گنجور

شمارهٔ ۶۲ - سعی جز در پی تکمیل معارف غلط است

دل که در سایه مژگان تو فارغ بال است
گو ببین چشم بداندیش چه از دنبال است
داد از یک نگهی داد دل و بستد جان
وه چه بد بدرقه چشمت چه خوش استقبال است
صد پسر سام به گیتی اگر آرد تنها
تربیت آنکه ز سیمرغ بگیرد زال است
سعی جز در پی تکمیل معارف غلط است
ملت جاهل محکوم به اضمحلال است
مستقل نیست دو کس در سر یک رأی ولی
سر هر برزن و کو صحبت از استقلال است
تا بداخلاقی و اشرافی فرمانفرماست
تا ابد حالت ایران به همین منوال است
نفسِ آخرِ این ملّتِ محکوم به مرگ
در شمار است بدافتاده و بداحوال است
عارف این خانه کند تربیت جغد کجا
جای همچون شفقی مرغ همایون‌فال است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل که در سایه مژگان تو فارغ بال است
گو ببین چشم بداندیش چه از دنبال است
هوش مصنوعی: دل که در سایه مژگان تو آرام و راحت است، به تو می‌گوید که ببین چشمان بدخواه چه چیزی در پی تو هستند.
داد از یک نگهی داد دل و بستد جان
وه چه بد بدرقه چشمت چه خوش استقبال است
هوش مصنوعی: از یک نگاه تو، دل به تو دادم و جانم را از دست دادم. وای که چقدر بی‌رحمانه است خداحافظی چشمانت؛ ولی چه خوشحال کننده است که به استقبالم آمدی.
صد پسر سام به گیتی اگر آرد تنها
تربیت آنکه ز سیمرغ بگیرد زال است
هوش مصنوعی: اگرچه صد پسر از سام به دنیا بیاید، اما فقط آن کسی که از سیمرغ تعلیم ببیند، زال است و اوست که در تربیت خاصی قرار می‌گیرد.
سعی جز در پی تکمیل معارف غلط است
ملت جاهل محکوم به اضمحلال است
هوش مصنوعی: کوشش فقط زمانی ارزش دارد که در جهت بهبود و تکمیل دانش باشد، در غیر این صورت، جامعه‌ای که از علم و آگاهی بی‌بهره است، محکوم به نابودی و زوال خواهد بود.
مستقل نیست دو کس در سر یک رأی ولی
سر هر برزن و کو صحبت از استقلال است
هوش مصنوعی: دو نفر در یک نظر به تنهایی مستقل نیستند، اما در هر محله و کوچه درباره استقلال حرف‌ها و بحث‌ها بسیار است.
تا بداخلاقی و اشرافی فرمانفرماست
تا ابد حالت ایران به همین منوال است
هوش مصنوعی: اگر بدخلقی و رفتارهای اشرافی حاکم باشد، وضعیت ایران همیشه همین‌طور باقی خواهد ماند.
نفسِ آخرِ این ملّتِ محکوم به مرگ
در شمار است بدافتاده و بداحوال است
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که وضعیت این ملت به نهایت رسیده و شرایطشان بسیار بد و ناامیدکننده است. آن‌ها به گونه‌ای محصور و در خطر هستند که زندگی آن‌ها در حال تمام شدن به نظر می‌رسد و حالشان به شدت خراب است.
عارف این خانه کند تربیت جغد کجا
جای همچون شفقی مرغ همایون‌فال است
هوش مصنوعی: آدم عارف، این مکان را برای پرورش جغد انتخاب کرده است، در حالی که اینجا جایی است که مرغ همایون در آن فال نیکو می‌زند.