گنجور

شمارهٔ ۱۶

این چه . . . الملک بود ای نور چشم
که نباشد در کلاهش هیچ پشم
هر چه کتبا یا شفاها نزد وی
رفتم و در ناله افتادم چو نی
مرمرا نامد جوابی زین خصوص
گوئیا این خواجه باشد از لصوص
لص و لص لص بود این هر سه دزد
که برد مال کسان بی اجر و مزد
لازم است اکنون تلافیها کنم
شکوه از دنیا و مافیها کنم
مال من وقفست گوئی بر دو جنس
که نباشد این دو جنس از نوع انس
این یکی باشد رفیقت ان اخت
این بهشت تو است و آن یک دوزخت

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این چه . . . الملک بود ای نور چشم
که نباشد در کلاهش هیچ پشم
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی انتقاد از کسی است که در مقام و موقعیت بالا قرار دارد اما از کمبود توانایی یا قابلیت‌های لازم رنج می‌برد. در واقع، این بیان نشان‌دهنده آن است که ظاهر یک مقام و جایگاه ممکن است فریب‌دهنده باشد و ممکن است درون آن خالی از ارزش و قابلیت باشد.
هر چه کتبا یا شفاها نزد وی
رفتم و در ناله افتادم چو نی
هوش مصنوعی: هر چه به او مراجعه کردم، چه به صورت نوشته و چه به شکل کلامی، به حالتی افتادم که همچون نی ناله می‌زدم.
مرمرا نامد جوابی زین خصوص
گوئیا این خواجه باشد از لصوص
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که این شخص به هیچ‌عنوان پاسخ مناسبی نداشته و گویی این فرد (خواجه) از دزدان و نااهلان است.
لص و لص لص بود این هر سه دزد
که برد مال کسان بی اجر و مزد
هوش مصنوعی: اینجا به سه نوع دزد اشاره می‌شود که همه آن‌ها مسبب آسیب به مال دیگران هستند. هر یک از آنها بدون هیچگونه پاداش یا مزدی دست به دزدی می‌زنند.
لازم است اکنون تلافیها کنم
شکوه از دنیا و مافیها کنم
هوش مصنوعی: اکنون باید به چیزهایی که بر من گذشته است واکنش نشان دهم و از ناملایمات زندگی شکایت کنم.
مال من وقفست گوئی بر دو جنس
که نباشد این دو جنس از نوع انس
هوش مصنوعی: مال من مانند این است که برای دو نوع موجودات به وقف داده شده است، به‌گونه‌ای که این دو نوع از جنس انسان نیستند.
این یکی باشد رفیقت ان اخت
این بهشت تو است و آن یک دوزخت
هوش مصنوعی: این شخص می‌تواند رفیق تو باشد، و آن شخص، خواهر تو است. بهشت تو همین جاست و آن شخص نماد جهنم است.