امیر معزیشمارهٔ ۳۴۶
معزِّ ِ دین ِ یزدان است سلطان
عزیز از نام او شد دین یزدان
شهنشاهی مبارک چون سکندر
جهانداری همایون چون سلیمان
نگه کن دولت و فرمان او را
که دولت بست با فرما‌نش پیمان
در این فرمان نبینم هیچ تقصیر
در این دولت نبینم هیچ تاوان
نگردد چرخ گردان جز به کامش
خدایا چشم بد ز او دورگردان
ایا بخشنده کف شاه سخاورز
و یا فرخنده پی شاه سخندان
بهاری تاجداری روز مجلس
جهانی کامکاری روز میدان
قضا تیر تو شد بر قو‌س دولت
قدر گوی تو شد در خم چوگان
کف تو چون دم عیسی مریم
دل تو چون کف موسی عمران
ببری پنجهٔ شیران به شمشیر
بدوزی دیدهٔ دشمن به پیکان
به‌عالم چون تو سلطانی نبودست
ز نسل و گوهر سلجوق و خاقان
سپاه تو همه میرند و شاهند
همی پرور سپاه اندر سپاهان
ز مهمان کوشش آمد وز تو بخشش
ز شاهان طاعت آمد وز تو فرمان
عماد دولت از فر تو شاد است
فزود از دولت تو شادی جان
سپهداری که سازد میهمانی
چنو باشد سزای چون تو سلطان
چنین مهمانی و مهمان که دیدست
زهی مهمانی اندر خورد مهمان
رهی گر شرح مهمانی بگوید
یکی از صدهزاران گفت نتوان
همیشه تا بود نقصان و آفت
همیشه تا بود دشوار و آسان
جمالت را مبادا هیچ آفت
کمالت را مبادا هیچ نقصان
همیشه نامه شاهنشاهی را
ملک شاه محمد باد عنوان
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
معزِّ ِ دین ِ یزدان است سلطان
عزیز از نام او شد دین یزدان
هوش مصنوعی: سلطان بزرگ و محترم از دین خدا حمایت می‌کند و به همین دلیل، نام او نیکو و بالا است.
شهنشاهی مبارک چون سکندر
جهانداری همایون چون سلیمان
هوش مصنوعی: شاهی مبارک و خوشبخت مانند سکندر که در جهان فرمانروایی می‌کند و با عظمت مانند سلیمان.
نگه کن دولت و فرمان او را
که دولت بست با فرما‌نش پیمان
هوش مصنوعی: به اوضاع و احوال توجه کن و ببین که چگونه نعمت و موفقیت به واسطه‌ی دستور و فرمان او برقرار شده است.
در این فرمان نبینم هیچ تقصیر
در این دولت نبینم هیچ تاوان
هوش مصنوعی: در این دستور هیچ نقصی نمی‌بینم و در این حکومت هیچ هزینه‌ای نمی‌بینم.
نگردد چرخ گردان جز به کامش
خدایا چشم بد ز او دورگردان
هوش مصنوعی: چرخ گردان فقط به خواسته‌های خود می‌چرخد، خداوندا، چشم بد از او دور باشد.
ایا بخشنده کف شاه سخاورز
و یا فرخنده پی شاه سخندان
هوش مصنوعی: آیا بخشنده‌ای مانند شاه سخاورز وجود دارد، یا خوشبختی‌ای مانند شاه سخندان؟
بهاری تاجداری روز مجلس
جهانی کامکاری روز میدان
هوش مصنوعی: بهار، زمان شکوفایی و زیبایی است و روز مجلس جهانی به معنای روزی است که در آن تلاش‌های مشترک و موفقیت‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند. همچنین، روز میدان نماد تلاش و مبارزه در راستای دستیابی به موفقیت و کامیابی است. این عبارت به نوعی نویدبخش فصل جدیدی از تلاش‌ها و دستاوردهای جمعی است.
قضا تیر تو شد بر قو‌س دولت
قدر گوی تو شد در خم چوگان
هوش مصنوعی: سرنوشت تو مانند تیر قضا به هدف رسیده و قدرتت همچون گوی در بازی چوگان در اختیار است.
کف تو چون دم عیسی مریم
دل تو چون کف موسی عمران
هوش مصنوعی: دست تو مانند نرمش دم عیسی مریم است و دل تو مثل کف موسی عمران می‌درخشد.
ببری پنجهٔ شیران به شمشیر
بدوزی دیدهٔ دشمن به پیکان
هوش مصنوعی: در اینجا، گفته می‌شود که مانند یک شیر قوی و دلیر باید با شمشیر خود به دشمن حمله کنی و او را به چالش بکشی. باید چنان قوی و مصمم باشی که دید دشمن را به تیر و پیکان خود تبدیل کنی و قدرت و عزم خود را به رخ بکشانی.
به‌عالم چون تو سلطانی نبودست
ز نسل و گوهر سلجوق و خاقان
هوش مصنوعی: در دنیا کسی چون تو، که از نسل و اصل سلجوق و خاقان باشد، سلطانی وجود ندارد.
سپاه تو همه میرند و شاهند
همی پرور سپاه اندر سپاهان
هوش مصنوعی: تمام لشکر تو می‌میرند و به سوی سلطنت می‌روند، همان‌گونه که پادشاهان سپاه را در دل سپاهیان تربیت می‌کنند.
ز مهمان کوشش آمد وز تو بخشش
ز شاهان طاعت آمد وز تو فرمان
هوش مصنوعی: کوشش مهمان به خاطر توست و بخشش از تو نشأت می‌گیرد. اطاعت و فرمان از سوی تو است که به شاهان رسیده است.
عماد دولت از فر تو شاد است
فزود از دولت تو شادی جان
هوش مصنوعی: شادی و خوشبختی مردم به خاطر وجود تو افزایش یافته است و از این رو، خوشحالی و سرزندگی روح آنها هم بیشتر شده است.
سپهداری که سازد میهمانی
چنو باشد سزای چون تو سلطان
هوش مصنوعی: سربازی که مهمانی برپا می‌کند، سزاوار آن است که سلطانی چون تو داشته باشد.
چنین مهمانی و مهمان که دیدست
زهی مهمانی اندر خورد مهمان
هوش مصنوعی: در چنین مهمانی و دیدن این مهمان، واقعاً از این مهمانی و مهمانی‌اش باید ستایش کرد.
رهی گر شرح مهمانی بگوید
یکی از صدهزاران گفت نتوان
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد برای تو از تجربه مهمانی‌ها سخن بگوید، نمی‌تواند به‌طور کامل و دقیق احساسات و تجربیات متعددی که در دل این تعداد مهمانی وجود دارد را بیان کند.
همیشه تا بود نقصان و آفت
همیشه تا بود دشوار و آسان
هوش مصنوعی: همیشه در زندگی کمبودها و مشکلات وجود دارد و در کنار آن همواره چالش‌ها و آسانی‌ها نیز وجود دارد.
جمالت را مبادا هیچ آفت
کمالت را مبادا هیچ نقصان
هوش مصنوعی: زیبایی تو نباید هیچ آسیبی ببیند و کمال تو نباید هیچ‌گونه نقصی پیدا کند.
همیشه نامه شاهنشاهی را
ملک شاه محمد باد عنوان
هوش مصنوعی: همواره نامه‌ای که از سوی پادشاه صادر می‌شود باید تحت عنوان "ملک شاه محمد" باشد.