گنجور

شمارهٔ ۲۸ - مارش خون

خون چو سرچشمۀ آب حیات است
پیش خون نقش هر رنگ مات است
خون مدیر حیات و ممات است
خون فقط خضر راه نجات است
رنگ خون رنگ میمون مینوست
دشت بی لاله دیدن نه نیکوست
گل به دربار خون تهینت گوست
قوۀ مجریه کاینات است
خسرو خون، گر شبیخون، آورد چون لاله گلگون
سازد از خون، شهر و بیرون، دشت و هامون (دشت و هامون)
گر از این دل خود سر خود خون نریزم
همه خون خودم از مژه بیرون نریزم
گل اگر شبنم از خون بگیرد
از سموم خزانی نمیرد
تا ابد رنگ هستی بپذیرد
خون نگهدار ذات و صفات است
شیر اگر خون نکرده حرامت
ای پسر شیرپستان مامت
زنده با نقش خون باد نامت
نقش این زندگی را ثبات است
خون چو در یک ملتی نیست،کیست یا چیست؟
نیست باد آن ملتی کز هستی غیر کند زیست،
زانکه فانی است
چه خوش آنکه ز خون آسیا بگردد
شهر خون،قریه خون، رهگذر خون
کوه خون، دره خون، بحر و بر خون
دشت و هامون ز خون سر به سر خون
رود خون، چشمه خون تا قنات است
خون به خون ریختن باید انگیخت
خون فاسد ز هر فاسدی ریخت
کاین کهن پی بنا بی ثبات است
ای هواخوان خونخواه،آه، صد آه
تیره چون آه دل مظلوم باید،
صبح بداندیش و بدخواه
چون زمام به دست معاندین دون است
ره چارۀ ما همگی به دست خون است
تا شده ننگ نام نیاکان
جز به خون نشستن این ننگ نتوان
مشکل از هرجهت کار ایران
خون خود حلال این مشکلات است
صد فلاطون ز ماهیت خون
خورده خون، سر نیاورده بیرون
داندش خداوند بی چون
کافرینندۀ حسن ذات است
عارف ار بدنام گردد، چون تو نامش
آنچه خون در زندگانی،حرامش
دل غرقه به خون شد یار غار عارف
نه قرار دل وی و نی قرار عارف

