گنجور

شمارهٔ ۲۵ - خبر دادن تیمور از انقلاب روس

سال سی و شش نهد زین شاه آزادی برخش
می دهد سالار قدرت هر کسی را بهر و بخش
راست می بینم که آشوبی بود در سی و دو
حق همی داند که من آن روز شادم یا که تو
لشکر روس است سرگردان و مغلوب و زبون
ساحل بحر خزر قفقاز گردد پر ز خون
هر کشیشی مات بینم هر صلیبی دستگیر
تا بموت از ساحت تفلیس خواهد شد اسیر
ظلم و جور از ملک ایران خارج و فانی شود
تا رواج و رونق دین مسلمانی شود
روس پر آشوب و ایران است آرام آن زمان
غلغل اندازد به گردون بانگ اسلام آنزمان
فتوی قتل عدو نزدیک شد یابد به روز
روشنی گیرد در ایران این چراغ نیمسوز
هر چه سردار است و سنگین بنگری زرین کمر
هر که حقگو بود و حق بین می شود صاحب هنر
ظلم بر باد اندر آید عدل گردد برقرار
علم و فضل عالمان تا حشر گردد پایدار
اینچنین روز ابتدای شادی اسلام شد
لیک اندر سی و چار این فتنه ها آرام شد
دیده تیمور بیدار است اندر روز و شب
از پی نظم و رواج دین سالار عرب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سال سی و شش نهد زین شاه آزادی برخش
می دهد سالار قدرت هر کسی را بهر و بخش
هوش مصنوعی: در سال سی و شش، شاه آزادی را به ارمغان می‌آورد و قدرت را به همه می‌بخشد.
راست می بینم که آشوبی بود در سی و دو
حق همی داند که من آن روز شادم یا که تو
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که در روز سی و دو، وضعیتی آشفته و نامناسب وجود داشت، و تنها خودم می‌دانم آیا در آن روز خوشحال بودم یا تو.
لشکر روس است سرگردان و مغلوب و زبون
ساحل بحر خزر قفقاز گردد پر ز خون
هوش مصنوعی: لشکر روس در حال سرگردانی، شکست خورده و درمانده به ساحل دریای خزر در قفقاز می‌رسد و زمین آنجا مملو از خون است.
هر کشیشی مات بینم هر صلیبی دستگیر
تا بموت از ساحت تفلیس خواهد شد اسیر
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به مشاهده کشیش‌هایی می‌پردازد که در وضعیتی گیج و سرگردان به نظر می‌رسند و صلیب‌هایی در دست دارند. این وضعیت به گونه‌ای است که گویا آن‌ها در انتظار مرگ هستند و در نهایت به دست تفلیس (شهر گرجستان) گرفتار خواهند شد. این بیت به احساساتی همچون ناامیدی و درگیری روحی اشاره دارد که این کشیش‌ها با آن مواجه‌اند.
ظلم و جور از ملک ایران خارج و فانی شود
تا رواج و رونق دین مسلمانی شود
هوش مصنوعی: ظلم و ستم باید از سرزمین ایران برطرف گردد تا دین اسلام به خوبی انتشار پیدا کند و زندگی مردم رونق بگیرد.
روس پر آشوب و ایران است آرام آن زمان
غلغل اندازد به گردون بانگ اسلام آنزمان
هوش مصنوعی: در آن زمان که روسیه در آشفتگی و به هم ریختگی است، ایران در آرامش به سر می‌برد و در همین حال صدای اسلام به آسمان‌ها بلند می‌شود.
فتوی قتل عدو نزدیک شد یابد به روز
روشنی گیرد در ایران این چراغ نیمسوز
هوش مصنوعی: فتوا برای قتل دشمن به زودی صادر خواهد شد و در ایران، این موضوع همچون چراغی نیمه روشن در روزی روشن به وجود خواهد آمد.
هر چه سردار است و سنگین بنگری زرین کمر
هر که حقگو بود و حق بین می شود صاحب هنر
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقیقت و انصاف نگاه کند و راستگو باشد، به طرز شایسته‌ای مورد احترام و اعتبار قرار می‌گیرد، حتی اگر در ظاهر جایگاه بالایی نداشته باشد.
ظلم بر باد اندر آید عدل گردد برقرار
علم و فضل عالمان تا حشر گردد پایدار
هوش مصنوعی: ظلم و ستم به زودی از بین خواهد رفت و حق و عدل برقرار خواهد شد. دانش و دانشمندان تا روز قیامت ثابت و پایدار خواهند ماند.
اینچنین روز ابتدای شادی اسلام شد
لیک اندر سی و چار این فتنه ها آرام شد
هوش مصنوعی: این روز، آغاز خوشحالی و سربلندی اسلام بود، اما پس از سی و چهار سال، این رخدادها و آشفتگی‌ها به آرامش رسیدند.
دیده تیمور بیدار است اندر روز و شب
از پی نظم و رواج دین سالار عرب
هوش مصنوعی: تیمور همواره هوشیار و بیدار است، چه در روز و چه در شب، تا به برقراری و ترویج دین پیشوای عرب بپردازد.