گنجور

شمارهٔ ۲۳ - نیز در وصف خیمه گوید

این همایون خیمه یارب روضه‌ای از جنت است
یا نموداری مگر از کار گاه قدرت است
همچو طاوس فلک در جلوه حسن است از آن
سایه گستر بر زمین همچون همای دولت است
بر زمین هر سو بصد میخ و طنابش بسته اند
ورنه بر گردون پرد از بسکه عالی رتبت است
بارگاه اینچنین عرشیست بر روی زمین
سدره گر باشد ستونش منتهای قدرت است
از پی زر کش طنابش مهر از خط شعاع
شد رسن تابی که چرخش در کمال سرعت است
آسمان حیران فراشش بود کز چابکی
آسمان افراشتن در دست او بی حالت است
نیست دور از صنع اگر گلها بر آرد آسمان
آسمانی ساختن از گل کمال صنعت است
صحبت روشندلان اینجاست زان رو آفتاب
بر در این خیمه رو بر آستان خدمت است
خدمت اهل سعادت شد کمال نجم دین
ز کمال خدمتش نجم السعادت نسبت است
جنت است این خیمه و چون جنتش دربسته نیست
خوش درآ گو هرکه در عالم بهشتش رغبت است
میکشد فراش او هر سو طناب اندر طناب
صید دلها می کند مقصود دام صحبت است
از فروغ روی یاران کعبه اهل صفاست
ساقیا می ده که در این کعبه عشرت رخصت است
منزل عیش است و یاران حاضر و می در میان
فرصت عشرت مده از کف که عشرت فرصت است
شد موافق قسمت ای خیمه خود با این دو حرف
لاجرم مجموعه خوبی بوفق قسمت است
تا ابد این خیمه از عیش و طرب خالی مباد
زانکه در ظلش چو اهلی عالمی در راحت است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این همایون خیمه یارب روضه‌ای از جنت است
یا نموداری مگر از کار گاه قدرت است
هوش مصنوعی: این مکان زیبا، مانند باغی از بهشت است و به نظر می‌رسد که تنها نمایشی از خلقت و قدرت الهی باشد.
همچو طاوس فلک در جلوه حسن است از آن
سایه گستر بر زمین همچون همای دولت است
هوش مصنوعی: چون طاوسی که در آسمان جلوه‌گری می‌کند، زیبایی‌اش بر زمین همچون سایه‌ای گسترده شده که شبیه به پرنده‌ای خوشبخت است.
بر زمین هر سو بصد میخ و طنابش بسته اند
ورنه بر گردون پرد از بسکه عالی رتبت است
هوش مصنوعی: زمین را با میخ و طناب مهار کرده‌اند تا نتواند حرکت کند، وگرنه به قدری مقامش بلند است که می‌توانست به آسمان برود.
بارگاه اینچنین عرشیست بر روی زمین
سدره گر باشد ستونش منتهای قدرت است
هوش مصنوعی: این مکان به قدری باعظمت و بلند است که همچون عرش آسمانی بر روی زمین قرار گرفته است، و اگر ستون‌های آن سدره باشد، نشان‌دهنده‌ی اوج قدرت و عظمت است.
از پی زر کش طنابش مهر از خط شعاع
شد رسن تابی که چرخش در کمال سرعت است
هوش مصنوعی: دنبال کسب ثروت و مال، دست به کار شده است و در این مسیر، همانند طنابی از مهر و محبت شده که با چرخش و سرعت هماهنگ، به بالاترین درجه از کمال و زیبایی رسیده است.
آسمان حیران فراشش بود کز چابکی
آسمان افراشتن در دست او بی حالت است
هوش مصنوعی: آسمان به خاطر سرعت و چابکی او حیرت‌زده بود، زیرا بلند کردن آسمان به دست او کاری بسیار آسان و بی‌زحمت به نظر می‌رسید.
نیست دور از صنع اگر گلها بر آرد آسمان
آسمانی ساختن از گل کمال صنعت است
هوش مصنوعی: اگر گل‌ها از آسمان بیفتند، این نشان‌دهنده‌ی هنر و خلاقیت آسمان است، زیرا ساختن آسمان از گل، خود نشانه‌ای از مهارت و هنر بالاست.
صحبت روشندلان اینجاست زان رو آفتاب
بر در این خیمه رو بر آستان خدمت است
هوش مصنوعی: صحبت افرادی که روشن‌دل و روشنگر هستند، در اینجا جاری است. به همین دلیل، نور خورشید بر در این خیمه تابیده و ما در برابر خدمتگزاری ایستاده‌ایم.
خدمت اهل سعادت شد کمال نجم دین
ز کمال خدمتش نجم السعادت نسبت است
هوش مصنوعی: خدمت به افراد خوب و صالح باعث می‌شود که درخشش دین به اوج خود برسد و از آنجایی که او به مردم خدمت می‌کند، خوشبختی و سعادت نیز به او ارتباط دارد.
جنت است این خیمه و چون جنتش دربسته نیست
خوش درآ گو هرکه در عالم بهشتش رغبت است
هوش مصنوعی: این خیمه مانند بهشت است و چون در آن باز است، هر کسی که به بهشت علاقه‌مند است، خوشحالانه وارد شود.
میکشد فراش او هر سو طناب اندر طناب
صید دلها می کند مقصود دام صحبت است
هوش مصنوعی: فراش او (خدمتکار یا نگهبان) در هر طرف، با طناب‌هایی که به هم تنیده شده‌اند، دل‌ها را به دام می‌اندازد. هدف او این است که از صحبت و گفتگو بهره‌برداری کند.
از فروغ روی یاران کعبه اهل صفاست
ساقیا می ده که در این کعبه عشرت رخصت است
هوش مصنوعی: از درخشندگی و زیبایی دوستان مثل نور کعبه، ای ساقی، به من بنوشانی که در این کعبه، جایی برای شادی و خوشگذرانی وجود دارد.
منزل عیش است و یاران حاضر و می در میان
فرصت عشرت مده از کف که عشرت فرصت است
هوش مصنوعی: مکان سرگرمی و شادی است، دوستان دور هم جمع هستند و شراب در میانه است. این لحظه‌های خوشی و شادمانی را از دست نده، زیرا این لحظات فرصتی برای لذت‌بردن هستند.
شد موافق قسمت ای خیمه خود با این دو حرف
لاجرم مجموعه خوبی بوفق قسمت است
هوش مصنوعی: قسمت من با این دو کلمه موافق شد، بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که این مجموعه خوب و خوشایند است.
تا ابد این خیمه از عیش و طرب خالی مباد
زانکه در ظلش چو اهلی عالمی در راحت است
هوش مصنوعی: این خیمه همیشه باید پر از شادابی و خوشحالی باشد، زیرا در سایه‌ی آن، مانند افراد اهل دل، جهانی از آرامش و راحتی وجود دارد.