اطلاعات
منبع اولیه: همراهان گنجور
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به مناسبت درگذشت کلنل محمد تقی‌خان پسیان
هوش مصنوعی: به مناسبت مرگ کلنل محمد تقی‌خان پسیان
گریه کن که گر سیل خون گری ثمر ندارد
ناله ای که ناید ز نای دل اثر ندارد
هوش مصنوعی: گریه کن، زیرا حتی اگر سیل خون بریزد، نتیجه‌ای نخواهد داشت. ناله‌ای که از دل نیاید، تأثیری ندارد.
هر کسی که نیست اهل دل ز دل خبر ندارد
هوش مصنوعی: هر کس که از احساسات و دقایق درونی بی‌خبر باشد، نمی‌تواند از دل و آنچه درونش می‌گذرد آگاهی پیدا کند.
دل ز دست غم مفر ندارد
دیده غیر اشک تر ندارد
هوش مصنوعی: دل از غم چنین در رنج است که جز اشک نمی‌تواند چیزی از آن بیرون بیافکند.
این محرم و صفر ندارد
هوش مصنوعی: این موضوع محدود به زمان خاصی نیست و همواره جاری است.
گر زنیم چاک، جیب جان چه باک
مرد جز هلاک هیچ چارۀ دگر ندارد
هوش مصنوعی: اگر دلمان را بشکنیم، برای روح و جانمان چه اهمیتی دارد؟ مرد هیچ راه دیگری جز مرگ در پیش ندارد.
زندگی دگر ثمر ندارد
هوش مصنوعی: زندگی دیگر نتیجه‌ای ندارد.
شاه دزد و شیخ دزد و میر و شحنه و عسس دزد
دادخواه و آن که او رسد به داد و دادرس دزد
هوش مصنوعی: این بیت به بررسی فساد و بی‌عدالتی در جامعه می‌پردازد. در آن، به شخصیت‌های مختلفی اشاره می‌شود که به نوعی در کارهای نادرست و دزدی دخیل هستند، از مقامات بالا مانند شاه و شیخ تا مسئولان داد و ستد. به طور کلی، بیانگر این است که در دنیای عدالت‌خواهی، حتی کسانی که باید حافظ حقوق مردم و دادخواه آنان باشند، خود در کارهای خطا و نادرست غرق شده‌اند.
میر کاروان کاروانیان تا جرس دزد
هوش مصنوعی: راهنمای کاروان به دنبال صدای جرس است، حتی اگر دزدی در کار باشد.
خسته دزد بس که داد زد دزد
داد تا بهر کجا رسد دزد
هوش مصنوعی: یک دزد به شدت خسته شده و مدام فریاد می‌زند "دزد!" تا ببیند صدایش به کجا می‌رسد.
کشوری بدون دست رد دزد
هوش مصنوعی: کشوری که در آن هیچ دزدی نیست.
بشنو ای پسر، ز این وکیل خر
روح کارگر می خورم قسم خبر ندارد
هوش مصنوعی: ای پسر، به من گوش کن، من به خاطر کارگرانی که تحت نظر این وکیل خر هستند، سوگند می‌خورم که خبر هیچ‌چیز را ندارند.
که این وکیل جز ضرر ندارد
هوش مصنوعی: این وکیل هیچ فایده‌ای جز ضرر ندارد.
دامنی که ناموس عشق داشت می درندش
هر سری که سرّی ز عشق داشت می برندش
هوش مصنوعی: دامنی که نشان عشق را به همراه دارد، هر کسی که اسرار عشق را بداند، آن را از آن خود می‌کند.
کو به کوی و برزن به برزن همچو گو برندش
هوش مصنوعی: در هر کوچه و خیابان، او را همچون صدای گوش‌نواز جستجو می‌کنند.
ای سرم فدای همچو سر باد
یا فدای آن تنی که سر داد
هوش مصنوعی: ای سرم فدای همچون سر بادی یا فدای آن کسی که جانش را برای عشق داده است.
سر دهد زبان سرخ بر باد
هوش مصنوعی: زبان تند و بی‌پروا ممکن است به خطر بیفتد.
مملکت دگر، نخل بارور، کاو دهد ثمر،
جز تو هیچ، یک نفر ندارد
هوش مصنوعی: کشوری دیگر دارد نخل‌های بارور که میوه می‌دهند، اما جز تو هیچ‌کس دیگر در آنجا وجود ندارد.
چون تو باشرف پسر ندارد
هوش مصنوعی: وقتی تو با احترام و شرافت هستی، نیازی به پسر بودن نیست.
ریشۀ خیانت ز جنگ مرو اندر ایران
ریشه کرد زان شد دو نخل بارور نمایان
هوش مصنوعی: خیانت به ایران از ریشه‌های جنگی ناشی می‌شود که در آنجا شکل گرفته است. به همین دلیل، دو نخل بارور در این سرزمین نمایان شده‌اند.
یک وثوق دولت یکی قوام سلطنت زان
هوش مصنوعی: یک مورد اطمینان برای حکومت و استواری سلطنت به شمار می‌آید.
