کرد و گفت: تو مولای مسلمانان هستی.
از آن زمان که زمین حرم شدش مولد
شرق به گنبد خضراست سطح غبرا را
هوش مصنوعی: از زمانی که زمین مقدس شد، زادگاه شرقی‌ها به گنبد سبز تبدیل گشته و سطح سیاه و تیره به جانی تازه و زندگی بخشیده است.