گنجور

شمارهٔ ۳۵۷

همی تا دولت و ملک است در ایران و در توران
ملک‌سنجر خداوندست در توران و در ایران
جوان دولت جهانداری که از اخبار و آثارش
بیفروزد همی دولت بیفزاید همی ایمان
سپاهش درخراسان‌ است و اخبارس به قسطنطین
رکابش بر در مروست و آثار به ترکستان
به قسطنطین همی نالد ز بیم تیغ او قیصر
به ترکستان همی نازد به فر بخت او خاقان
ز مهر و کین او خیزد همی در دولت و ملت
بقای موکب نصرت فنای لشکر خِذلان
گهی از مشتری سازد به دولت‌ گوی چوگان را
گهی از ماه نوسازد به همت‌گوی را چوگان
شهنشاهی به عهد او نبوت را همی ماند
که او مانند هارون است و سلطان‌ موسی عمران
حسود هر دو چون فرعون و خصم هر دو چون قارون
دل هر دو ید بیضا و تیغ هر دو چون ثُعبان
گهی پوید به پیروزی رسول آن به‌ نزد این
گهی آید به پیروزی به نزد این رسول آن
به اطراف جهان شاهان سرافرازند اگر روزی
به بزم هر دو بنشینند بر اطراف شادروان
چو سلطان و ملک شادند و در دنیا به‌ یک ‌دیگر
زسلطان و ملک‌شادند در عقبی ملک سلطان
بگرداناد چشم بد خدا از دولت هر دو
به‌کام هر دو بادا تا قیامت آسمان‌گردان
زگیتی هر دو را طاعت به دولت هر دو را خدمت
زگردون هر دو را بیعت زاختر هر دو را پیمان
حسام هر دو دین‌گستر لقای هر دو دین‌پرور
فتوح هر دو تا محشر بقای هر دو جاویدان

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همی تا دولت و ملک است در ایران و در توران
ملک‌سنجر خداوندست در توران و در ایران
هوش مصنوعی: تا زمانی که حکومت و سلطه برقرار است، در ایران و توران، ملک‌سنجر مالک و فرمانروای خداوندی است که بر این سرزمین‌ها حاکم است.
جوان دولت جهانداری که از اخبار و آثارش
بیفروزد همی دولت بیفزاید همی ایمان
هوش مصنوعی: جوانی که با اخبار و آثار خود به دنیا رونق می‌دهد، به طور همزمان بر بزرگی و قدرت خود می‌افزاید و ایمانش نیز رشد می‌کند.
سپاهش درخراسان‌ است و اخبارس به قسطنطین
رکابش بر در مروست و آثار به ترکستان
هوش مصنوعی: نیروهایش در خراسان قرار دارند و خبرها به قسطنطنیه می‌رسد. او در مروست در انتظار است و نشانه‌ها به سمت ترکستان می‌روند.
به قسطنطین همی نالد ز بیم تیغ او قیصر
به ترکستان همی نازد به فر بخت او خاقان
هوش مصنوعی: قیصر از ترس شمشیر قسطنطین ناله می‌کند و در عوض، خاقان به خاطر خوش شانسی‌اش به ترکستان فخر می‌فروشد.
ز مهر و کین او خیزد همی در دولت و ملت
بقای موکب نصرت فنای لشکر خِذلان
هوش مصنوعی: از محبت و دشمنی اوست که در دوران ستمگری و ملت‌داری، پایداری فرشتگان پیروزی، به نابودی سپاهیان شکست‌خورده می‌انجامد.
گهی از مشتری سازد به دولت‌ گوی چوگان را
گهی از ماه نوسازد به همت‌گوی را چوگان
هوش مصنوعی: گاهی انسان بر اثر خوش شانسی و حمایت دیگران به موفقیت و قدرت می‌رسد، و گاهی به دلیل تلاش و اراده خود به اوج می‌رسد.
شهنشاهی به عهد او نبوت را همی ماند
که او مانند هارون است و سلطان‌ موسی عمران
هوش مصنوعی: در دوران او، سلطنت به گونه‌ای بود که مقام نبوت نیز همچنان برقرار بود و او را می‌توان شبیه هارون و موسی عمران دانست.
حسود هر دو چون فرعون و خصم هر دو چون قارون
دل هر دو ید بیضا و تیغ هر دو چون ثُعبان
هوش مصنوعی: حسود هر دو مانند فرعون است و دشمن هر دو مانند قارون. دل هر دو دارای نشانه‌ای معجزه‌آساست و شمشیر هر دو مانند ماری است که خطرناک و مرگبار است.
گهی پوید به پیروزی رسول آن به‌ نزد این
گهی آید به پیروزی به نزد این رسول آن
هوش مصنوعی: گاه پیامبر (پیام‌آور) پیروزی را به یکی می‌بوید و گاه به دیگری. یعنی برخی مواقع پیام‌آور به یکی از افراد پیروزی را نوید می‌دهد و در مواقع دیگر به فرد دیگری.
به اطراف جهان شاهان سرافرازند اگر روزی
به بزم هر دو بنشینند بر اطراف شادروان
هوش مصنوعی: در اطراف دنیا، پادشاهان بزرگی حضور دارند و اگر روزی در مجلس شاد و خوشی دور هم جمع شوند، دور آن‌ها پر از شادی و سرور خواهد بود.
چو سلطان و ملک شادند و در دنیا به‌ یک ‌دیگر
زسلطان و ملک‌شادند در عقبی ملک سلطان
هوش مصنوعی: وقتی که پادشاه و حکمران در زندگی دنیا خوشحال و راضی‌اند، در دنیای دیگر نیز مقام و مرتبه مشابهی خواهند داشت.
بگرداناد چشم بد خدا از دولت هر دو
به‌کام هر دو بادا تا قیامت آسمان‌گردان
هوش مصنوعی: خداوند چشم بد را از برکت و خوشبختی هر دو دور کند تا همیشه هر دو در خوشی باشند و آسمان همیشه به دور آنها بچرخد.
زگیتی هر دو را طاعت به دولت هر دو را خدمت
زگردون هر دو را بیعت زاختر هر دو را پیمان
هوش مصنوعی: از جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، هر دو را به اطاعت و خدمت دعوت می‌کند. از آسمان برای هر دو، بیعت و پیمان وجود دارد و ستاره‌ها نیز برای هر دو، عهد و پیمانی برقرار کرده‌اند.
حسام هر دو دین‌گستر لقای هر دو دین‌پرور
فتوح هر دو تا محشر بقای هر دو جاویدان
هوش مصنوعی: حسام، که نمایانگر و پشتیبان هر دو دین است، موجب گسترش و شکوفایی آن دو آیین می‌شود. او به عنوان عامل پیروزی و بقا در دو عرصه‌ی بزرگ دین، همواره ماندگار خواهد بود.