گنجور

شمارهٔ ۶۹

در گریبان ریز ساغر زاهد سالوس را
تا بسوزد ز آتش می خرقه ناموس را
خسته دل را دمی جانبخش می باید طبیب
عیسیی جو کین کرامت نیست جالینوس را
چون گدایانم بهل کز دور می بوسم زمین
زانکه من لایق نبودم دولت پابوس را
گرنه در دل آتشین رویی بود از دل چه سود
شمع اگر نبود چه خاصیت بود فانوس را
کاسه‌یِ مِی گیر چون نرگسْ که دوران فلک
کاسه‌یِ سرْ خاکِ ره کردست کیکاوس را
زیور حسن تو از فر سعادت چون هماست
حاجت زیور نباشد جلوه‌ی طاووس را
بیش ازین اهلی، نشاید بت پرستی را نهفت
طبلْ پنهان چون توان زد؟ فاش کن ناقوس را

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در گریبان ریز ساغر زاهد سالوس را
تا بسوزد ز آتش می خرقه ناموس را
هوش مصنوعی: سماع و شراب را به خرقه و ظواهر دین ترجیح می‌دهد و می‌گوید باید زهد و ظاهرگرایی را کنار گذاشت. در این صورت باید به عمق احساسات و عشق و شور زندگی پرداخته و از محدودیت‌ها رها شد.
خسته دل را دمی جانبخش می باید طبیب
عیسیی جو کین کرامت نیست جالینوس را
هوش مصنوعی: برای دل خسته، به یک لحظه آرامش نیاز است. باید دکتری مثل عیسی به یاری بشتابد، چرا که چنین کرامتی از جالینوس برنمی‌آید.
چون گدایانم بهل کز دور می بوسم زمین
زانکه من لایق نبودم دولت پابوس را
هوش مصنوعی: من همچون گدایان از دور زمین را می‌بوسم، زیرا شایسته نبودم که نعمت خوشبختی را در کنار خود داشته باشم.
گرنه در دل آتشین رویی بود از دل چه سود
شمع اگر نبود چه خاصیت بود فانوس را
هوش مصنوعی: اگر در دل عشق و احساس تو نیست، چه فایده‌ای دارد که شمعی در دل بسوزد؟ اگر فانوس نباشد، روشنایی آن بی‌معناست.
کاسه‌یِ مِی گیر چون نرگسْ که دوران فلک
کاسه‌یِ سرْ خاکِ ره کردست کیکاوس را
هوش مصنوعی: تا وقتی که زندگی هست از لذت‌های آن بهره‌مند شو، مانند نرگسی که در حال نوشیدن شراب است. زیرا دوران زندگی به مانند چرخش فلک، سرانجام به خاک باز می‌گردد، همان‌طور که سر کیکاوس نیز در نهایت به خاک سپرده شد.
زیور حسن تو از فر سعادت چون هماست
حاجت زیور نباشد جلوه‌ی طاووس را
هوش مصنوعی: زیبایی و جمال تو مانند فر و سعادت است که همانند پرنده‌ای خوشبخت و زیباست، بنابراین نیازی به زیور و جواهرات نیست؛ زیرا زیبایی تو خود به تنهایی جلوه‌ای همچون طاووس دارد.
بیش ازین اهلی، نشاید بت پرستی را نهفت
طبلْ پنهان چون توان زد؟ فاش کن ناقوس را
هوش مصنوعی: بیش از این، نمی‌توان به پرستش بت‌ها ادامه داد و طبل را مخفیانه نواخت. اگر می‌خواهی صدا را درآوری، باید ناقوس را به‌طور واضح بزنید.