گنجور

شمارهٔ ۴ - بند چهارم

سپیده چو زد دامن چرخ چاک
پر از سیم و زر گشت دامان خاک
بت من ز بحر تقارب کشید
به گوش خرد گوهری تابناک
فعولن فعولن فعلون فعول
بخوان ای پریچهره روحی فداک
سیامک مجرد اشو هست پاک
چمی معنوی دان و زمیاد خاک
نمشته عقیده نمیرای شرح
قرار است هرنیز و عیب است آک
فراتین کلام شهادت بود
فره وهر روح خوش تابناک
وکالت بود «برگماری » ولیک
تو کنگاش دان مشورت بیم باک
هم آواز و همداستان متفق
فدا برخی انبازی است اشتراک
بود شرط پیغون و ورفان شفیع
می و عنبر و مشک ناویژه ناک
سرک حصبه بوشاسب دان احتلام
صدائی که از خفته آید خراک
کجسته است ملعون و برموته، چیز
جهانه ز شاخ درختان شتراک
توسک است در پارسی باقلا
قدید است و انسان و خشکیده کاک
کمسته به تازی بود لااقل
همان خواربار است اندک خوراک
سماروغ را قارچ گویند لیک
ابوزینه جز تخم مرغ است هاک
چو داماد انوشه عروسش بیوک
شبین شاه بالا کرایه سلاک
بود مهر خوان منصب و ماژ عیش
اَدُک فرج زن دان جزیره اداک
خرابات ماخور بود یا لهر
چو بوزه فقاع است و طوفان کلاک
بود سنسن الکن سخنور فصیح
تگه تیس دان قوچ جنگی است راک
به تاریخ مرداس شد ماردوش
ولی نام ضحاک شد اژدهاک

