شمارهٔ ۲۹
خسرو دشمن شکن که صورت فتحش
در سر تیغ جهانگشای توان دید
با سخطش، صولت عقاب توان یافت
در نظرش، سایه همای توان دید
هندوی شب را ز گرد طره چترش
بر صدف ماه مشک سای توان دید
زین سوی مدح وی است هرچه بتبجیل
از سر ادراک عقل ورای توان دید
چون بفلک بر شوی ز قامت قدرش
گر نتوان دید پشت پای توان دید
در تتق ملک حرف حبر فلک را
زان دل و طبع لطیفه زای توان دید
پرده گی غیت را بدیده ی فکرش
در نفسی صد هزار جای توان دید
جمله بتفهیم شهریار جهان است
هر هنری کز من گدای توان دید
در دل خیناگر است مطربی ار چند
صورت زخمه ز چنگ و نای توان دید
گوهر بختی برد خزانه و لیکن
دبدبه بر درگه درای توان دید
بندگی آنجا رسد که چهره مستی
هم بمی لعل جان فزای توان دید
آینه ی بیوه گان هم آن بنماید
هرچه بجام جهان نمای توان دید
اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خسرو دشمن شکن که صورت فتحش
در سر تیغ جهانگشای توان دید
هوش مصنوعی: خسرو که دشمنان را شکست میدهد، چهره پیروزیاش را میتوان بر نوک شمشیر جهانیان مشاهده کرد.
با سخطش، صولت عقاب توان یافت
در نظرش، سایه همای توان دید
هوش مصنوعی: با خشم او، پرنده عقاب در نظرش قدرت مییابد و حتی سایه پرنده خوشبختی هم در دید او نمایان میشود.
هندوی شب را ز گرد طره چترش
بر صدف ماه مشک سای توان دید
هوش مصنوعی: در شب، با چتری که از موهایش آویزان شده، میتوانیم صدای آرام و زیبا را که همچون مرواریدی در دریا است، مشاهده کنیم.
زین سوی مدح وی است هرچه بتبجیل
از سر ادراک عقل ورای توان دید
هوش مصنوعی: از این طرف، هر چیزی که در ستایش او گفته میشود، فراتر از درک عقل و توانایی دیدن است.
چون بفلک بر شوی ز قامت قدرش
گر نتوان دید پشت پای توان دید
هوش مصنوعی: وقتی در آسمان بلند میشود و به مقام و مرتبهی بلندی میرسد، اگر نتوانیم قامت او را ببینیم، میتوانیم اثر او را بر زمین مشاهده کنیم.
در تتق ملک حرف حبر فلک را
زان دل و طبع لطیفه زای توان دید
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی و لطافت دل و طبع انسانی اشاره دارد که میتواند عمق و زیباییهای عالم را درک کند. شاعر به قدرت و جاذبهی این لطافت در مواجهه با زیباییهای آسمان و جهان اشاره میکند و بیان میکند که چنین حسی میتواند قدرت مشاهده و فهم عمیقتری از هستی را فراهم کند.
پرده گی غیت را بدیده ی فکرش
در نفسی صد هزار جای توان دید
هوش مصنوعی: در اینجا گفته میشود که با دقت و تفکر میتوان در هر لحظه و در هر مکان، زیباییهای پنهان و معانی عمیق را مشاهده کرد. این بیان به ما یادآوری میکند که در زندگی، امکانات و زیباییها همیشه در اطراف ما وجود دارند و تنها کافی است به آنها توجه کنیم.
جمله بتفهیم شهریار جهان است
هر هنری کز من گدای توان دید
هوش مصنوعی: تمام هنرهایی که از من، به عنوان یک گدا و نیازمند، دیده میشود، ناشی از درک و فهم شهریار و حکمران دنیاست.
در دل خیناگر است مطربی ار چند
صورت زخمه ز چنگ و نای توان دید
هوش مصنوعی: در دل خواهش و عشق، همواره میتوان شور و نشاطی را حس کرد، حتی اگر ظاهر آن به صورت ساز و نوا باشد.
گوهر بختی برد خزانه و لیکن
دبدبه بر درگه درای توان دید
هوش مصنوعی: دولت و شانس ممکن است در خزانهای پنهان باشد، اما عظمت و بزرگی آن را تنها در آستانه درگاهش میتوان مشاهده کرد.
بندگی آنجا رسد که چهره مستی
هم بمی لعل جان فزای توان دید
هوش مصنوعی: خدمت به معبود به جایی میرسد که حتی در چهرهی مستی هم میتوان زیبایی و طراوت روح را مشاهده کرد.
آینه ی بیوه گان هم آن بنماید
هرچه بجام جهان نمای توان دید
هوش مصنوعی: آینهٔ مردم تنها به چیزهایی که در آن وجود دارد میتواند نشان دهد؛ بنابراین، اگر کسی چیز خاصی نداشته باشد، آینه فقط تصویر آنچه را که هست، به نمایش میگذارد.

اثیر اخسیکتی