گنجور

شمارهٔ ۱۲ - در بیان مراتب ترقی و تنزل روح به عقیده بعضی حکماء به اصطلاح عرب و عجم

ای شده جادوی بیهوشی ز هوشت سنگسار
ساخت در بحر رمل این قطعه را با چنگ سار
چون روانی از فرودین تن ببالاتن رود
در عرب نسخ است و در فرهنگ ما فرهنگسار
ور فرود آید روان مردم اندر جانور
نام تازی مسخ دارد نام فرسی ننگسار
ور روان مردم اندر رستنی پیکر رود
فسخ دان در تازی و در پارسی شد تنگسار
ور رود در بستنی رسخ است در لفظ عرب
لیک اندر پارسی گویند ساک و سنگسار
آن علامت ها که در ره بر سر فرسنگها
برنهند از سنگ و چوب و گل بود فرسنگسار
سنبل الطیب است آله تمر هندی انبله
بسدک، اکلیل الملک دان رجم باشد سنگسار

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای شده جادوی بیهوشی ز هوشت سنگسار
ساخت در بحر رمل این قطعه را با چنگ سار
هوش مصنوعی: ای هوش تو به قدری قوی و جادویی است که مانند سنگی در دنیای سخت و پرچال و خروشان فرو رفته است. در این دریا، می‌توانی زیبایی و آرامش را با موسیقی چنگ به تصویر بکشید.
چون روانی از فرودین تن ببالاتن رود
در عرب نسخ است و در فرهنگ ما فرهنگسار
هوش مصنوعی: اگر روحی از بدن فرودین (پایین) جدا شود، به سمت آسمان می‌رود؛ در عربی این موضوع به شکل خاصی مطرح شده و در فرهنگ ما نیز به شیوه خاصی بیان شده است.
ور فرود آید روان مردم اندر جانور
نام تازی مسخ دارد نام فرسی ننگسار
هوش مصنوعی: اگر روح مردم به جانوری تنزل پیدا کند، نام آن حیوان به زبان عربی مسخره خواهد شد و به زبان فارسی ننگین و شرم‌آور خواهد بود.
ور روان مردم اندر رستنی پیکر رود
فسخ دان در تازی و در پارسی شد تنگسار
هوش مصنوعی: اگر روان انسان‌ها به سمت رستگاری حرکت کند، در این صورت ثمرات و نتایج آن مانند آب رودخانه خواهد بود که در زبان‌ها و فرهنگ‌ها محدودیت‌ها و تنگناهایی ایجاد می‌کند.
ور رود در بستنی رسخ است در لفظ عرب
لیک اندر پارسی گویند ساک و سنگسار
هوش مصنوعی: اگر چیزی در عربی به یک شکل گفته شود، در فارسی ممکن است به شکل دیگری بیان شود. به عنوان مثال، واژه‌ای که در عربی به کار می‌رود، در فارسی می‌تواند معانی متفاوتی مانند "ساک" یا "سنگسار" داشته باشد.
آن علامت ها که در ره بر سر فرسنگها
برنهند از سنگ و چوب و گل بود فرسنگسار
هوش مصنوعی: علامت‌هایی که در مسیر، بر سر هر فرسنگ می‌گذارند، از سنگ، چوب و گل تشکیل شده‌اند و نشان‌دهنده‌ی فاصله‌ها هستند.
سنبل الطیب است آله تمر هندی انبله
بسدک، اکلیل الملک دان رجم باشد سنگسار
هوش مصنوعی: این متن به توصیف گیاه سنبل الطیب و ویژگی‌های خاص آن می‌پردازد. همچنین به تمر هندی اشاره می‌کند که به شکل یک میوه و با طعم منحصر به فردش شناخته می‌شود. در ادامه، به کلماتی از جواهرات و سنگ‌ها اشاره شده که نماد قدرت و ثروت هستند. به طور کلی، این عبارات به زیبایی‌ها و ارزش‌های مختلف اشاره دارند.