گنجور

شمارهٔ ۱۷ - خطاب به انباز خویش خانم اقدس

در دلم جز هوای اقدس نیست
و اندران باغ جای هر خس نیست
غیر را ره در این سرا نبود
خانه از او است از دگر کس نیست
قله قاف جای سیمرغ است
آشیان کلاغ و کرکس نیست
غیر قدش که شد معدل حسن
اختری در سپهر اطلس نیست
قبلگاه دلم بجز کویش
اندرین طارم مسدس نیست
آفتابی چو عارضش تابان
اندرین گنبد مقرنس نیست
ذات او را بجان کنم تقدیس
که به گیتی چو او مقدس نیست
سرو جز چوب خشک و گل جز خار
پیش آن نونهال نورس نیست
زیور اطلس و پرند است او
زیور او پرند و اطلس نیست
گر به یک موی او مرا دو جهان
حق تعالی عطا کند بس نیست
دلم از دوریش همی نالد
که اسیری چو او به محبس نیست
گر امیری خلاف عهد کند
بی شک از خاندان افطس نیست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در دلم جز هوای اقدس نیست
و اندران باغ جای هر خس نیست
هوش مصنوعی: در دل من فقط عشق مقدس وجود دارد و در این باغ جایی برای هر بی‌ارزشی نیست.
غیر را ره در این سرا نبود
خانه از او است از دگر کس نیست
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که در این خانه، تنها یک راه وجود دارد و آن این است که متعلق به او است. هیچ کس دیگر در اینجا جایی ندارد و همه چیز به او مربوط می‌شود.
قله قاف جای سیمرغ است
آشیان کلاغ و کرکس نیست
هوش مصنوعی: قله قاف مکانی است که سیمرغ، پرنده افسانه‌ای، در آن زندگی می‌کند و اینجا جایی برای پرندگان معمولی مثل کلاغ و کرکس نیست.
غیر قدش که شد معدل حسن
اختری در سپهر اطلس نیست
هوش مصنوعی: غیر از قامت او، هیچ چیزی به زیبایی و جذابیت او در آسمان وجود ندارد.
قبلگاه دلم بجز کویش
اندرین طارم مسدس نیست
هوش مصنوعی: جایگاه دل من در این سرای بزرگ، جز خانه تو نیست.
آفتابی چو عارضش تابان
اندرین گنبد مقرنس نیست
هوش مصنوعی: زیبایی و درخشانی صورت او همچون آفتاب است که در این آسمان پر از نقش و نگار قابل مقایسه نیست.
ذات او را بجان کنم تقدیس
که به گیتی چو او مقدس نیست
هوش مصنوعی: من جانم را برای تقدیس ذات او فدای می‌کنم، زیرا در این دنیا هیچ‌کس به مقدس بودن او نمی‌رسد.
سرو جز چوب خشک و گل جز خار
پیش آن نونهال نورس نیست
هوش مصنوعی: در برابر آن جوان نوپا، درختان بلند و سرسبز فقط چوب خشک و گل‌ها تنها خارهایی بیشتر نیستند.
زیور اطلس و پرند است او
زیور او پرند و اطلس نیست
هوش مصنوعی: او مثل زینت و زیبایی بهشتی است و به او زینت نمی‌توان داد؛ چراکه زیبایی او فراتر از هر زینتی است.
گر به یک موی او مرا دو جهان
حق تعالی عطا کند بس نیست
هوش مصنوعی: اگر به من یک موی او داده شود، حتی اگر دو جهان از نعمت‌ها و پاداش‌های الهی به من عطا شود، باز هم کافی نیست.
دلم از دوریش همی نالد
که اسیری چو او به محبس نیست
هوش مصنوعی: دل من به خاطر دوری او سوز و گداز می‌کند، چرا که مثل او هیچ کس در بند و محبسی نیست.
گر امیری خلاف عهد کند
بی شک از خاندان افطس نیست
هوش مصنوعی: اگر کسی که در مقام امیری خلاف قول و وعده‌ای عمل کند، بدون شک از نسل نیکان نیست و به خانواده‌ای بد سابقه تعلق دارد.