گنجور

شمارهٔ ۴۲۴

آمد رسول عید و مه روزه نام او
فرخنده باد بر شه‌گیتی سلام او
سلطان جلال دولت باقی معز دین
شاهی‌ که هست دولت و دین زیر نام او
فال جهان خجسته شد و کار دین تمام
از همت خجسته و عدل تمام او
ایزد مقام دولت او ساخت از فلک
جز وهم آدمی نرسد بر مقام او
گر ذوالفقار در کف حیدر ندیده‌ای
در دست ‌شهریار نگه کن حسام او
گر خسروان کشند عدو را به زهر و دام
تیغ است زهر خسرو و تیرست دام او
شمشیر تیز او چو برون آید از نیام
باشد دل و دو دیدهٔ شیران نیام او
اسب بلند او چو بساید زمین به نعل
سَعدِ سپهر بوسه دهد بر لگام او
جوید همی‌ کلاه غلامش امیر شاه
تا افسری کند زکلاه غلام او
آورده ماه روزه به‌ سلطان پیام عید
سلطان به خیر داد جواب پیام او
هر شب که جام آب به‌ کف بر نهد ملک
خورشید و ماه را حسد آید ز جام او
گویی‌که از بهشت فرستند هر شبی
بر دست جبرئیل شراب و طعام او
کان است کام بنده معزی به مدح شاه
گوهر همی برند حکیمان زکام او
تا هر که مُنعِم است بر او واجب است حج
جز کعبه نیست قبله و بیت‌الحرام او
بادا مدام عدل شهنشاه روزگار
و آسوده باد ملک ز عدل مُدام او
روزه بر او مبارک و روزش همه چو عید
کارش به‌کام دولت و دولت به کام او

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آمد رسول عید و مه روزه نام او
فرخنده باد بر شه‌گیتی سلام او
هوش مصنوعی: در روز عید، پیامبری آمده است و ماه رمضان را نام می‌برد. برای او آرزوی خوشبختی داریم و به پادشاه جهان درود می‌فرستیم.
سلطان جلال دولت باقی معز دین
شاهی‌ که هست دولت و دین زیر نام او
هوش مصنوعی: سلطان جلال، که نماد قدرت و عظمت است، همچنان در حال حفظ مقام و روشن کردن مسیر دین و سلطنت است. تمام قدرت و پیروزی‌ها زیر سایه نام او قرار دارد.
فال جهان خجسته شد و کار دین تمام
از همت خجسته و عدل تمام او
هوش مصنوعی: بخت و سرنوشت جهان خوب شد و مسائل دین با تلاش و کوشش نیکو و عدالت کامل او حل و فصل گردید.
ایزد مقام دولت او ساخت از فلک
جز وهم آدمی نرسد بر مقام او
هوش مصنوعی: خداوند جایگاه و مقام او را به او عطا کرده است و از آسمان، جز خیال و تصور انسان‌ها، چیزی به آن مقام نمی‌رسد.
گر ذوالفقار در کف حیدر ندیده‌ای
در دست ‌شهریار نگه کن حسام او
هوش مصنوعی: اگر شمشیر ذوالفقار را در دست علی ندیده‌ای، به دست شهریار نگاه کن و ببین که شمشیر او نیز چقدر قدرتمند است.
گر خسروان کشند عدو را به زهر و دام
تیغ است زهر خسرو و تیرست دام او
هوش مصنوعی: اگر دشمنان بخواهند پادشاهان را از پای درآورند، باید بدانند که زهر و دام تنها ابزارهای کار نیستند. چرا که خود زهر متعلق به پادشاه است و تیرهایی که دشمن به کار می‌برد، در واقع دام و تله پادشاه است.
شمشیر تیز او چو برون آید از نیام
باشد دل و دو دیدهٔ شیران نیام او
هوش مصنوعی: زمانی که شمشیر تیز او از غلاف بیرون می‌آید، دل و دو چشم شیران در سر او وجود دارد.
اسب بلند او چو بساید زمین به نعل
سَعدِ سپهر بوسه دهد بر لگام او
هوش مصنوعی: اسب بلند او وقتی پایش به زمین می‌رسد، انگار که به شانس و بخت خوب آسمان بوسه می‌دهد.
جوید همی‌ کلاه غلامش امیر شاه
تا افسری کند زکلاه غلام او
هوش مصنوعی: امیر شاه به دنبال کلاهی است که متعلق به غلامش است تا با استفاده از آن، مقام و رتبه‌ای برای خود به دست آورد.
آورده ماه روزه به‌ سلطان پیام عید
سلطان به خیر داد جواب پیام او
هوش مصنوعی: ماه رمضان به سلطان پیامی آورد و در پاسخ، سلطان عید را به خیر و خوشی تبریک گفت.
هر شب که جام آب به‌ کف بر نهد ملک
خورشید و ماه را حسد آید ز جام او
هوش مصنوعی: هر شب وقتی که جام آب در دست ملک (فرشته) قرار می‌گیرد، خورشید و ماه حسرت می‌خورند زیرا از زیبایی و جلاي آن جام آگاه هستند.
گویی‌که از بهشت فرستند هر شبی
بر دست جبرئیل شراب و طعام او
هوش مصنوعی: گویا هر شب به دست جبرئیل، نوشیدنی و غذاهایی از بهشت برای او می‌رسد.
کان است کام بنده معزی به مدح شاه
گوهر همی برند حکیمان زکام او
هوش مصنوعی: بنده معزی در مدح شاه آنچنان با ذوق و شوق صحبت می‌کند که حکیمان و دانشمندان به خاطر او از سرماخوردگی خود می‌گذرند و در تلاشند تا از زیبایی کلامش بهره‌مند شوند.
تا هر که مُنعِم است بر او واجب است حج
جز کعبه نیست قبله و بیت‌الحرام او
هوش مصنوعی: هر شخصی که دارای وسعت و توانایی مالی است، بر او واجب است که به حج برود و تنها کعبه است که قبله و مکان مقدس برای اوست.
بادا مدام عدل شهنشاه روزگار
و آسوده باد ملک ز عدل مُدام او
هوش مصنوعی: باشد که همیشه عدالت پادشاه روزگار برقرار باشد و کشور تحت تأثیر مستمر این عدالت، در آرامش و آسایش باشد.
روزه بر او مبارک و روزش همه چو عید
کارش به‌کام دولت و دولت به کام او
هوش مصنوعی: روزه بر او خوشایند است و روزش مانند عید می‌باشد، کارهای او به نفع سعادت و موفقیتش است و موفقیت نیز در خدمت اوست.