گنجور

غزل شمارهٔ ۳۵

هرکه چون من به کفرش ایمانست
از همه خلق او مسلمانست
روی ایمان ندیده‌ای به خدا
گر به ایمان خویشت ایمانست
ای پسر مذهب قلندر گیر
که درو دین و کفر یکسانست
خویشتن بر طریق ایشان بند
که طریقت طریق ایشانست
دست ازین توبه و صلاح بدار
کاندرین راه کافری آنست
راه تسلیم رو که عالم حکم
دام مرغان و مرغ بریانست
ملک تسلیم چون مسلم گشت
بهتر از ملک سلیمانست
مردم صومعه مسلمان نیست
گر همه بوذرست و سلمانست
ساقیا در ده آن میی که ازو
آفت عقل و راحت جانست
حاکی رنگ روی معشوقست
راوی بوی زلف جانانست
مجلس از بوی او سمن‌زارست
خانه با رنگ او گلستانست
از لطافت هوای رنگینست
وز صفا آفتاب تابانست
در قدح همچو عقل و جان در تن
آشکارست اگرچه پنهانست
توبهٔ خویش و آن من بشکن
کین نه توبه است زور و بهتانست
یک زمانم ز خویشتن برهان
کز وجودم ز خود پشیمانست
چند گویی که می نخواهم خورد
که ز دشمن دلم هراسانست
می خور و مست خسب و ایمن باش
مجلس خاص خاص سلطانست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه چون من به کفرش ایمانست
از همه خلق او مسلمانست
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند من به کفر خود ایمان دارد، در نظر همه مردم او مسلمان به حساب می‌آید.
روی ایمان ندیده‌ای به خدا
گر به ایمان خویشت ایمانست
هوش مصنوعی: اگر به خداوند ایمان نداشته‌ای، بهتر است به خودت ایمان داشته باشی، زیرا ایمان به خود می‌تواند شما را به خداوند نزدیک‌تر کند.
ای پسر مذهب قلندر گیر
که درو دین و کفر یکسانست
هوش مصنوعی: ای پسر، به راه و روش آزادگان روی آور، زیرا در آنجا دین و کفر هیچ تفاوتی ندارد.
خویشتن بر طریق ایشان بند
که طریقت طریق ایشانست
هوش مصنوعی: برای موفقیت و راه‌یابی درست، باید به روش و سیرت انسان‌های بزرگ و حکیمان پایبند باشی، زیرا راه مستقیم و درست را آن‌ها نشان داده‌اند.
دست ازین توبه و صلاح بدار
کاندرین راه کافری آنست
هوش مصنوعی: دیگر از این توبه و اصلاح دست بردار، چون در این مسیر کفر نمایان است.
راه تسلیم رو که عالم حکم
دام مرغان و مرغ بریانست
هوش مصنوعی: مسیر تسلیم شدن، همانند دامی است که برای پرندگان و جوجه‌ها قرار داده شده است.
ملک تسلیم چون مسلم گشت
بهتر از ملک سلیمانست
هوش مصنوعی: وقتی سلطنت و حکومت به تصدیق و تسلیم درآید، برتر از سلطنت سلیمان خواهد بود.
مردم صومعه مسلمان نیست
گر همه بوذرست و سلمانست
هوش مصنوعی: اگر روزگار مردم صومعه (معبد) عوض شده باشد و همه از شخصیت‌های بزرگی مانند بوذر و سلمان نیز باشند، اما روح و قلب آنها به اسلام یا ایمان واقعی نرسیده باشد، در واقع آنان مسلمان واقعی به شمار نمی‌روند.
ساقیا در ده آن میی که ازو
آفت عقل و راحت جانست
هوش مصنوعی: ای ساقی، می را بیاور که نوشیدن آن باعث زوال عقل و آرامش دل می‌شود.
حاکی رنگ روی معشوقست
راوی بوی زلف جانانست
هوش مصنوعی: خبررسان رنگ چهره معشوق، و راوی عطر موی محبوب است.
مجلس از بوی او سمن‌زارست
خانه با رنگ او گلستانست
هوش مصنوعی: مجلس با عطر حضور او چنان شاداب و معطر است که انگار یک باغ پر از گل و گیاه است. خانه نیز با رنگ و جلوه او به رنگینی و زیبایی به گلستان تبدیل شده است.
از لطافت هوای رنگینست
وز صفا آفتاب تابانست
هوش مصنوعی: هوای دلپذیر و رنگین به خاطر لطافتی است که دارد و آفتاب درخشان و روشن نیز باعث صفای آن می‌شود.
در قدح همچو عقل و جان در تن
آشکارست اگرچه پنهانست
هوش مصنوعی: در جام، مانند عقل و جان که در بدن وجود دارند، خود را نشان می‌دهند هرچند که در ظاهر ممکن است پنهان به نظر برسند.
توبهٔ خویش و آن من بشکن
کین نه توبه است زور و بهتانست
هوش مصنوعی: توبهٔ خود را بشکن و به من نیز توجهی نکن، زیرا این دیگر توبه نیست و فقط زوری و اتهامی است.
یک زمانم ز خویشتن برهان
کز وجودم ز خود پشیمانست
هوش مصنوعی: مدتی مرا از خود آزاد کن، زیرا وجود من خودم را نادم و پشیمان کرده است.
چند گویی که می نخواهم خورد
که ز دشمن دلم هراسانست
هوش مصنوعی: چند بار می‌گویی که نمی‌خواهم بنوشم، اما از دشمنانم می‌ترسم و دلم نگران است.
می خور و مست خسب و ایمن باش
مجلس خاص خاص سلطانست
هوش مصنوعی: نوشیدنی بنوش و خود را خوشحال کن و در آسایش باش، چرا که این مجلس مخصوص و ویژه‌ای است که برای سلطان برگزار شده است.

حاشیه ها

1393/08/30 01:10
امین کیخا

زور به معنای فریب فارسی است ولی امروز در پارسی به کار نمی آید در قران هم آمده است .

1393/08/30 01:10
امین کیخا

لطیف به پارسی گش می شود و گشی به معنای لطافت است . برابر دقیق واژه ی delicate می شود دارمه که از پهلوی دارمگ گرفته شده است و به معنای لطیف و ظریف است .

1395/05/07 16:08
سینا صدری

با سلام، در بیت هفتم، " ملکت " صحیح است(بروزن فرصت).

1395/05/07 16:08
سینا صدری

بیت هفتم،مصرع دوم