اطلاعات

منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خون چو سرچشمۀ آب حیات است
پیش خون نقش هر رنگ مات است
هوش مصنوعی: خون مانند منبع آب زندگی است و در برابر آن، هر رنگ و ظاهر دیگر بی‌معنا و نابود است.
خون مدیر حیات و ممات است
خون فقط خضر راه نجات است
هوش مصنوعی: خون، زندگی و مرگ را به هم پیوند می‌زند و به‌نوعی مدیر آن است؛ همچنین خون خضر، راهی برای نجات و رهایی محسوب می‌شود.
رنگ خون رنگ میمون مینوست
دشت بی لاله دیدن نه نیکوست
هوش مصنوعی: رنگ خون مانند رنگی است که برای میمون در مینو به کار می‌رود، و دشت بدون لاله، تماشایش زیبا نیست.
گل به دربار خون تهینت گوست
قوۀ مجریه کاینات است
هوش مصنوعی: گل، نشان زیبایی و لطافت است و در دربار وجود تو ارزش والایی دارد. این نشان می‌دهد که وجود تو قدرتی است که می‌تواند تمام کائنات را به حرکت درآورد و تأثیرگذار باشد.
خسرو خون، گر شبیخون، آورد چون لاله گلگون
سازد از خون، شهر و بیرون، دشت و هامون (دشت و هامون)
هوش مصنوعی: خسرو خون، اگر حمله‌ای کند، مانند گل سرخی از خون، شهر و دشت و مناطق را سرخ و پررنگ خواهد کرد.
گر از این دل خود سر خود خون نریزم
همه خون خودم از مژه بیرون نریزم
هوش مصنوعی: اگر بخواهم از دل خودم هیچ اندوه و غمی را بروز ندهم، پس همه غم و اندوه من از چشمانم نمایان می‌شود.
گل اگر شبنم از خون بگیرد
از سموم خزانی نمیرد
هوش مصنوعی: اگر گل شبنم را از خون بگیرد، از زهرهای فصل پاییز نمی‌میرد.
تا ابد رنگ هستی بپذیرد
خون نگهدار ذات و صفات است
هوش مصنوعی: تا همیشه، وجود به رنگ و حالی جدید خواهد بود که خون نگهدار ویژگی‌ها و ماهیت آن است.
شیر اگر خون نکرده حرامت
ای پسر شیرپستان مامت
هوش مصنوعی: اگر شیر هیچ‌گاه خون نریخته، تو نیز نباید از شیر مادرت دور شوی.
زنده با نقش خون باد نامت
نقش این زندگی را ثبات است
هوش مصنوعی: زندگی با نقش‌های خونین تو دوام دارد و نام تو به این زندگی ثبات می‌بخشد.
خون چو در یک ملتی نیست،کیست یا چیست؟
نیست باد آن ملتی کز هستی غیر کند زیست،
هوش مصنوعی: وقتی در یک ملت اتحاد و همبستگی وجود نداشته باشد، چه کسی یا چه چیزی می‌تواند آن را متحد کند؟ آن ملت نمی‌تواند از چیزهای دیگر زندگی کند و به حیات خود ادامه دهد.
زانکه فانی است
چه خوش آنکه ز خون آسیا بگردد
هوش مصنوعی: چون فانی و ناپایدار است، خوب است که خون آسیا از آن دور شود.
شهر خون،قریه خون، رهگذر خون
کوه خون، دره خون، بحر و بر خون
هوش مصنوعی: شهر و روستایی پر از خون و رنج، راه‌های پر از خون، کوه‌هایی که در آنها نشانه‌های درد دیده می‌شود، دره‌ها و دریاها نیز سرشار از ناله و غم هستند.
دشت و هامون ز خون سر به سر خون
رود خون، چشمه خون تا قنات است
هوش مصنوعی: دشت و سرزمین‌های وسیع پر از خون شده‌اند و رودخانه‌ها نیز پر از خون هستند. چشمه‌هایی که به قنات می‌رسند، همچنین سرشار از خون هستند.
خون به خون ریختن باید انگیخت
خون فاسد ز هر فاسدی ریخت
هوش مصنوعی: برای برانگیختن خون، باید از خون استفاده کرد و خون پاک را باید از هر چیز ناپاک جدا کرد.
کاین کهن پی بنا بی ثبات است
هوش مصنوعی: این ساختمان قدیمی از اساس و پایه‌ای مستحکم برخوردار نیست و در واقع، از ثبات و پایداری لازم برخوردار نمی‌باشد.
ای هواخوان خونخواه،آه، صد آه
تیره چون آه دل مظلوم باید،
هوش مصنوعی: ای کسی که صدای آسمان را بلند میکنید و از خونخواهی صحبت می‌کنید، آه، آهی غم‌انگیز و تاریک مانند دل مظلومان باید باشد.
صبح بداندیش و بدخواه
چون زمام به دست معاندین دون است
هوش مصنوعی: صبحی که پر از بداندیشی و بدخواهی است، چون کنترل آن به دست دشمنان نادان افتاده است.
ره چارۀ ما همگی به دست خون است
هوش مصنوعی: راه حل مشکل ما فقط از طریق خونریزی و فداکاری به دست می‌آید.
تا شده ننگ نام نیاکان
جز به خون نشستن این ننگ نتوان
هوش مصنوعی: هرگاه که نام نیاکان به ننگی آلوده شود، تنها با خونریزی می‌توان این ننگ را پاک کرد و جز این راهی وجود ندارد.
مشکل از هرجهت کار ایران
خون خود حلال این مشکلات است
هوش مصنوعی: مشکلات ایران از هر سمتی که بخواهی نگاه کنی، درد و رنجی است که مردم ایران برای حل آن متحمل می‌شوند.
صد فلاطون ز ماهیت خون
خورده خون، سر نیاورده بیرون
هوش مصنوعی: بسیاری از اندیشمندان بزرگ در مورد ماهیت خون به تحقیق و تفکر پرداخته‌اند، اما هنوز نتوانسته‌اند به درک کاملی از آن دست یابند.
داندش خداوند بی چون
کافرینندۀ حسن ذات است
هوش مصنوعی: خداوند به خوبی می‌داند که کسی که به زیبایی و اخلاق نیکو باور ندارد، در واقع کافر است.
عارف ار بدنام گردد، چون تو نامش
آنچه خون در زندگانی،حرامش
هوش مصنوعی: اگر عارف به بدنامی دچار شود، نامش مانند خونی است که در زندگی حرام است.
دل غرقه به خون شد یار غار عارف
نه قرار دل وی و نی قرار عارف
هوش مصنوعی: دل آن معشوق که در عیش و شادی غوطه‌ور است، حالا به شدت غمگین و پر از درد شده است. او نه آرامشی برای دل عارف دارد و نه خود عارف قادر است آرامش پیدا کند.

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"ماهور ۲۴"
با صدای محسن کرامتی (آلبوم ۱۸۶ تصنیف قدیمی ۳)