گنجور

بخش ۲ - در ستایش وخشوران تابناک

درود فراوان به زرهوش شید
که زردشت ازین نام آمد پدید
اگر پهلوانی بخوانی زبان
تو زردشت را عقل درخشنده دان
شت و شید را معنی آمد بزرگ
چو خورشید کو هست نور سترگ
هم اوی است هوشنگ باهوش و هنگ
که آتش پدید آورید از دو سنگ
هم اوی است ادریس فرخ نهاد
که آیین حکمت به گیتی نهاد
نه تنها گذر کرد بر آسمان
به مینوی بگزید جا جاودان
به تازی تو زرهوش ادریس دان
که هرمس ورا خوانده یونانیان
خبر داده از ختم پیغمبران
هم از موسی و عیسی و دیگران
بگفتا که سا اوشیای بزرگ
یکی سازد آبشخور میش و گرگ
پدید آورد راه یزدان پاک
بپردازد از اهرمن روی خاک
به شمشیر گیتی بگیرد همی
که دین بهی را پذیرد همی
نخستین فطرت پسین شمار
بود استواتریتی نامدار
که همواره وخشور ایزد یکی است
تفاوت اگر هست خود اندکی است

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

درود فراوان به زرهوش شید
که زردشت ازین نام آمد پدید
هوش مصنوعی: سلام و درود بسیار به زرهوش شید که نام زردشت از او به وجود آمده است.
اگر پهلوانی بخوانی زبان
تو زردشت را عقل درخشنده دان
هوش مصنوعی: اگر به قدرت و توانمندی کسی اشاره کنی، زبان او باید همچون زردشت باشد، یعنی باید عاقل و درخشان و پربار باشد.
شت و شید را معنی آمد بزرگ
چو خورشید کو هست نور سترگ
هوش مصنوعی: شید و شت در اینجا به نور و روشنی اشاره دارند. اینجا می‌گوییم که همان طور که خورشید نور بزرگی دارد، وجود شید و شت نیز به عنوان نوری بزرگ محسوب می‌شود. در واقع، به نقش برجسته و تأثیرگذاری این عناصر در زندگی و جهان اشاره دارد.
هم اوی است هوشنگ باهوش و هنگ
که آتش پدید آورید از دو سنگ
هوش مصنوعی: او همان هوشنگ است که باهوش و دانا بود و توانست از دو سنگ، آتش را بیافریند.
هم اوی است ادریس فرخ نهاد
که آیین حکمت به گیتی نهاد
هوش مصنوعی: او کسی است که ادریس، با سیرت نیکو، بنیاد حکمت را در جهان گذاشت.
نه تنها گذر کرد بر آسمان
به مینوی بگزید جا جاودان
هوش مصنوعی: او نه تنها بر آسمان عبور کرد، بلکه در مکان‌های مختلف به انتخابی جاودانه و مقدس دست یافته است.
به تازی تو زرهوش ادریس دان
که هرمس ورا خوانده یونانیان
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به اینکه ادریس، به عنوان شخصیتی باهوش و دانا، در زبان عربی به عنوان الگو و نمونه‌ای از علم و هوش شناخته می‌شود، و یونانیان او را با نام هرمس می‌شناسند. به عبارتی، ادریس در فرهنگ عربی و هرمس در فرهنگ یونانی نماد دانش و حکمت هستند.
خبر داده از ختم پیغمبران
هم از موسی و عیسی و دیگران
هوش مصنوعی: از پایان پیامبری خبر داده شده است، از جمله پیامبران بزرگی همچون موسی و عیسی و سایرین.
بگفتا که سا اوشیای بزرگ
یکی سازد آبشخور میش و گرگ
هوش مصنوعی: او گفت که یکی از دلاوران بزرگ، منبعی برای زندگی میش و گرگ ایجاد خواهد کرد.
پدید آورد راه یزدان پاک
بپردازد از اهرمن روی خاک
هوش مصنوعی: راهی که به سوی خداوند پاک ساخته می‌شود، از شر و خطرات موجود در زمین دوری می‌کند.
به شمشیر گیتی بگیرد همی
که دین بهی را پذیرد همی
هوش مصنوعی: با تکیه بر قدرت و سرنوشت دنیا، هر که دین درست و نیکو را بپذیرد، به راستی برنده خواهد بود.
نخستین فطرت پسین شمار
بود استواتریتی نامدار
هوش مصنوعی: اولین جوهر و طبیعت در آخرین شمار، همان وجود معروف و پرآوازه است.
که همواره وخشور ایزد یکی است
تفاوت اگر هست خود اندکی است
هوش مصنوعی: خداوند همیشه و در هر زمانی یکسان است، اگر هم تفاوتی وجود داشته باشد، فقط جزئی و ناچیز است.