گنجور

شمارهٔ ۸۴

به دستش گاه تیغ و گاه خامه
به پیشش گه کتاب و گاه دفتر
سنان در خدمتش با خامه همدوش
قلم در حضرتش با تیغ همسر
گزیده خاطرش از فضل صد فصل
گشوده بر رخش از علم صد در
نفرساید دلش در خدمت شاه
نیاساید تنش از کار لشکر
همه کار جهان گیرد بدستی
تهی ماند مر او را دست دیگر
وز آن دست تهی پر کرد دایم
تهی دستان گیتی دامن از زر

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به دستش گاه تیغ و گاه خامه
به پیشش گه کتاب و گاه دفتر
هوش مصنوعی: گاهی در دست او شمشیر و گاهی قلم است و گاهی پیش او کتاب و گاهی دفتر.
سنان در خدمتش با خامه همدوش
قلم در حضرتش با تیغ همسر
هوش مصنوعی: در این بیت به رابطه و هماهنگی میان ابزارها و وسایل مورد استفاده اشاره شده است. سنان (نیزه یا تیر) در کنار قلم و خامه، و همچنین تیغ در کنار شخصی دیگر قرار دارد. این به نوعی نشان‌دهنده‌ی اهمیت و هماهنگی میان ابزارها و هنر در خدمت فردی خاص است. به عبارت دیگر، ابزارهای مختلف، هر یک به نوبه خود، در خدمت یک هدف و هدفمند فعالیت می‌کنند.
گزیده خاطرش از فضل صد فصل
گشوده بر رخش از علم صد در
هوش مصنوعی: او از فضائل و دانش خود، نکات برجسته‌ای را در دل و ذهن خود جمع کرده و آن را با شکوهی خاص به نمایش می‌گذارد.
نفرساید دلش در خدمت شاه
نیاساید تنش از کار لشکر
هوش مصنوعی: دل کسی که در خدمت شاه است، همیشه نگران است و راحت نمی‌تواند استراحت کند؛ چرا که بدن او همواره در خدمت فعالیت‌های لشکر و جنگ است.
همه کار جهان گیرد بدستی
تهی ماند مر او را دست دیگر
هوش مصنوعی: تمام کارهای دنیا با دست انجام می‌شود و کسی که دستش خالی باشد، از انجام این کارها ناتوان می‌ماند.
وز آن دست تهی پر کرد دایم
تهی دستان گیتی دامن از زر
هوش مصنوعی: او با دست خالی همیشه مملو از نعمت است و در دنیای خالی دستان، دامنش از طلا پر شده است.