گنجور

شمارهٔ ۲۴ - نیز در خیمه و مدح شاه گوید

یارب اینخیمه یا گلستان است
یا نمودار چرخ گردان است
دوخت نرگس بنقش او دیده
یا در او چشم خلق حیران است
گرد این خیمه بین که از حشمت
اطلس چرخ عطف دامان است
منزل دوست شد چو خیمه دل
زین طنابش زرشته جان است
چنبرش طوق گردن اعداست
میخ او میخ چشم ایشان است
با هزاران طناب زر پیشش
خیمه آفتاب لرزان است
فلک اطلس است و سایه او
بر سر آفتاب تابان است
آفتابی است شاه اسماعیل
کز سپهر شرف درخشان است
نزد کرسی نشین بارگهش
کرسی عرش زیر فرمان است
خیمه اش گر طناب بگشاید
رشگ طاووس و باغ رضوان است
ساقیا می بده بشادی او
که کفش همچو گل زر افشان است
آفتاب سپهر جان بخشی است
روشن است این نه حرف پنهان است
خیمه بیرون مزن ز سایه او
که درین سایه آب حیوان است
گر هزارش زبان بود اهلی
وصف او صد هزار چندان است
خیمه دولتش بود باقی
بر زمین تامدار دوران است

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یارب اینخیمه یا گلستان است
یا نمودار چرخ گردان است
هوش مصنوعی: خدایا، آیا این مکان جایی است مانند باغ و گلستان یا نشانه‌ای از گردشی از آسمان؟
دوخت نرگس بنقش او دیده
یا در او چشم خلق حیران است
هوش مصنوعی: چشم مردم در حیرت است که آیا مژه‌های نازک و زیبا از نقش چشمان او دوخته شده‌اند یا نه.
گرد این خیمه بین که از حشمت
اطلس چرخ عطف دامان است
هوش مصنوعی: به دور این خیمه نگاه کن که به خاطر عظمتش، مانند پارچه‌ی اطلس، گنبد آسمان دامنش را گرفته است.
منزل دوست شد چو خیمه دل
زین طنابش زرشته جان است
هوش مصنوعی: زمانی که خانه‌ی دوست به خیمه‌ای تبدیل می‌شود، دل به واسطه‌ی این ارتباط محکم، زندگی و جانش را در آن می‌بیند.
چنبرش طوق گردن اعداست
میخ او میخ چشم ایشان است
هوش مصنوعی: طوقی که دور گردن آن فرد حلقه شده، نشانه‌ای از بندگی و سرسپردگی به دشمنان است، و میخ او به نوعی به عقیده یا نگاه آن‌ها اشاره دارد که به چشم‌ها و دیدگاه‌هایشان مربوط می‌شود.
با هزاران طناب زر پیشش
خیمه آفتاب لرزان است
هوش مصنوعی: با وجود تمام تزیینات و زیبایی‌هایی که وجود دارد، سایه‌ای از آرامش و ثبات در برابر مشکلات و ناهنجاری‌ها به چشم می‌خورد.
فلک اطلس است و سایه او
بر سر آفتاب تابان است
هوش مصنوعی: آسمان مانند یک چادر بزرگ است و نور خورشید زیر این چادر قرار دارد.
آفتابی است شاه اسماعیل
کز سپهر شرف درخشان است
هوش مصنوعی: شاه اسماعیل مانند خورشیدی درخشان است که از آسمان برتری و شرف خود تابیده است.
نزد کرسی نشین بارگهش
کرسی عرش زیر فرمان است
هوش مصنوعی: در کنار پادشاهی که بر تخت سلطنت نشسته، تمام مخلوقات و حتی بلندترین مقام‌ها نیز در اختیار او هستند.
خیمه اش گر طناب بگشاید
رشگ طاووس و باغ رضوان است
هوش مصنوعی: اگر خیمه‌اش را باز کند، زیبایی و شکوهی به وجود می‌آید که مانند طاووس و بهشت است.
ساقیا می بده بشادی او
که کفش همچو گل زر افشان است
هوش مصنوعی: ای ساقی، برای شادی او باده بیاور که پاهایش مانند گل‌های زرین درخشان است.
آفتاب سپهر جان بخشی است
روشن است این نه حرف پنهان است
هوش مصنوعی: خورشید در آسمان، زندگی‌بخش و درخشان است، و این حقیقتی واضح است که نیازی به پنهان کردن ندارد.
خیمه بیرون مزن ز سایه او
که درین سایه آب حیوان است
هوش مصنوعی: در اینجا به کسی هشدار داده می‌شود که از زیر سایه یک شخص بزرگ و مهم خارج نشود، زیرا در آن سایه، نعمت و زندگی واقعی وجود دارد. بودن در کنار آن فرد به معنای بهره‌مندی از موهبت‌ها و خوبی‌هاست.
گر هزارش زبان بود اهلی
وصف او صد هزار چندان است
هوش مصنوعی: اگر هزار زبان هم داشته باشیم، باز توصیف او به اندازه صد هزار زبان دیگر نیاز دارد.
خیمه دولتش بود باقی
بر زمین تامدار دوران است
هوش مصنوعی: چادر قدرت او همچنان بر روی زمین برپاست و تا ابدیت پایدار خواهد ماند.