عارف قزوینیشمارهٔ ۲۹ - لباس مرگ
لباس مرگ بر اندام عالمی زیباست
چه شد که کوته و زشت این قبا به قامت ماست
بیار باده که تا راه نیستی گیرم
من آزموده‌ام آخر بقای من به فناست
گهی ز دیدهٔ ساقی خراب گه از می
خرابی از پی هم در پی خرابی ماست
ز حد گذشت تَعَدّی کسی نمی‌پرسد
حدودِ خانهٔ بی‌خانمان ما ز کجاست
برای ریختنِ خونِ فاسدِ این خلق
خبر دهید که چنگیز پی خجسته کجاست
بگو به هیئت کابینهٔ سر زلفش
که روزگار پریشان ما ز دست شماست
چه شد که مجلس شوری نمی‌کند معلوم
که خانه خانهٔ غیر است یا که خانهٔ ماست
خراب مملکت از دست دزد خانگی است
ز دست غیر چه نالیم هر چه هست از ماست
اگر به حالت عدلیه پی برد شیطان
کند مدلل تقصیر ز آدم و حواست
ببین بنای محبت چه محکم است، شکست
به طاق کسری خورده است و بیستون برجاست
اگر که پرده بیفتد ز کار می‌بینی
به چشم، عارف و عامی در این میان رسواست
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
لباس مرگ بر اندام عالمی زیباست
چه شد که کوته و زشت این قبا به قامت ماست
هوش مصنوعی: لباس مرگ بر تن جهانی زیبا جلوه‌ای خاص دارد، اما چرا این لباس برای ما کوتاه و زشت به نظر می‌رسد؟
بیار باده که تا راه نیستی گیرم
من آزموده‌ام آخر بقای من به فناست
هوش مصنوعی: بیا نوشیدنی بیاور که در این دنیا راهی برای نجات نیست، من تجربه کرده‌ام که در نهایت وجود من به زودی از بین خواهد رفت.
گهی ز دیدهٔ ساقی خراب گه از می
خرابی از پی هم در پی خرابی ماست
هوش مصنوعی: گاهی از چشمان ساقی مست می‌شویم و گاهی از می، کلا از پی نابودی خود می‌رویم.
ز حد گذشت تَعَدّی کسی نمی‌پرسد
حدودِ خانهٔ بی‌خانمان ما ز کجاست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس از مرزها و محدودیت‌های ما سوالی نمی‌سازد؛ چرا که ما خانه‌ای نداریم و اوضاع‌مان به حدی وخیم است که گذر از هر حدی برایمان عادی شده است.
برای ریختنِ خونِ فاسدِ این خلق
خبر دهید که چنگیز پی خجسته کجاست
هوش مصنوعی: برای راحت‌کردن مردم از شرّ فساد این‌ها، خبر دهید که چنگیز کجاست تا به جنگ آنان بیاید.
بگو به هیئت کابینهٔ سر زلفش
که روزگار پریشان ما ز دست شماست
هوش مصنوعی: به کسانی که در کارهایش دخالت دارند، بگو که مشکلات و نابه‌سامانی‌های زندگی ما ناشی از کار شماست.
چه شد که مجلس شوری نمی‌کند معلوم
که خانه خانهٔ غیر است یا که خانهٔ ماست
هوش مصنوعی: چرا در این جلسه به وضوح مشخص نمی‌شود که آیا اینجا خانه‌ی ماست یا خانه‌ی دیگران؟
خراب مملکت از دست دزد خانگی است
ز دست غیر چه نالیم هر چه هست از ماست
هوش مصنوعی: وضعیت بد کشور ناشی از دزدی نزدیکان و دل‌سوزان خودمان است. چه فایده‌ای دارد که از دخالت دیگران شکایت کنیم، زیرا تمام مشکلات از خود ماست.
اگر به حالت عدلیه پی برد شیطان
کند مدلل تقصیر ز آدم و حواست
هوش مصنوعی: اگر بفهمی که حالت و رفتار تو چقدر مهم است، شیطان این را بهانه می‌کند که تقصیر از آدم و حوا بوده‌است.
ببین بنای محبت چه محکم است، شکست
به طاق کسری خورده است و بیستون برجاست
هوش مصنوعی: محبت به قدری استوار و محکم است که هیچ چیز نمی‌تواند آن را زیر و رو کند. حتی بناهای بزرگ و قدیمی نیز در برابر آن استحکام خود را از دست داده‌اند.
اگر که پرده بیفتد ز کار می‌بینی
به چشم، عارف و عامی در این میان رسواست
هوش مصنوعی: اگر پرده‌ها کنار برود، در واقعیت می‌توانی ببینی که عارف و انسان عادی در این وضعیت رسوا می‌شوند.