گنجور

شمارهٔ ۱۹۷ - در تقاضای راتبه

خداوندا تو می‌دانی که بنده
نیارد هیچ زحمت تا تواند
ولیکن چون به چیزی حاجت افتد
ز گیتی مرجع دیگر نداند
نیابد همتش از نفس رخصت
که از کس جز شما چیزی ستاند
نه آن دامن کشیدست از تکبر
که گردون گرد منت برفشاند
کم از بیتی بود وا و با
که گر امروز بر افلاک خواند
بحمدا به اقبال خداوند
که بختش هرچه باید می‌چشاند
فذلک چون تو کردی عزم جنبش
قرار کارها چونین نماند
اگرچه راتب معهود بنده
اجل معتمد هر مه رساند
تو آنی کز جفا و جور گردون
به یک صولت دلت بازش رهاند
بمان در نعمت و شادی همه عمر
که آن نعمت بدین نعمت بماند

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خداوندا تو می‌دانی که بنده
نیارد هیچ زحمت تا تواند
هوش مصنوعی: خدایا، تو می‌دانی که من هیچ تلاشی نمی‌کنم تا زمانی که بتوانم.
ولیکن چون به چیزی حاجت افتد
ز گیتی مرجع دیگر نداند
هوش مصنوعی: اما زمانی که به چیزی نیاز پیدا کند، از این دنیا به سراغ منابع دیگری نمی‌رود.
نیابد همتش از نفس رخصت
که از کس جز شما چیزی ستاند
هوش مصنوعی: همت فرد از نفس خود اجازه نمی‌گیرد، زیرا جز شما از هیچ کس چیزی نمی‌گیرد.
نه آن دامن کشیدست از تکبر
که گردون گرد منت برفشاند
هوش مصنوعی: این جمله بیان می‌کند که کسی به دلیل سرکشی و خودبرتربینی، دامن خود را از زمین نمی‌کشد، بلکه آسمان با زیبایی‌ها و نعمت‌هایش بر سر او سایه می‌اندازد. به نوعی، فرد به خودبزرگ‌بینی خود ادامه می‌دهد در حالی که از نعمت‌های بیرونی بهره‌مند است.
کم از بیتی بود وا و با
که گر امروز بر افلاک خواند
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اگر امروز کسی با صدایی دلنشین و قوی به آسمان‌ها بخواند، ممکن است کمتر از یک شعر یا یک بیت زیبا باشد. به عبارت دیگر، زیبایی و تاثیر یک شعر می‌تواند بسیاری از چیزها را تحت تاثیر قرار دهد و ارزشمندتر از صداهای دیگر باشد.
بحمدا به اقبال خداوند
که بختش هرچه باید می‌چشاند
هوش مصنوعی: با شکرگزاری از شانس و سرنوشت خوب، انسان می‌تواند به خوبی از نعمت‌ها و فرصت‌ها بهره‌مند شود.
فذلک چون تو کردی عزم جنبش
قرار کارها چونین نماند
هوش مصنوعی: وقتی تو اراده کرده‌ای که حرکتی انجام دهی، دیگر کارها به این شکل باقی نمی‌ماند.
اگرچه راتب معهود بنده
اجل معتمد هر مه رساند
هوش مصنوعی: هرچند که روزگار و سرنوشت به گونه‌ای خاص و معین برای من نوشته شده است، اما هر ماه به سراغ من می‌آید و لحظه‌ای مرا فراموش نمی‌کند.
تو آنی کز جفا و جور گردون
به یک صولت دلت بازش رهاند
هوش مصنوعی: تو همان کسی هستی که با یک حرکت از سختی‌ها و ظلم‌های دنیا، دل را آزاد می‌کنی.
بمان در نعمت و شادی همه عمر
که آن نعمت بدین نعمت بماند
هوش مصنوعی: در طول زندگی‌ات در خوشی و آسایش بمان، زیرا این نعمت، همیشه پایدار خواهد بود.