گنجور

شمارهٔ ۱۱ - گیسوی نگار

می از اندازه فزونش بده ای ساقی بزم
تا خراب افتد و ما دست به کاری بزنیم
شب اگر دست به گیسوی نگاری بزنیم
ره صد قافله دل در شب تاری بزنیم
سخت‌ها سست شود در گه همدستی ما
همه همدست اگر دست به کاری بزنیم
شیر گیریم و تهمتن تن و مرد افکن و مست
همتی تا که در این شرزه شکاری بزنیم
ز اول عمر چو اندر زد و خوردیم و دفاع
یک صبوحی ز پی دفع خماری بزنیم
محتسب تا نرسیده است ز دنبال بیا
ساغری با تو به یک گوشه کناری بزنیم
حاصل کشتهٔ درویش اگر داد به باد
هر که بر خرمنش از ناله شراری بزنیم
عارفا رشتهٔ تحت الحنک واعظ شهر
ظلم کردیم گر آن را به حماری بزنیم!

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

می از اندازه فزونش بده ای ساقی بزم
تا خراب افتد و ما دست به کاری بزنیم
هوش مصنوعی: ای ساقی، از می به ما بده که بیشتر از حد معمول باشد تا ما به حال خراب بیفتیم و بتوانیم کارهایی انجام دهیم.
شب اگر دست به گیسوی نگاری بزنیم
ره صد قافله دل در شب تاری بزنیم
هوش مصنوعی: اگر در شب به موهای زیبایی دست بزنیم، می‌توانیم دل‌های بسیاری را در این شب تاریک به راه بیندازیم.
سخت‌ها سست شود در گه همدستی ما
همه همدست اگر دست به کاری بزنیم
هوش مصنوعی: وقتی که ما همه با هم همکاری کنیم، سختی‌ها و مشکلات آسان‌تر می‌شوند و می‌توانیم به راحتی به هدف‌های خود برسیم.
شیر گیریم و تهمتن تن و مرد افکن و مست
همتی تا که در این شرزه شکاری بزنیم
هوش مصنوعی: ما همچون شیر قوی و شجاع می‌شویم و به قدرت و مردانگی تکیه می‌کنیم تا با عزمی راسخ در این میدان پرخطر به شکار بپردازیم.
ز اول عمر چو اندر زد و خوردیم و دفاع
یک صبوحی ز پی دفع خماری بزنیم
هوش مصنوعی: در ابتدای زندگی، وقتی که با چالش‌ها و مشکلات روبرو بودیم، بهتر است برای کاهش خستگی و نگرانی‌هایمان کمی استراحت و خوش‌گذرانی داشته باشیم.
محتسب تا نرسیده است ز دنبال بیا
ساغری با تو به یک گوشه کناری بزنیم
هوش مصنوعی: بهتر است قبل از این که پلیس یا ناظر به ما برسد، بیایید یک لیوان شراب به دور از چشم دیگران بنوشیم.
حاصل کشتهٔ درویش اگر داد به باد
هر که بر خرمنش از ناله شراری بزنیم
هوش مصنوعی: اگر درویش زحمتکشی، نتیجهٔ تلاش خود را به باد دهد، ما هم هرگاه بر خرمنِ او بدمیم، صدای ناله‌اش را به گوش خواهیم رساند.
عارفا رشتهٔ تحت الحنک واعظ شهر
ظلم کردیم گر آن را به حماری بزنیم!
هوش مصنوعی: عارفان در اینجا به تسلط بر سخنان و نصیحت‌های وعاظ اشاره دارند و می‌گویند که به خاطر ظلمی که تنها به‌خاطر فاصله‌گیری از حقیقت رخ داده، حتی اگر بخواهند به خر (حماری) زدن این نصایح را نشان دهند، باز هم آن را نمی‌پذیرند. به عبارتی، آن‌ها از ظاهرسازی و ریاکاری در موعظه و نصیحت روی گردانده‌اند و بر حقیقت و جستجوی واقعیات تاکید دارند.