ادیب الممالکشمارهٔ ۹
ما را چه که باغ لاله دارد
ما را چه که خسته ناله دارد
ما را چه که گربه می کند تخم
ما را چه که گاو می زند شخم
ما را چه که گوش خر دراز است
ما را چه که چشم گرگ باز است
ما را چه که حمله می کند ببر
ما را چه که قطره بارد از ابر
ما را چه که شاخ گاو تیز است
ما را چه که تخم قحبه هیز است
ما را چه که جنده چشم دارد
ما را چه که سنده پشم دارد
ما را چه که میش بره دارد
ما را چه که اسب کره دارد
ما را چه به جنگ روس و ژاپن
یا حمله بالن و دراگن
ما در غم خویش ناله داریم
کاندوه هزار ساله داریم
هستیم چو مرغ پر شکسته
از تیر قضا نژند و خسته
نه جفت و نه آب و دانه داریم
نه لانه نه آشیانه داریم
ما شکوه زبخت خویش داریم
زاری به درون ریش داریم
ما پشه دام عنکبوتیم
باد برهوت بر بروتیم
بی توشه علم و مایه فن
افتاده به گرد بام و برزن
بی خاصیت کمال و تقوی
از فضل و هنر کنیم دعوی
انواع هنر به خویش بندیم
بیهوده به ریش خویش خندیم
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ما را چه که باغ لاله دارد
ما را چه که خسته ناله دارد
هوش مصنوعی: ما چه اتفاقی باید بیفتد که باغ لاله‌ای وجود داشته باشد یا اینکه دیگران در حال ناله و گله‌گذاری باشند؟ این‌ها برای ما اهمیتی ندارد.
ما را چه که گربه می کند تخم
ما را چه که گاو می زند شخم
هوش مصنوعی: ما چه ارتباطی به کارهای دیگران داریم؟ کارهای دیگران به ما مربوط نیست و نباید نگران آنها باشیم.
ما را چه که گوش خر دراز است
ما را چه که چشم گرگ باز است
هوش مصنوعی: ما چه کار داریم که گوش خر دراز است یا چشم گرگ باز است؟ یعنی به چیزهایی که به ما ربطی ندارند، اهمیت نمی‌دهیم.
ما را چه که حمله می کند ببر
ما را چه که قطره بارد از ابر
هوش مصنوعی: ما را به حمله‌ی ببر چه کار، یا اینکه باران از ابر می‌بارد چه اهمیتی دارد برای ما؟
ما را چه که شاخ گاو تیز است
ما را چه که تخم قحبه هیز است
هوش مصنوعی: ما چه نیازی به نگرانی درباره‌ی مشکلات دیگران داریم؟ مشکلات و دردسرهای آنها به ما ارتباطی ندارد.
ما را چه که جنده چشم دارد
ما را چه که سنده پشم دارد
هوش مصنوعی: ما چه کار داریم با اینکه او چشمان زیبا دارد یا موهایش زیباست؟ این مسائل برای ما مهم نیست.
ما را چه که میش بره دارد
ما را چه که اسب کره دارد
هوش مصنوعی: ما چه کار به این داریم که دیگران چه دارند یا چه نمی دارند. فرقی به حال ما نمی‌کند.
ما را چه به جنگ روس و ژاپن
یا حمله بالن و دراگن
هوش مصنوعی: ما چه کاری به درگیری بین روسیه و ژاپن داریم یا حمله‌ی بالن و اژدها؟
ما در غم خویش ناله داریم
کاندوه هزار ساله داریم
هوش مصنوعی: ما از درد و غم خود با ناراحتی و ناله سخن می‌گوییم، چونکه اندوه ما به اندازه‌ای عمیق و طولانی است که گویا هزار سال بر ما گذشته است.
هستیم چو مرغ پر شکسته
از تیر قضا نژند و خسته
هوش مصنوعی: ما مانند پرنده‌ای هستیم که به خاطر تیر تقدیر زخمی و پژمرده شده است.
نه جفت و نه آب و دانه داریم
نه لانه نه آشیانه داریم
هوش مصنوعی: در حال حاضر نه همدمی داریم و نه چیزی برای زندگی، نه خانه‌ای داریم و نه مکانی برای آرامش.
ما شکوه زبخت خویش داریم
زاری به درون ریش داریم
هوش مصنوعی: ما به سرنوشت خود شکایت داریم و در دل، درد و غم را حس می‌کنیم.
ما پشه دام عنکبوتیم
باد برهوت بر بروتیم
هوش مصنوعی: ما مانند پشه‌ای هستیم که در دام عنکبوت گرفتار شده‌ایم و در بیابان فقط باد بر چهره‌ام می‌وزد.
بی توشه علم و مایه فن
افتاده به گرد بام و برزن
هوش مصنوعی: بی‌کسی و بدون دانش و تجربه، در کوچه و خیابان سرگردان و بی‌هدف مانده‌ام.
بی خاصیت کمال و تقوی
از فضل و هنر کنیم دعوی
هوش مصنوعی: بی فایده است اگر فقط به ظاهر کمال و تقوا بپردازیم و بدون داشتن فضائل واقعی و هنر، خود را در آن زمینه‌ها بزرگ جلوه دهیم.
انواع هنر به خویش بندیم
بیهوده به ریش خویش خندیم
هوش مصنوعی: انواع هنرها را به خود جذب می‌کنیم، اما در نهایت بی‌فایده است که به وضعیت خود بخندیم.