گنجور

بخش ۲۳ - حدیث بهو که با مهراج عاصی شد و خبر یافتن ضحاک

از آن پس چو ضحاک شد باز جای
نشست و، نزد جز به آرام رای
شهی بود در هند مهراج نام
بزرگی به هرجای گسترده کام
بهو نام خویشی بدش در سپاه
ز دستش به شهر سرندیب شاه
به مهراج هرگاه گفتی که بخت
ترا داد تاج بزرگی و تخت
توی شاخ قنوخ و رای برین
ز هندوستان تا به دریای چین
خدیو در تبت و رای هند
توی و آن قنوج و دریای سند
چرا گم کنی گوهر پاک را
دهی هدیه و باژ ضحاک را
نه خُرسندی و بردباری ز مرد
همه نیک باشد به درمان درد
بسی بردباریست کز بددلیست
بسی نیز خُرسندی از کاهلیست
نترسم ز ضحاک من روز جنگ
مرا هست ازو گر ترا نیست ننگ
میانشان بدین جنگ و پرخاش خاست
سپه نیمه ای بر بهو گشت راست
به مهراج برشد جهان تنگ و تار
شکستند لشکرش را چند بار
ازین آگهی نزد ضحاک شد
ز بس مهر مهراج غمناک شد

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از آن پس چو ضحاک شد باز جای
نشست و، نزد جز به آرام رای
هوش مصنوعی: پس از آن، ضحاک دوباره به جای خود نشست و تنها نزد دیگران به آرامی مشورت کرد.
شهی بود در هند مهراج نام
بزرگی به هرجای گسترده کام
هوش مصنوعی: در هند پادشاهی به نام مهراج وجود داشت که در همه جا نام او به خوبی و بزرگی شنیده می‌شد.
بهو نام خویشی بدش در سپاه
ز دستش به شهر سرندیب شاه
هوش مصنوعی: بهو، که در سپاه نامی معروف دارد، از دست او (به معنی حمله یا نفوذ او) به شهر سرندیب فرمانروایی می‌کند.
به مهراج هرگاه گفتی که بخت
ترا داد تاج بزرگی و تخت
هوش مصنوعی: هرگاه با مهراج صحبت کردی، به او بگو که سرنوشت برایت تاج بزرگی و جایگاه رفیعی داده است.
توی شاخ قنوخ و رای برین
ز هندوستان تا به دریای چین
هوش مصنوعی: از شاخ قنوخ که درختی در هند است، تا دریای چین، به همه جا رای و فرمانروایی گسترش یافته است.
خدیو در تبت و رای هند
توی و آن قنوج و دریای سند
هوش مصنوعی: خداوند در سرزمین تبت و در سرزمین هند تو را می‌بیند و همچنین در قنوج و دریای سند.
چرا گم کنی گوهر پاک را
دهی هدیه و باژ ضحاک را
هوش مصنوعی: چرا ارزش واقعی و گرانبهای خود را فراموش کنی و به جای آن، چیزهای بی‌ارزش و ناچیز را به دیگران بدهی؟
نه خُرسندی و بردباری ز مرد
همه نیک باشد به درمان درد
هوش مصنوعی: نه خوشحالی و نه توانایی یک مرد، هر دو خوب نیستند مگر اینکه در درمان درد به کار بیفتند.
بسی بردباریست کز بددلیست
بسی نیز خُرسندی از کاهلیست
هوش مصنوعی: تحمل و صبر در برابر مشکلات از دل‌سردی و ناامیدی ناشی می‌شود و همچنین خوشحالی و رضایت از بی‌توجهی و تنبلی ممکن است به خاطر کاستی‌ها باشد.
نترسم ز ضحاک من روز جنگ
مرا هست ازو گر ترا نیست ننگ
هوش مصنوعی: من از ضحاک در روز جنگ نمی‌ترسم، چون اگر او ننگی دارد، من که از او ننگی ندارم.
میانشان بدین جنگ و پرخاش خاست
سپه نیمه ای بر بهو گشت راست
هوش مصنوعی: در بین آن‌ها جنگ و درگیری به وجود آمد و گروهی به ناحق به سمت راست حرکت کردند.
به مهراج برشد جهان تنگ و تار
شکستند لشکرش را چند بار
هوش مصنوعی: جهان به خاطر مهراج تنگ و تاریک شد و چندین بار لشکر او را شکستند.
ازین آگهی نزد ضحاک شد
ز بس مهر مهراج غمناک شد
هوش مصنوعی: خبر به ضحاک رسید و او به خاطر محبت بیش از حدی که به مهراج داشت، غمگین شد.

حاشیه ها

1392/01/01 23:04
نیلوفر

در بیت 5 مصراع اول قنوخ اشتباه تایپ شده و صحیح آن قنوج میباشد

1392/01/01 23:04
نیلوفر

قنوج نام شهریست در هندو همچنین گویشی به نام قنوجی،البته نام این شهر در گویش اهالی هند کنوج میباشد که به معنی دوشیزه گوژپشت است

1392/01/02 00:04
نیلوفر

باژ به معنی هدیه و باج