گنجور

بخش ۴ - نالیدن حسنخان حضور ظل السلطان

ستمدیده برداشت فریاد و آه
که ای رفته عدلت ز ماهی بماه
ز جفتم که با ناله جفت آمدم
شب و روز بی خورد و خفت آمدم
مرا جفت بیگانه خویش گشت
که در آشنائی بداندیش گشت
مرا یار بی مهر ازکید دهر
چنان مار بی مهره افکند زهر
نشاید بعهد تو ای پادشاه
باین فر و نیرو و تاج و کلاه
که کدبانوئی کدخدائی کند
که خرمهره ای کهربایی کند
پریشان کند برگرا زردیش
زن آن به که نبود جوانمردیش
شها دارم اندر سخن تاب و پیچ
بر این خسته این ظلم مپسند هیچ
که می بگذرد بر من امروز روز
بماند بر او تا ابد آه و سوز

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ستمدیده برداشت فریاد و آه
که ای رفته عدلت ز ماهی بماه
هوش مصنوعی: فرماندهی به حالت درماندگی فریاد می‌زند و با آهی عمیق ابراز ناراحتی می‌کند که عدالت از زندگی ما رخت بر بسته است.
ز جفتم که با ناله جفت آمدم
شب و روز بی خورد و خفت آمدم
هوش مصنوعی: از دلتنگی و غم ناشی از بی‌محلی، شب‌ها و روزها را بدون آرامش و خواب سپری کرده‌ام.
مرا جفت بیگانه خویش گشت
که در آشنائی بداندیش گشت
هوش مصنوعی: من دچار احساس عجیبی شدم؛ آن کسی که زمانی نزدیک و آشنا بود، حالا به نظر من غریبه و دور افتاده است و در این نزدیکی، افکار منفی و بدی نسبت به او شکل گرفته است.
مرا یار بی مهر ازکید دهر
چنان مار بی مهره افکند زهر
هوش مصنوعی: دوست من که در حقم بی‌رحم بود، مرا در این دنیا مانند ماری بی‌مهر و بدون قدرت بر زمین انداخت.
نشاید بعهد تو ای پادشاه
باین فر و نیرو و تاج و کلاه
هوش مصنوعی: ای پادشاه، با این همه قدرت و عظمت و تاج و گیسو، به عهد و پیمان تو احترام گذاشتن شایسته نیست.
که کدبانوئی کدخدائی کند
که خرمهره ای کهربایی کند
هوش مصنوعی: بیت اشاره به این دارد که زنی ماهر و توانمند می‌تواند کارهای بزرگ و ارزشمندی انجام دهد، همان‌طور که گوهرهای باارزش و زیبا می‌توانند به شکل‌های دلپذیری شکل بگیرند. این نشان‌دهنده قدرت و خلاقیت زنان در ایجاد زیبایی و حسن مدیریت است.
پریشان کند برگرا زردیش
زن آن به که نبود جوانمردیش
هوش مصنوعی: اگر ورق زرد شود و پریشان گردد، بهتر است که جوانمردی نباشد.
شها دارم اندر سخن تاب و پیچ
بر این خسته این ظلم مپسند هیچ
هوش مصنوعی: ای پادشاه، کلام من در خود نیرویی دارد که می‌تواند دل‌های خسته را به حرکت درآورد، اما ای یار، نباید کاری کنی که این ظلم و ستم ادامه پیدا کند.
که می بگذرد بر من امروز روز
بماند بر او تا ابد آه و سوز
هوش مصنوعی: امروز روز من می‌گذرد، اما برای او تا ابد باقی خواهد ماند، در حالی که من در حسرت و درد به سر می‌برم.