گنجور

شمارهٔ ۱۲۱

دیوانه ای که از تو در او وجد و حالتست
گر حرف کفر گفت نه جای ضلالتست
بر فتوی حکیم بده می ببانگ چنگ
زاهد که منع باده کند از جهالتست
پیغمبران بخلق کنند ار رسالتی
جبریل عشق را برسولان رسالتست
زنگ ملال زآینه دل بشو زمی
کائینه خانه را نه محل ملالتست
سرد رهت فکنده و ایستاده منفعل
سر بر نیاورم که مقام خجالتست
صوفی بوجد و حال نیابد سماع عشق
حالات عشق را نه مقام و مقالتست
درندگان دشت پرستاریش کنند
لیلا گرش بحالت مجنون کفالتست
عشقت پی خرابی دل میکشد سپاه
شه را بملک خود نظر استمالتست
آشفته پا زسلسله زلف او مکش
عمری که صرف عشق نگردد بطالتست
جهدی بکن که خاک شوی بر در مغان
کاکسیر را بمس اثر استحالتست
شاه نجف امیر عرب خسرو عجم
کاسلام را ز تیغ کج او دلالتست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیوانه ای که از تو در او وجد و حالتست
گر حرف کفر گفت نه جای ضلالتست
هوش مصنوعی: محبتی که یک دیوانه نسبت به تو دارد، نشان از شوق و حالتی است که در دل او وجود دارد. حتی اگر او گاهی کلمات نادرستی بگوید، نباید فکر کنی که در گمراهی است.
بر فتوی حکیم بده می ببانگ چنگ
زاهد که منع باده کند از جهالتست
هوش مصنوعی: حکمت و دانش را با صدای ساز بشنود و به زاهد بگو که از نوشیدن شراب منع نکند، زیرا این کار از نادانی است.
پیغمبران بخلق کنند ار رسالتی
جبریل عشق را برسولان رسالتست
هوش مصنوعی: پیامبران به انسان‌ها راه و روش زندگی را آموزش می‌دهند و اگر عشق به عنوان یک پیام از جانب خداوند به فرستادگان او برسد، نشان‌دهنده اهمیت عشق در رسالت‌های الهی است.
زنگ ملال زآینه دل بشو زمی
کائینه خانه را نه محل ملالتست
هوش مصنوعی: غم و اندوه را از دل خود دور کن، زیرا این مکان جایی برای ناراحتی نیست.
سرد رهت فکنده و ایستاده منفعل
سر بر نیاورم که مقام خجالتست
هوش مصنوعی: در راه تو، سردی و ناامیدی بر من سایه افکنده و من نمی‌توانم سرم را بالا ببرم، زیرا این کار باعث شرمندگی‌ام می‌شود.
صوفی بوجد و حال نیابد سماع عشق
حالات عشق را نه مقام و مقالتست
هوش مصنوعی: صوفی در شادی و وجد است، اما حالتی از عشق را نمی‌تواند تجربه کند. حالات عشق نه تنها به مقام و مرتبه مربوط می‌شود، بلکه فراتر از سخن و گفتار است.
درندگان دشت پرستاریش کنند
لیلا گرش بحالت مجنون کفالتست
هوش مصنوعی: درندگان دشت از لیلا مراقبت می‌کنند، اگر مجنون به حال او باشد و از او نگهداری کند.
عشقت پی خرابی دل میکشد سپاه
شه را بملک خود نظر استمالتست
هوش مصنوعی: عشق تو به گونه‌ای است که برای ویرانی دل من، ارتشی به راه انداخته است و در واقع، تو به ملک و حکومت خود بر دل من چشم دوخته‌ای.
آشفته پا زسلسله زلف او مکش
عمری که صرف عشق نگردد بطالتست
هوش مصنوعی: از درد و محبت زلف معشوق خود را به زحمت ننداز، چون زندگی‌ات را صرف عشق نکرده‌ای، هدر رفته است.
جهدی بکن که خاک شوی بر در مغان
کاکسیر را بمس اثر استحالتست
هوش مصنوعی: تلاش کن که به قدری humble و فروتن شوی که مانند خاک در برابر درگاه میخانه‌ها قرار بگیری، چون‌که در آن مکان، آثار تحول روحی و معنوی به وضوح مشاهده می‌شود.
شاه نجف امیر عرب خسرو عجم
کاسلام را ز تیغ کج او دلالتست
هوش مصنوعی: شاه نجف که امیر عرب و خسرو عجم است، نشان‌دهنده قدرت و شکوهی است که در کلام و عمل او به خوبی نمایان می‌شود. به نوعی اشاره دارد که او با رفتار و کردار خود، نشان‌ دهنده‌ی وضعیت و کیفیت زندگی مردمش است.