این دو بدگهر چه ها نکردند
در خطا بدان خطا نکردند
هوش مصنوعی: این دو نفر بدسرشت چه کارهایی که در اشتباه نکردند، اما در آن اشتباه خودشان خطایی نکردند.
آنچه بد که آن به ما نکردند
هوش مصنوعی: هر چیزی که بد باشد، به ما آسیب نرساند.
چرخ حیله گر، زین دو بی پدر،
ناخلف پسر، زیر قبۀ قمر ندارد
هوش مصنوعی: چرخ زمانه، به این دو بی‌پدر (ناامید) و پسر بی‌اخلاق (ناخلف)، زیر سایه‌ی ماه (قمر) هیچ‌گونه جایگاهی ندارد.
آن شجر جز این ثمر ندارد
هوش مصنوعی: این درخت فقط همین میوه را دارد.
حاشیه ها
استاد عبدالوهاب شهیدی نیز این اهنگ راهمراه با گروه سماعی اجرا کردن بسیار زیباست..اما ارسکتر خالقی چیز دیگری هست..زنده یاد قمرالملوک هم اجرا کردن..همه در فضای مجازی موجود هست
1397/05/24 08:07
عبد دلدار
کلنل در گذشته یا شهید شده ؟
1402/11/07 01:02
آرش محمدی
کلنل محمدتقی خان پسیان در سن ۳۰ سالگی در سال ۱۳۰۰ در قوچان کشته شد
این بیت هم بر بر پیکر بی جان و سر بریده ایشان توسط عارف قزوینی سروده شد؛
این سر که نشان سرپرستی ست
امروز رها ز قید هستی ست
با دیده عبرتش ببینید
این عاقبت وطن پرستی ست
و بعد هم این تصنیف رو در رثای ایشون سرودن و اجرا کردن
این تصنیف رو جناب آقای شاهرخ سالار هم با گوره عشاق اجرا کرده اند. گوش دادنش خالی از لطف نیست. من خودم این تصنیف رو با اجرای اساتید بزرگ رو بیشتر قبول دارم، اما همکاری این گروه با جناب شاهرخ سالار رو هم حیفم اومد که نامی ازش نباشه.
یک آواز هم در مایه ی دشتی توی این آلبوم هست که با این مصرع شروع میشه: بیمار درد عشق و پرستارم آرزوست، توصیه میکنم حتما گوش بدید.
1398/08/06 01:11
بهرام مشهور
با سپاس از زحمات "گنجور" لطفاً تصحیح فرمائید :
هر سری که سِری ز عشق داشت می برندش
که اشتباه می بردنش نوشته شده
1398/09/13 18:12
ارشک دادور
بادرود
کلنل در 18 شهریور 1358 (9 سپتامبر 1979) در سن 92 سالگی در خانه‌اش در دامنهٔ رشته‌کوه البرز در شمال تهران (و یا بنا بر روایتی در بیمارستان جم تهران) درگذشت یادش جاودان باد.
ضمنااجرای استادبنان به همراه آواز"دادحسنت به توتعلیم خودآرایی را"پایه موسیقی رابه عرش برده است
@آرا:
احتمالا با شخص دیگری اشتباه گرفته‌اید.
کلنل پسیان در سال 1300 شمسی در قوچان کشته شد و این تصنیف در رثای ایشان است (خود عارف در سال 1312 شمسی درگذشته است).
گرامی آرا
کلنل پسیان را با کلنل وزیری اشتباه گرفته اید.
از ویکی پدیا:
علینقی وزیری (9 مهر 1265 – 18 شهریور 1358) مشهور به کلنل وزیری، موسیقی‌دان ایرانی و از پیشگامان آهنگسازی برای اجرای ارکستری موسیقی ایرانی بود.
و باز هم :
محمدتقی خان پسیان (زاده 1270 ورزقان - درگذشته 9 مهر 1300 قوچان) از نظامیان اواخر دورهٔ قاجاریه و اولین ایرانی بود که دوره آموزش خلبانی دید.
در سال 1921 میلادی (1300 خورشیدی) کلنل محمدتقی خان پسیان فرمانده ژاندارمری خراسان حکومت شبه خودمختار جمهوری خراسان را تشکیل داده، اما مدت کوتاهی بعد توسط قوام‌السلطنه سرکوب و کشته شد.[1]
خود عارف هم در کنسرتی در تهران "گریه کن" را اجرا کرده ولی ضبطی ازش موجود نیست!
سلام
کلنل پسیان تبریزی مردی وطن پرست و شجاع بود که برای آزادی ایران از شر حکام نالایق وطن فروش قیام کرد و در راه میهن شهید شد.
1403/02/06 13:05
Behzad Rasti
"خون گری" معنی ندارد.. حتما چیز دیگری بوده و اشتباها ثبت شده
1403/03/12 21:06
همایون وکیلی
درود بر روح و روان پاک استاد روح الله خالقی که این تصنیف را به این زیبایی و بر طبق اصول و هارمونی تنظیم کرده اند و با همراهی ارکستر گلها اجرا کردند🌹
واقعا هیچ اجرایی زیباتر از این اجرا نیست
عارف قزوینی