گنجور

شمارهٔ ۲۲۱ - مخدوم به انوری جفتی موزه بخشید در شکر آن گوید

ای خداوندی که پیش لطف خاک پای تو
آب حیوان از وجود خویش بیزاری کند
پای باست زین اگر بر خنگ ایام افکند
فتنه نتواند که در ظلمش ستمکاری کند
روی هر خاکی که از موزه‌ت جمالی کسب کرد
تاابد با زمزم و کوثر کله داری کند
موزهٔ خاص ترادستار کردم از شرف
موزهٔ خاص ترا زیبد که دستاری کند
نام میمون تو تا بر ساق او بنوشته‌اند
ساف عرش از رشک آن دولت همی زاری کند
موزه‌ای کز افسری بیش است در پایش کنم
حاش لله بنده هرگز این سبکساری کند
آ سمان از بهر تاج خسرو سیارگان
روزها شد تاهمی از من خریداری کند
هر کرا ای دست موزه‌اش از تفاخر دست داد
برهمه عالم زبر دستی و جباری کند
شاد و دولت یار بادی تا به سعی آ فتاب
در نما نفس نباتی را صبا یاری کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای خداوندی که پیش لطف خاک پای تو
آب حیوان از وجود خویش بیزاری کند
هوش مصنوعی: ای خدایی که به قدری لطف و رحمت داری که حتی آب حیات هم از حضور تو احساس شرم می‌کند و از خود بی‌زاری می‌جوید.
پای باست زین اگر بر خنگ ایام افکند
فتنه نتواند که در ظلمش ستمکاری کند
هوش مصنوعی: اگر پا بر زمین زندگی بگذاری، قادر نخواهی بود که در برابر مشکلات و چالش‌های زمانه تسلیم شوی و در ‌نتیجه، ظلمی به تو نخواهد رسید.
روی هر خاکی که از موزه‌ت جمالی کسب کرد
تاابد با زمزم و کوثر کله داری کند
هوش مصنوعی: هر زمینی که زیبایی تو را به دست آورد، همیشه با آب زلال و پاکی زندگی را پر کند.
موزهٔ خاص ترادستار کردم از شرف
موزهٔ خاص ترا زیبد که دستاری کند
هوش مصنوعی: من به خاطر احترام و ارادت به تو، موزه‌ای خاص و ارزشمند برای تو آماده کردم، چرا که شایسته‌تر است تو با دستاری زیبا و خاص در آن حضور پیدا کنی.
نام میمون تو تا بر ساق او بنوشته‌اند
ساف عرش از رشک آن دولت همی زاری کند
هوش مصنوعی: نام میمون تو بر ساق او نوشته شده است و به خاطر حسادت به این مقام، آسمان‌ها از آن دولت زاری می‌کنند.
موزه‌ای کز افسری بیش است در پایش کنم
حاش لله بنده هرگز این سبکساری کند
هوش مصنوعی: اگر بخواهم این بیت را به زبان ساده توضیح دهم، می‌توان گفت: من هرگز حاضر نیستم که خودم را زیر پای کسی بگذارم، حتی اگر آن شخص مقام و جایگاه بالایی داشته باشد. من هرگز اجازه نخواهم داد که دیگران با بی‌احترامی به من رفتار کنند.
آ سمان از بهر تاج خسرو سیارگان
روزها شد تاهمی از من خریداری کند
هوش مصنوعی: آسمان برای برپایی تاجی برای پادشاهی در حال گردش، روزها به گونه‌ای تنظیم شده که می‌خواهد از من چیزی بخرد.
هر کرا ای دست موزه‌اش از تفاخر دست داد
برهمه عالم زبر دستی و جباری کند
هوش مصنوعی: هر کسی که به خاطر بزرگ‌منشی و فخر فروشی خود از خود بگذرد، می‌تواند بر همه دنیا تسلط و قدرت یابد.
شاد و دولت یار بادی تا به سعی آ فتاب
در نما نفس نباتی را صبا یاری کند
هوش مصنوعی: شاد و خوشبختی و نعمت همچون نسیمی هستند که موجب شکوفایی و رشد هر موجود زنده‌ای می‌شوند. وقتی سعی و تلاش انسان به ثمر نشیند، مانند نور خورشید است که به گیاهان زندگی می‌بخشد و نسیم به آنها کمک می‌کند تا شکوفا شوند.