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سپیده چو زد دامن چرخ چاک
پر از سیم و زر گشت دامان خاک
هوش مصنوعی: وقتی سپیده صبح به آسمان می‌زند، دامن آسمان پر از نقره و طلا می‌شود و زمین هم از زیبایی و شکوه آن بهره‌مند می‌شود.
بت من ز بحر تقارب کشید
به گوش خرد گوهری تابناک
هوش مصنوعی: عشق و زیبایی من از عمق نزدیک شدن و انس گرفتن، گوهری درخشان به عقل و فکر من هدیه کرد.
فعولن فعولن فعلون فعول
بخوان ای پریچهره روحی فداک
هوش مصنوعی: ای پریچهره، با نغمه‌ای دل‌نواز بخوان. جان و دل من فدای توست.
سیامک مجرد اشو هست پاک
چمی معنوی دان و زمیاد خاک
هوش مصنوعی: سیامک، فردی خالص و درستکار است که از نظر روحانی به درجات بالایی رسیده و فراتر از دنیای مادی و خاکی قرار دارد.
نمشته عقیده نمیرای شرح
قرار است هرنیز و عیب است آک
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اصول و باورهای نوشته شده همیشه برقرار و غیرقابل تغییر هستند و هر نقصی که در آن وجود داشته باشد، نشان‌دهنده ضعف در آن عقیده است.
فراتین کلام شهادت بود
فره وهر روح خوش تابناک
هوش مصنوعی: کلامی که نشانه شهادت و نیروی معنوی است، روحی درخشان و شاداب را نمایان می‌کند.
وکالت بود «برگماری » ولیک
تو کنگاش دان مشورت بیم باک
هوش مصنوعی: وکالت به معنای نمایندگی است، اما تو باید به خوبی آگاه باشی که در مشورت دادن باید احتیاط کنی و از عواقب آن نترسی.
هم آواز و همداستان متفق
فدا برخی انبازی است اشتراک
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که هم‌صدایی و هم‌فکری با یکدیگر، نشان‌دهنده‌ی همکاری و اتفادی است که این همکاری در واقع یک نوع از برقراری ارتباط و تعامل با هم است. در اصل، وقتی افراد با هم به توافق می‌رسند و در یک راستا حرکت می‌کنند، نشان‌دهنده‌ی یک نوع از همبستگی و هم‌فهمی است.
بود شرط پیغون و ورفان شفیع
می و عنبر و مشک ناویژه ناک
هوش مصنوعی: شرط اصلی پیغامبران و عارفان این است که در کنار می و عطرهایی چون عنبر و مشک، به راهی ویژه و متفاوت بپردازند.
سرک حصبه بوشاسب دان احتلام
صدائی که از خفته آید خراک
هوش مصنوعی: در اینجا به موضوعی اشاره شده که به خواب و حالت های ناشی از آن مربوط می‌شود. از لحاظ تصویری، اشاره به صدایی دارد که از یک شخص خوابیده شنیده می‌شود و می‌تواند نمادی از بیداری یا هوشیاری ناخواسته باشد. ارتباطی نزدیک با مفهوم خواب و نشانه‌هایی که از آن ناشی می‌شود دارد.
کجسته است ملعون و برموته، چیز
جهانه ز شاخ درختان شتراک
هوش مصنوعی: این فرد منفور و بدسرشت، به آنچه که در دنیا وجود دارد، دسترسی دارد و مانند شاخ‌های درختان شتراک، در زمره چیزهای ناخوشایند قرار دارد.
توسک است در پارسی باقلا
قدید است و انسان و خشکیده کاک
هوش مصنوعی: توسک یک نوع حبوبات است که در زبان فارسی به باقلای تازه اشاره دارد و انسان خشکیده می‌تواند به فردی اشاره کند که دچار خشکی یا بی‌روحی شده است.
کمسته به تازی بود لااقل
همان خواربار است اندک خوراک
هوش مصنوعی: کم داشتن غذا به صورت ناچیز، در واقع همان مقدار خوراکی است که به خودی خود ارزش چندانی ندارد.
سماروغ را قارچ گویند لیک
ابوزینه جز تخم مرغ است هاک
هوش مصنوعی: در این بیت به نوعی به تفاوت میان چیزهای ظاهری و واقعی اشاره می‌شود. به این ترتیب که ممکن است چیزی با نام یا ظاهری خاص معرفی شود، اما در حقیقت به چیزی دیگر تبدیل شده است. به عنوان مثال، سمورغ که به نام قارچ شناخته می‌شود، در واقع مانند تخم‌مرغ است و هیچ شباهتی به آنچه که به عنوان قارچ می‌شناسیم ندارد. این بیان می‌تواند نمادی از فریب یا نادرستی در برچسب‌گذاری چیزها باشد.
چو داماد انوشه عروسش بیوک
شبین شاه بالا کرایه سلاک
هوش مصنوعی: چون داماد شادی‌انگیز در کنار عروسش، بیوک شبین شاه، به زیبایی و شکوه در عروسیشان حاضر شده‌اند.
بود مهر خوان منصب و ماژ عیش
اَدُک فرج زن دان جزیره اداک
هوش مصنوعی: در این زمین، عشق و محبت مانند خورشید نور می‌پاشد و زندگی انسان‌ها را روشن می‌کند؛ اما هنگام رسیدن به خوشی‌ها و لذت‌ها، باید مراقب باشیم که چگونه از آنها بهره‌برداری می‌کنیم و به یاد داشته باشیم که در زندگی، همیشه به دنبال بهبود و پیشرفت باشیم.
خرابات ماخور بود یا لهر
چو بوزه فقاع است و طوفان کلاک
هوش مصنوعی: این بیت به اشاره به مکانی می‌پردازد که پر از شور و هیجان است، جایی که نشانه‌های شادابی و زندگی پررنگ است. در این مکان، شراب و سرود به وفور یافت می‌شود و فضایی پر از جنب و جوش و انرژی برقرار است، که می‌تواند به طوفانی از احساسات و تجربیات شبیه باشد.
بود سنسن الکن سخنور فصیح
تگه تیس دان قوچ جنگی است راک
هوش مصنوعی: سخن‌وری که به خوبی صحبت می‌کند، مانند قوچ جنگی است که در میدان نبرد حاضر و آماده است.
به تاریخ مرداس شد ماردوش
ولی نام ضحاک شد اژدهاک
هوش مصنوعی: در طول تاریخ، مرداس به ماردوش تبدیل شد، ولی نام ضحاک به اژدهاک معروف گردید.

حاشیه ها

1402/06/10 13:09
جهن یزداد

نمشته نمیرا فراتین هرنیز برساخته اذرکیوانیان است

1402/06/10 13:09
جهن یزداد


 جای دریغ و افسوس است که  واژگان اذرکیوانی  سخن پارسی را الوده کند
برابر ان گفتم
عقیده ست باور، گزارشن ، شرح
نهادن قرار است و عیبست آک
گواهیه دادن شهادت بود
فره وهر روح خوش تابناک