گنجور

شمارهٔ ۱۱۰

گیتی شده از شکوفه چون مینو
از لاله لعل و از گل خوشبو
این سال چهارم است کامد باز
گل در صف باغ و آب اندر جو
امسال شکوفه را بیارآید
باد سحر از نسیم عنبر بو
امسال زند شکوفه از خوبی
بر زهره و ماه و مشتری پهلو
آرد بچمن بنفشه و سنبل
بارد بورق زبرجد و لؤلؤ
امسال شکوفه در چمن افکند
آوازه لا الله الا هو
در پیش شکوفه خم شود اینک
هم قامت سرو هم قد ناژو
در پیش شکوفه غنچه خندان
در پیش شکوفه لاله خود رو
شمعیست فروخته بر خورشید
برجی است فراخته با بارو
آن کیست که همسری کند با وی
یا لاف برابری زند با او
با قدس مسیح چون کند شیطان
با چوب کلیم چون زید جادو
گر شیر شود حسود نتواند
زین نامه دقیقه گرفت آهو
زیب از قلم مزینی دارد
این نامه نغز و دلکش دلجو
خاتون بزرگوار بافره
بانوی سرو شیار با نیرو
آن غیرت گلشن بهار از طبع
آن رشک فرشته بهشت از خو
سلمی به نیاز گیردش چادر
خنسا بنماز بوسدش زانو
صفوت ز صفای طبع نامش را
تعویذ کند چو حرز بر بازو
خیرات حسان بطره مشکین
رویند همی غبارش از مشکو
بی پرده چو گل حدیث فرماید
کی راز کند چو غنچه تو برتو
زین نامه دلربا بیاموزد
هر جان زن پارسای کدبانو
در بیت حیا پرستش طفلان
دل مهد نشاط دلبری از شو
هر کس ورقی از آن فرو خواند
بر طاعت ایزدی شود خستو
چون سال چهارمین این دفتر
نوگشت بفال فرخ و نیکو
گفتم به ادیب بهر تاریخش
زیبا و ستوده مصرعی برگو
افزود یکی پس آنگهی گفتا
گیتی شده از شکوفه چو مشکو

