گنجور

شمارهٔ ۲۹۷

غیر سوز و گریه کار عاشق درمانده چیست
ای گل رعنا ترا بر گریه ما خنده چیست
باغبان گل زد در گلزار را در عهد او
گر گل از رویت خجل شد باغبان شرمنده چیست
کشتن تخم محبت بنده را کار دل است
ابر رحمت گر نمیبارد گناه بنده چیست
تا منم در خون خود غرقم ز بخت بد مدام
من چه میدانم که بخت و طالع فرخنده چیست
یار چون خواهد هلاکم مردنم از بهر کیست
چون دل معشوق کشتن خواست عاشق زنده چیست
فرق بسیاری زقدر پادشه تا بنده است
پیش خورشید جمال او مه تابنده چیست
گلرخان سرمست عیش و همدمان را حال خوش
کس نمی پرسد که حال اهلی درمانده چیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غیر سوز و گریه کار عاشق درمانده چیست
ای گل رعنا ترا بر گریه ما خنده چیست
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به حال عاشق درمانده‌ای اشاره می‌کند که جز سوز و گریه، کار دیگری ندارد. او به گل زیبایی می‌نگرد و از او می‌پرسد که چرا از گریه او خنده می‌زند. به نوعی، احساس ناامیدی و درد عاشقانه را در برابر زیبایی و بی‌تفاوتی معشوق بیان می‌کند.
باغبان گل زد در گلزار را در عهد او
گر گل از رویت خجل شد باغبان شرمنده چیست
هوش مصنوعی: باغبان در باغ گلکاری کرده و در زمان او اگر گلی از زیبایی تو شرمندگی حس کند، باغبان چه برگی از این موضوع را به دوش می‌کشد؟
کشتن تخم محبت بنده را کار دل است
ابر رحمت گر نمیبارد گناه بنده چیست
هوش مصنوعی: کشتن بذر محبت در دل بنده، به عهده خود اوست. اگر باران رحمت نبارد، تقصیر بنده چیست؟
تا منم در خون خود غرقم ز بخت بد مدام
من چه میدانم که بخت و طالع فرخنده چیست
هوش مصنوعی: در حالی که من به خاطر بدشانسی‌ام در خون خود غرق شده‌ام، نمی‌دانم بخت و سرنوشت خوشی که چه چیزی می‌تواند باشد.
یار چون خواهد هلاکم مردنم از بهر کیست
چون دل معشوق کشتن خواست عاشق زنده چیست
هوش مصنوعی: وقتی محبوبم بخواهد که مرا به هلاکت برساند، این کار برای چه کسی انجام می‌شود؟ چون اگر دل معشوق بر اثر عشق کشته شود، پس زندگی عاشق چه معنایی دارد؟
فرق بسیاری زقدر پادشه تا بنده است
پیش خورشید جمال او مه تابنده چیست
هوش مصنوعی: تفاوت زیادی میان ارزش و مرتبه پادشاه و بندگان او وجود دارد، درست مانند تفاوتی که بین نور خورشید و نور ماه تابان وجود دارد.
گلرخان سرمست عیش و همدمان را حال خوش
کس نمی پرسد که حال اهلی درمانده چیست
هوش مصنوعی: گلرخان و دوستانش در شادی و لذت غرق شده‌اند و هیچ‌کس به حال بی‌نوا و درمانده‌ای که در رنج و سختی است، توجهی نمی‌کند یا نمی‌پرسد.