امیر معزیشمارهٔ ۳۲
ای بار خدایی که خداوند جهانی
لشکر شکن و ملک ده و ملک ستانی
دریادل و مه‌طلعت و خورشید ضمیری
باران سپه و ابر کف و برق سنانی
فخرست به سلطانی تو پیر و جوان را
تا با خرد پیری و با بخت جوانی
چون مهر و سپهری و نه آنی و نه اینی
چون ابر و هژیری و نه اینی ونه آنی
چندین سخن نغز که دارد که تو داری
چندین سخن نغز که داند که تو دانی
شاهان جهان را به گه کین و گه مهر
از تخت برانگیزی و بر تخت نشانی
با تیغ به یک ساعت ملکی بگشایی
با جام به یک لحظه گنجی بفشانی
هرگز نبود شادی و هرگز نبود غم
آن را که برانی تو و آن را که بخوانی
در جام تو می بر صفت آب حیات است
چون خضر امیدست که جاوید بمانی
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای بار خدایی که خداوند جهانی
لشکر شکن و ملک ده و ملک ستانی
هوش مصنوعی: ای پروردگاری که فرمانروای جهان هستی و توانا بر نابودی لشکرها و پادشاهی و گرفتن پادشاهی هستی.
دریادل و مه‌طلعت و خورشید ضمیری
باران سپه و ابر کف و برق سنانی
هوش مصنوعی: دل بزرگی داری و چهره‌ات مانند مه است. تو مانند خورشید درخشانی که در دل باران و ابرهای پوشاننده، به مانند زهره‌ای زیبا و درخشان می‌درخشی.
فخرست به سلطانی تو پیر و جوان را
تا با خرد پیری و با بخت جوانی
هوش مصنوعی: تو برای پیر و جوان افتخار هستی، چون با تجربه و حکمت پیری و خوشبختی جوانی را داری.
چون مهر و سپهری و نه آنی و نه اینی
چون ابر و هژیری و نه اینی ونه آنی
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن تفاوت‌های بین دو چیز یا دو حالت می‌پردازد. در اینجا به طور خاص به شباهت‌ها و تفاوت‌های اشیاء اشاره می‌شود. شاعر به دو چیز اشاره دارد که در عین وجود داشتن، نمی‌توان آن‌ها را به صورت دقیق تعریف کرد. به عبارت دیگر، اشاره به وضعیت‌هایی دارد که همزمان نمی‌توانند وجود داشته باشند و در عین حال روحی از تداوم و پیوستگی در آن‌ها حس می‌شود.
چندین سخن نغز که دارد که تو داری
چندین سخن نغز که داند که تو دانی
هوش مصنوعی: چندین سخن زیبا و دلنشین در دلت نهفته است که تو خود از آن‌ها آگاهی داری، اما آیا کسی هست که به واقع متوجه این سخنان شود و ارزش آن‌ها را بداند؟
شاهان جهان را به گه کین و گه مهر
از تخت برانگیزی و بر تخت نشانی
هوش مصنوعی: در زندگی، قدرت و مقام پادشاهان ممکن است در یک لحظه تحت تأثیر دو احساس متضاد قرار گیرد؛ گاهی به خاطر کینه و عداوت، از مقام خود برکنار می‌شوند و گاهی به دلیل محبت و دوستی، دوباره به جایگاه خود باز می‌گردند.
با تیغ به یک ساعت ملکی بگشایی
با جام به یک لحظه گنجی بفشانی
هوش مصنوعی: با یک حرکت سریع می‌توانی به مقام و منصبی دست یابی، و با یک جرعه نوشی به ثروتی بزرگ برسید.
هرگز نبود شادی و هرگز نبود غم
آن را که برانی تو و آن را که بخوانی
هوش مصنوعی: شادی و غم همیشه در کنار هم وجود دارند؛ اگر کسی را از خود برانی، نه شادی به سراغت می‌آید و نه غم، و اگر کسی را بخوانی، او نیز تأثیرگذار خواهد بود.
در جام تو می بر صفت آب حیات است
چون خضر امیدست که جاوید بمانی
هوش مصنوعی: در جام تو نوشیدنی‌ای وجود دارد که مانند آب حیات است و امید به جاودانگی و زندگی ابدی را برایت به همراه دارد.