گنجور

شمارهٔ ۵۶

دهان تنگ آن دلبر نشان طبع من دارد
که در یک نقطه و همی جهانی در وطن دارد
گهرها در شکم دارد لب یاقوت فام او
وزاو سربسته هر نکته شکرها در شکن دارد
چنان خندد که پنداری صبا بر لؤلؤ شبنم
دهان لاله رعنا فرا روی چمن دارد
نهان چون چشمه خضر است هر کزوی کنف جوید
سر حسرت گرفته چون سکندر در کفن دارد
چون روح القدس معصوم است و زماروی می پوشد
چو حور العین هم جانست و یاقوتی بتن دارد
دمی کزوی صفت گوید چو احمد مهرلاجوید
لبی کزوی عصا جوید چو موسی داغ لن دارد
سخن های فراخ او که در عالم نمی گنجد
شگفت آید بدان تنگی که او جای سخن دارد
به مهمان خانه عصمت نمکدان ملائک را
کسی داند که گوش جان بدان شیرین دهن دارد
کجا رمزی در اندازد قتیلی چون حسین آرد
کجا زهری برافشاند شهیدی چون حسن دارد
خرد شارب همی خواند نشانی را که پنداری
سواد لاله بر عنوان درج یاسمن دارد
نشاط آهوان غمزه ی او خود عجب نبود
که گرد سبزه جان سبز از مشک ختن دارد
جهان را مژده میآرد بشعر آبدار من
بدین شادی دهانش چرخ پر در عدن دارد
همی گوید بحمدالله اثیر امروز در کیهان
طراوت نظم او دارد که بوی عشق من دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دهان تنگ آن دلبر نشان طبع من دارد
که در یک نقطه و همی جهانی در وطن دارد
هوش مصنوعی: لبان نازک و زیبای آن معشوقه نشان‌دهنده حال و هوای من است، چنان که در یک نقطه جمع شده و یک دنیا احساسات و خاطرات در وطنم دارد.
گهرها در شکم دارد لب یاقوت فام او
وزاو سربسته هر نکته شکرها در شکن دارد
هوش مصنوعی: او مانند حب یاقوت، زیبایی و جلوه‌ای خاص دارد و رازها و نکات ارزشمند زیادی در درونش نهفته است؛ هر چیزی که در عمق وجودش وجود دارد، مانند شکری شیرین است که درونش پنهان است.
چنان خندد که پنداری صبا بر لؤلؤ شبنم
دهان لاله رعنا فرا روی چمن دارد
هوش مصنوعی: به گونه‌ای می‌خندد که گویی نسیم صبحگاهی بر مروارید شبنم نشسته بر لب‌های گل لاله زیبا جلوه‌ای تازه به چمن می‌بخشد.
نهان چون چشمه خضر است هر کزوی کنف جوید
سر حسرت گرفته چون سکندر در کفن دارد
هوش مصنوعی: مخفی و پنهان است مانند چشمه‌ای زنده، هر کسی که به دنبال آن باشد، سرشار از آرزوی ناب است، مانند کسی که سکندر در هنگام مرگش در کفن خود دارد.
چون روح القدس معصوم است و زماروی می پوشد
چو حور العین هم جانست و یاقوتی بتن دارد
هوش مصنوعی: روح القدس پاک و بی‌گناه است و مانند حوریان بهشتی ظاهری زیبا و دلربا دارد. او جان است و در وجودش مانند یاقوتی ارزشمند و درخشان است.
دمی کزوی صفت گوید چو احمد مهرلاجوید
لبی کزوی عصا جوید چو موسی داغ لن دارد
هوش مصنوعی: وقتی که کسی از صفات او سخن بگوید، مانند احمد که مهر و محبت را می‌جوید؛ و وقتی که کسی لبی را بخواهد که مانند عصای موسی قدرت و استواری داشته باشد، داغ و اثر چنین جست‌وجویی را بر دل خود احساس می‌کند.
سخن های فراخ او که در عالم نمی گنجد
شگفت آید بدان تنگی که او جای سخن دارد
هوش مصنوعی: سخنان وسیع و عمیق او به حدی است که در دنیا نمی‌گنجد و این موضوع بسیار شگفت‌انگیز است، به ویژه وقتی که دقت کنیم که او فضایی محدود برای بیان این سخنان دارد.
به مهمان خانه عصمت نمکدان ملائک را
کسی داند که گوش جان بدان شیرین دهن دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که دل و جانش پذیرای زیبایی‌ها و رازهای الهی باشد، می‌تواند طعم خوش نعمت‌های معنوی و روحانی را بچشد و درک کند. فقط کسانی که با روح و جان خود به این مهمان‌خانه وارد می‌شوند، می‌توانند از لطافت و شیرینی این تجربیات بهره‌مند شوند.
کجا رمزی در اندازد قتیلی چون حسین آرد
کجا زهری برافشاند شهیدی چون حسن دارد
هوش مصنوعی: آیا می‌توان جایی پیدا کرد که کسی مثل حسین، که جانش را فدای آرمانش کرده، اینگونه خود را فدای هویتش کند؟ یا آیا ممکن است کسی مانند حسن، که جانش را در راه حق فدای دیگران کرده، در جایی اینقدر با شجاعت و از جان‌گذشتگی عمل کند؟
خرد شارب همی خواند نشانی را که پنداری
سواد لاله بر عنوان درج یاسمن دارد
هوش مصنوعی: حکمت و دانش به تو یادآوری می‌کند که گاهی ظواهر چیزها می‌تواند فریبنده باشد، به‌طوری‌که ممکن است تصور کنی رنگ و زیبایی یک گل، به خوبی با دیگر گل‌ها تطابق دارد، در حالی که واقعیت ممکن است متفاوت باشد.
نشاط آهوان غمزه ی او خود عجب نبود
که گرد سبزه جان سبز از مشک ختن دارد
هوش مصنوعی: شادی و شادابی غزالان به خاطر زیبایی و چشمان او چیزی عجیب نیست، چون گرد سبزه و زندگی سبز از عطر مشک ختن الهام گرفته است.
جهان را مژده میآرد بشعر آبدار من
بدین شادی دهانش چرخ پر در عدن دارد
هوش مصنوعی: شعر شیرین و لطیف من خوش خبری برای دنیا به همراه دارد و این شادی باعث می‌شود که زندگی مانند یک چرخ خوشحال و پر از نعمت باشد.
همی گوید بحمدالله اثیر امروز در کیهان
طراوت نظم او دارد که بوی عشق من دارد
هوش مصنوعی: امروز در آسمان، به لطف خدا، زیبایی و طراوت نظم حاکم است و این زیبایی بوی عشق من را به مشام می‌رساند.