گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۵۳ - در مدح سلطان سلیمان شاه

ملکا مملکت به کام تو باد
ملک هم نام تو به نام تو باد
ساحت آسمان زمین تو گشت
خواجهٔ اختران غلام تو باد
حشمت از حشمت تو محتشم است
همه حشمت ز احتشام تو باد
هرچه قائم به ذات جز اول
همه را قوت از قوام تو باد
مشرق آفتاب ملت و ملک
شرف قصر و طرف بام تو باد
روز می خوردن تو بدر و هلال
خوان نقل تو باد و جام تو باد
تیر چون تیر در هوای تو راست
طرفه چون طرف بر ستام تو باد
اشهب روز و ادهم شب را
پیشه خاییدن لگام تو باد
گرهی کان قضا بنگشاید
سخرهٔ دست اهتمام تو باد
زرهی کان قدر نفرساید
خرقهٔ تیر انتقام تو باد
هرچه در تختهٔ ازل سریست
همه در دفتر و کلام تو باد
هرچه در حربهٔ اجل قهریست
همه در قبضهٔ حسام تو باد
ای چو عنقا ز دام دهر برون
شیر گردون شکار دام تو باد
وی چو کیوان زکام خصم بری
اوج کیوان به زیر کام تو باد
از پی آنکه تا نگردد کند
نصل تقدیر در سهام تو باد
وز پی آنکه تا نگیرد زنگ
تیغ مریخ در نیام تو باد
چشم ایام بر اشارت تست
گوش افلاک بر پیام تو باد
در جهان گر مقیم نیست مقام
ذروهٔ قدر تو مقام تو باد
ور حطام زمانه باقی نیست
نعمت فضل تو حطام تو باد
تا که فرجام صبح شام بود
صبح بدخواه تو چو شام تو باد
در همه کاری از وقار و ثبات
پختهٔ روزگار خام تو باد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ملکا مملکت به کام تو باد
ملک هم نام تو به نام تو باد
هوش مصنوعی: ای پادشاه، امیدوارم که حکومت و سرزمین در اختیار تو به خوشی و سعادت باشد و نام و یاد تو بر این سرزمین جاودان بماند.
ساحت آسمان زمین تو گشت
خواجهٔ اختران غلام تو باد
هوش مصنوعی: آسمان به خاطر تو مانند زمین شده و ستاره‌ها به خدمتگزاری تو مشغولند.
حشمت از حشمت تو محتشم است
همه حشمت ز احتشام تو باد
هوش مصنوعی: شکوه و عظمت تو باعث می‌شود که دیگران هم محترم و باوقار شوند. تمام این عظمت‌ها به‌واسطه‌ی احترام و بزرگی‌ات به وجود آمده‌اند.
هرچه قائم به ذات جز اول
همه را قوت از قوام تو باد
هوش مصنوعی: هر چیزی که مستقل از ذات خودش نیست، جز خداوند، همه به وجود و قوت تو وابسته‌اند.
مشرق آفتاب ملت و ملک
شرف قصر و طرف بام تو باد
هوش مصنوعی: آفتاب درخشان ملت و سرزمین، باید پرتو خود را بر قصر و گوشه بام تو بتاباند.
روز می خوردن تو بدر و هلال
خوان نقل تو باد و جام تو باد
هوش مصنوعی: در روزهایی که تو می‌خوری به مانند ماه کامل و هلال، سفره‌ات با نقل و جام پر از نعمت باشد.
تیر چون تیر در هوای تو راست
طرفه چون طرف بر ستام تو باد
هوش مصنوعی: تیر مانند تیری به سوی تو مستقیم است و بادی که به طرف تو می‌وزد، شگفت‌انگیز و زیباست.
اشهب روز و ادهم شب را
پیشه خاییدن لگام تو باد
هوش مصنوعی: در روز مانند اسب سفیدی باش که پرش دارد و در شب چون اسب سیاهی باشید که آرام حرکت می‌کند. پس هر دو حالت را در زندگی خود داشته باش و به پیش برو.
گرهی کان قضا بنگشاید
سخرهٔ دست اهتمام تو باد
هوش مصنوعی: هر گره‌ای که مقدر شده است، به یاری تلاش و کوشش تو باز خواهد شد.
زرهی کان قدر نفرساید
خرقهٔ تیر انتقام تو باد
هوش مصنوعی: تو زره‌ای به تن کن که مانع نرسیدن تیر انتقام تو باشد.
هرچه در تختهٔ ازل سریست
همه در دفتر و کلام تو باد
هوش مصنوعی: هر چیزی که در سرنوشت ازلی وجود دارد، همه در کلام و نوشته‌ی تو جمع شده است.
هرچه در حربهٔ اجل قهریست
همه در قبضهٔ حسام تو باد
هوش مصنوعی: هر چیزی که در دست تقدیر و سرنوشت قرار دارد، همه در اختیار شمشیر توست.
ای چو عنقا ز دام دهر برون
شیر گردون شکار دام تو باد
هوش مصنوعی: ای مانند پرنده‌ ی عنقا که از دام زمان رهایی یافته‌ای، امیدوارم که شکار تو، این دام بی‌رحم دنیا باشد.
وی چو کیوان زکام خصم بری
اوج کیوان به زیر کام تو باد
هوش مصنوعی: او مانند کیوان از آلودگی دشمنان پاک است و اوج زیبایی‌اش در زیر لب‌های تو قرار دارد.
از پی آنکه تا نگردد کند
نصل تقدیر در سهام تو باد
هوش مصنوعی: به خاطر آن که قسمت تو به تأخیر نیفتد و بر آن مهر نگذارد، همواره پیگیر آن باش.
وز پی آنکه تا نگیرد زنگ
تیغ مریخ در نیام تو باد
هوش مصنوعی: برای این که زنگ تیز شمشیر مریخ در نیام تو نگیرد، باید به دنبال آن بروی.
چشم ایام بر اشارت تست
گوش افلاک بر پیام تو باد
هوش مصنوعی: چشم زمان به اشاره توست و گوش آسمان به پیام تو گوش می‌دهد.
در جهان گر مقیم نیست مقام
ذروهٔ قدر تو مقام تو باد
هوش مصنوعی: اگر در این دنیا جایی برای تو نیست، پس جایگاه تو باید در بالاترین و بهترین مقام‌ها باشد.
ور حطام زمانه باقی نیست
نعمت فضل تو حطام تو باد
هوش مصنوعی: اگر چیزی از دنیای مادی باقی نمانده باشد، پس نعمت و لطف تو هم همچون آن باقی‌مانده‌های دنیوی خواهد بود.
تا که فرجام صبح شام بود
صبح بدخواه تو چو شام تو باد
هوش مصنوعی: تا زمانی که صبح به پایان روز منتهی می‌شود، روزی که برای تو غم‌انگیز است، مانند شب تو قرار بگیرد.
در همه کاری از وقار و ثبات
پختهٔ روزگار خام تو باد
هوش مصنوعی: در هر کاری، از آرامش و ثباتی که تجربه و سن بلندی به ارمغان می‌آورد، دور نشو.