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گیتی شده از شکوفه چون مینو
از لاله لعل و از گل خوشبو
هوش مصنوعی: جهان مانند باغی پر از شکوفه شده است، همان‌طور که جواهری از لاله‌های قرمز و عطر گل‌های خوشبو می‌درخشد.
این سال چهارم است کامد باز
گل در صف باغ و آب اندر جو
هوش مصنوعی: این چهارمین سالی است که گل‌ها دوباره در باغ به شکوفه آمده‌اند و آب نیز در جوی روان است.
امسال شکوفه را بیارآید
باد سحر از نسیم عنبر بو
هوش مصنوعی: امسال، شکوفه‌ها به لطف باد صبحگاهی و عطر خوش عنبر، به bloom خواهند آمد.
امسال زند شکوفه از خوبی
بر زهره و ماه و مشتری پهلو
هوش مصنوعی: امسال شکوفه‌ها از زیبایی بر چهره‌ی زهره و ماه و مشتری می‌روید.
آرد بچمن بنفشه و سنبل
بارد بورق زبرجد و لؤلؤ
هوش مصنوعی: کودک از گل بنفشه و سنبل می‌آورد و بر روی ورق‌های زبرجد و مروارید می‌گذارد.
امسال شکوفه در چمن افکند
آوازه لا الله الا هو
هوش مصنوعی: امسال گل‌های زیبایی در چمن‌ها شکفته‌اند و صدای تسبیح خدا به گوش می‌رسد.
در پیش شکوفه خم شود اینک
هم قامت سرو هم قد ناژو
هوش مصنوعی: در برابر شکوفه‌ها، اینک سرو بلند قامت نیز به شگفتی خم شده است، گویی با ناژو هم قد شده.
در پیش شکوفه غنچه خندان
در پیش شکوفه لاله خود رو
هوش مصنوعی: غنچه‌ای که باز شده و شاداب است، در برابر شکوفه لاله‌ای که به صورت طبیعی و زیبا رشد کرده، قرار دارد.
شمعیست فروخته بر خورشید
برجی است فراخته با بارو
هوش مصنوعی: شمعی در برابر خورشید همچون نوری کم‌نور است و دژی با دیواری بلند همچون حصاری محکم در مقابل بیرونی.
آن کیست که همسری کند با وی
یا لاف برابری زند با او
هوش مصنوعی: کیست آن کسی که بتواند همسری برای او برگزید یا ادعای برابری با او را بکند؟
با قدس مسیح چون کند شیطان
با چوب کلیم چون زید جادو
هوش مصنوعی: شیطان در برابر مقدس مسیح چه کاری می‌تواند انجام دهد، مانند اینکه زید یک جادوگر در مقابل موسی بایستد.
گر شیر شود حسود نتواند
زین نامه دقیقه گرفت آهو
هوش مصنوعی: اگر کسی مانند شیر شجاع و قوی باشد، حسود قادر نیست از این موضوع درسی بگیرد یا انتقادی کند.
زیب از قلم مزینی دارد
این نامه نغز و دلکش دلجو
هوش مصنوعی: این نامه زیبا و دلنشین به خاطر قلم زینت‌دیده‌اش، جلوه‌گری می‌کند و به دل شوق و زیبایی می‌بخشد.
خاتون بزرگوار بافره
بانوی سرو شیار با نیرو
هوش مصنوعی: بانوی بزرگوار با وقار و زیبایی مانند سرو معطر، با قدرت و استحکام خود می‌درخشد.
آن غیرت گلشن بهار از طبع
آن رشک فرشته بهشت از خو
هوش مصنوعی: غیرت و زیبایی گلشن بهار ناشی از طبیعت آن است و این زیبایی باعث حسادت فرشتگان بهشت می‌شود.
سلمی به نیاز گیردش چادر
خنسا بنماز بوسدش زانو
هوش مصنوعی: سلمی با نیاز به چادر خنسا (زن پرده‌نشین) نزدیک می‌شود و او را در حال نماز می‌بیند و زانویش را می‌بوسد.
صفوت ز صفای طبع نامش را
تعویذ کند چو حرز بر بازو
هوش مصنوعی: خلوص و پاکی ذات او به قدری راحتمند و زیباست که به عنوان یک دعا و حفاظ بر روی بازو می‌نشیند.
خیرات حسان بطره مشکین
رویند همی غبارش از مشکو
هوش مصنوعی: خیرات خوب و نیکویی مانند بوی خوش مشک است که از غبار آن به مشام می‌رسد.
بی پرده چو گل حدیث فرماید
کی راز کند چو غنچه تو برتو
هوش مصنوعی: وقتی گل به وضوح و بدون پنهان‌کاری صحبت می‌کند، دیگر چه نیازی به مخفی کردن رازهاست؟ مانند غنچه‌ای که هنوز باز نشده و نمی‌تواند سخن بگوید.
زین نامه دلربا بیاموزد
هر جان زن پارسای کدبانو
هوش مصنوعی: از این نوشتهٔ دلنشین، هر زنی که پارسا و کارآزموده باشد، چیزهای زیادی می‌آموزد.
در بیت حیا پرستش طفلان
دل مهد نشاط دلبری از شو
هوش مصنوعی: کودکان معصوم در آغوش شادی و سرور بزرگ می‌شوند و جذابیت و زیبایی زندگی را درک می‌کنند.
هر کس ورقی از آن فرو خواند
بر طاعت ایزدی شود خستو
هوش مصنوعی: هرکسی که صفحه‌ای از آن کتاب را بخواند، بر اطاعت و بندگی خداوند متعهد خواهد شد.
چون سال چهارمین این دفتر
نوگشت بفال فرخ و نیکو
هوش مصنوعی: زمانی که سال چهارم این دفتر نوشته شد، نشانه‌ای خوش و نیکو بود.
گفتم به ادیب بهر تاریخش
زیبا و ستوده مصرعی برگو
هوش مصنوعی: به ادیب گفتم برای تاریخش یک مصراع زیبا و ستوده بیاورد.
افزود یکی پس آنگهی گفتا
گیتی شده از شکوفه چو مشکو
هوش مصنوعی: پس از آنکه یکی به او پیوست، او گفت که جهان همچون گلی شکوفه‌زده شده است.